امروز در تاریخ (9اردیبهشت86)

امروز ، نهم اردیبهشت ماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 11 ربیع الثانی 1428 هجری قمری و 29آوریل 2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:

***

به سلطنت رسیدن  پطرکبیر

325 سال پیش درچنین روزی در سال 1682 میلادی ، پطركبیردر 10 سالگی درروسیه به سلطنت رسید و سوفی خواهرش درمقام نایبُ السّلطنه اداره اموررا بدست گرفت. سوفی چندی بعد پطررا ازقصركرملین اخراج و او را به قریه ای نزدیك مسكو تبعید كرد. اما پطركبیرسرانجام با سپاهی برخواهرش سوفی شورید و پیروزشد. پطربعد ازدستیابی به قدرت اقدامات اصلاحی بسیارانجام داد و درامورفرهنگی، اقتصادی و اجتماعی روسیه تحولات عظیمی پدید آورد.

***

 تولد کارل پوانکاره ، ریاضیدان و فیلسوف فرانسوی 

165 سال پیش در چنین روزی در سال 1842 میلادی ، کارل پوانکاره ؛ ریاضیدان ، ستاره شناس و فیلسوف فرانسوی  به دنیا آمد .

او در خانواده ای به نام و سرشناس در شهر نانسی فرانسه به جهان قدم گذارد. از دوران کودکی فکرش سریعتر از کلمات کار می کرد . در پنج سالگی به دیفتری مبتلا شد و در طی نه ماه حنجره اش از کار افتاد و همین مسئله باعث گوشه گیری او شد به طوری که در بازیها نمی توانست شرکت کند. همین موضوع باعث شد که افکارش را متمرکز کند. او از حافظه بسیار خوبی برخوردار بود از شانزده سالگی شوق ریاضیات در پوانکاره بوجود آمد. او کارهای ریاضی را در ذهنش انجام میداد بدون اینکه آنها را یادداشت کند. پوانکاره مهمترین چهره در نظریه معادلات دیفرانسیل و ریاضیدانی است که بعد از اسحاق نیوتن مهمترین کار را در مکانیک آسمانی انجام داد در سال 1873 در راس هم دوره ای های خود وارد مدرسه پلی تکینک شد . استادش در نانسی به وی عنوان غول ریاضی داده بود . پس از فارغ التحصیل شدن دوره های مهندسی را در مدرسه معادن ادامه داد و مدتی کوتاه به عنوان مهندس کار کرد واین کار مقارن زمانی بود که مشغول تهیه پایان نامه دکتری در ریاضیات بود این درجه را در سال 1879 گرفت. طولی نکشید که به تدریس در دانشگاه کان مشغول شد و در 1881 استاد دانشگاه پاریس شد و در آنجا تا زمان مرگ تدریس نمود در اوایل 33 سالگی به عضویت فرهنگستان علوم و در 1908 به عضویت فرهنگستان فرانسه انتخاب شد نیز به دریافت تمجیدها و افتخارهایی از فرانسه و کشورهای دیگر نایل آمد.

در سال 1880 در سن 26 سالگی درخشانترین اکتشافات را کرد و شهرت جهانی یافت و آن به سبب کشف دوران ساز تابع های خود ریخت از یک متغیر مختلط بود(خود وی آنها را تابع های فوکسی و کلاینی نیز نامید) . نظریه توابع فوکس فقط یکی از خدمات متعددی است که او به نظریه توابع تحلیلی کرده است در مقاله کوتاهی که در سال 1883 تنظیم کرد اولین کسی بود که به پژوهش در پیوندهای میان نوعی تابع کامل( که بوسیله خواص تجزیه وایر شتراسی خود به عاملهای اول معین می شود) و ضرایب گسترش تیلری آن یا نرخ رشد مقدار مطلق تابع، پرداخت و از طریق تابع های مطلق به نظریه وسیع و کامل تابع های مرومورفی که هنوز بعد از 80 سال به نحو کامل فیصله نیافته است، رسید.

مهمترین سهم پوانکاره در هندسه جبری مقاله های 1910 تا 1911 او بود . پوانکاره یکی از شاگردان ارمیت بود و بعضی از کارهای آغازینش مربوط می شود به روش ارمیت در باره تحویل مداوم در نظریه حسابی صورتها و بخصوص قضیه متناهی بودن برای طبقه های اینگونه ضورتها که قبلاٌ‌ ژوردان آن را اثبات کرده بود.

بررسی های پوانکاره در باره پیدایش جهان، آنالیز، نور و الکتریسیته و همچنین جبر و احتمالات بسیار مهم و دقیق است وی در فلسفه و علوم نظری صاحب نظر و محقق بود پوانکاره به کشف و حل مسائل بسیاری در ریاضیات نایل آمد که تا آن زمان به پی بردن آن ناتوان بودند کتابهای زیادی در زمینه های گوناگون علمی نوشت که بر جسه ترین آنها در ریاضیات و فلسفه عبارتند از: علم و فرض، علم و روشنی، مفروضات تکوینی، روشهای نوین در مکانیک آسمانی و ارزش علم . تعداد کتابهای او سی جلد می باشد و صاحب پانصد مقاله است که مربوط به مسائل کاملاٌ‌ مختلف است با کشف توابع فوکس که پوانکاره به دنیای دانش تقدیم نمود برای حل معادلات دیفرانسیل که قبلاٌ‌ریاصیدان آلمانی لازار فوکس کشفیات زیبایی در مورد آنها کرده بود کلید جدیدی به کار برد و به کمک آن نه تنها مشکل معادلات دیفرانسیل را حل کرد بلکه معماری توابع بیضوی را نیزروشن ساخت . اکتشافات وی در مبحثی از ریاضی که سابقا آن را تحلیل تواضع می نامیدند و امروزه موسوم به توپولوژی جبری و از بزرگترین و مشکلترین مباحث ریاضی جدید است ارزش قاطع دارد همگی نظریه توابع فوکس از آغاز با اندیشه انتگرال گیری خطی معادله های دیفرانسیل با ضرایب جبری هدایت می شد اما رغبت بیشتر پوانکاره به نظریه‌های نور و موجهای برق مغناطیسی بود. نکته ای که وی در باره امکان ارتباط میان پرتوهای مجهول و پدیده شبتابی گفت آغازگر آزمایشهای هانری بکرل بود که وی را به کشف پرتوزایی رادیو اکتیویته کشانید از سوی دیگر پوانکاره از سال 1899 به بعد در بحثهای مربوط به نظریه الکترونی لورنتس بسیار فعال بود پوانکاره اولین کسی بود که دریافت که تبدیلهای لودنتس تشکیل گروهی می دهند که با گروهی که صورت درجه دوم را نامتغیر می کند هم ریخت است، بسیاری از فیزیکدانان بر این عقیده اند که در اختراع نظریه نسبیت خاص، پوانکاره با لورنتس و آلبرت انیشتین شریک است. پوانکاره در بهار 1912 مریض شد و 9 ژوئیه همان سال تحت عمل جراحی قرار گرفت و در 17 ژوئیه سال 1912 وقتی مشغول لباس پوشیدن بود در سن 68 سالگی در گذشت.

***

پایان جنگ کریمه

149 سال پیش در چنین روزی در سال 1858 میلادی ، جنگ های کریمه پایان یافت . نیکلای اول در سال 1854 میلادی برای بسط نفوذ خود در عثمانی به ولایات والشی و مولداوی لشکر کشی کرد و در این میان دول فرانسه و انگلستان به کمک دولت عثمانی آمده و بر ضد روسیه وارد جنگ شدند . این جنگ چهار سال به طول انجامید و به دلیل وقوع جنگ در شبه جزیره کریمه به جنگ های کریمه مشهور گردید . در پایان این جنگ نیکلای اول شکست سختی را متحمل شد .

***

اشغال ونیز ، توسط متفقین

62 سال پیش درچنین روزی در  سال 1945 میلادی ،و در میانه جنگ جهانی دوم ، شهر بندری زیبا و تاریخی ونیز ، پس از ماهها مقاومت مردم این شهر به اشغال متفقین در آمد .  ونیزدرساحل شمال شرقی ایتالیا واقع است  و درآخرین ماههای جنگ جهانی دوم مقاومت خود را دربرابرقوای متفق ازدست داد. این بندردیدنی خود ازممالك مستقل ایتالیا بشمارمی رفت و با نظام مستقل جمهوری اداره می شد. گفتنی است كه ونیزپس ازتصرف بدست قوای متفق بدستورژنرال الكساندرفرمانده عالی متفقین درایتالیا ازغارت و خرابی نجات یافت و همه آثارتاریخی و هنری آن همچون فلورانس محفوظ ماند.

ایتالیا در 1936 با آلمان متحد شد و در 1940 به بریتانیا و فرانسه اعلام جنگ کرد. اما وقتی ایتالیا در 1943 به اشغال سربازان متفقین درآمد، پادشاه، موسولینی را عزل کرد و ایتالیا به متفقین پیوست. در 1946 مردم ایتالیا به لغو حکومت سلطنتی رای دادند و ایتالیا جمهوری اعلام شد. همچنین نفوذ کلیسا در زندگی روزانه ایتالیایی ها، باعث شد تا در سال 1984 مذهب کاتلولیک رومیها، مذهب رسمی ایتالیا اعلام شود.

***

آزادی نخستین گروه از اسرای عراقی

24 سال پیش در چنین روزی در سال 1362 شمسی ، دولت جمهوری اسلامی ایران با هدف نشان دادن حسن نیت خود به جهانیان و همچنین پایبندی به قواعد جنگی ، بطور یك جانبه شماری  ازاسرای  عراقی را آزاد  ساخت و آنها را به كشورشان منتقل كرد . با وجود این عمل انسان دوستانه ی دولت جمهوری اسلامی ایران ، اما رژیم بعثی عراق همچنان بر فشار خود علیه اسرای ایرانی شدت بخشید .

***

در گذشت استاد غلامحسین صدیقی ، بنیان گذار جامعه شناسی در ایران

16 سال پیش درچنین روزی در  سال 1370 شمسی ، دکترغلامحسین صدیقی استاد، محقق و جامعه شناس صاحبنظرایرانی ، در سن 87 سالگی  دیده از جهان فروبست .

دکتر صدیقی را بنیانگذار جامعه شناسی در ایران می دانند . او صاحب دو دانشنامه دکترای دولتی  فلسفه و جامعه شناسی ازفرانسه بود .

غلامحسین صدیقی در دوازدهم آذرماه 1284 شمسی در محله ی سرچشمه ی تهران متولد شد.ایشان علاوه بر عرصه ی علم ، در عرصه ی سیاست هم مرد توانایی بود. ابتدا وزیر پست و تلگراف و تلفن و پس از قیام 30 تیر 1331 وزیر کشور( و پس از مدتی نایب نخست وزیر ) شد و تا آخرین دقایق کودتای بیست و هشتم مرداد 1332  در کنار مصدق باقی ماند.

دکتر صدیقی متاثر از مکتب جامعه شناسی فرانسوی و به ویژه دورکیم و موس بود و تبیین امر اجتماعی را در ارتباط با امر یا امور اجتماعی دیگرمی دانست.او تحت تاثیر مکتب امپریک جامعه شناسی آمریکا قرار نگرفت .از تحلیل های مارکسیستی به دور بود . برای فرهنگ و جامعه نقش زیادی قائل بود و میان علم جامعه شناسی و فرهنگ ایران و معارف اسلامی پیوند زد.

او پس از اتمام تحصیلات خود به ایران آمد و به تدریس جامعه شناسی در دانشگاههای ایران به ویژه دانشگاه تهران پرداخت .

بعد از اینکه در سال 1337 دکتر صدیقی ریاست موسسه ی مطالعات و تحقیقات اجتماعی را بر عهده گرفت گروه های تحقیقاتی مردم شناسی، جمعیت شناسی و آمار شکل گرفت و اولین موسسه ی تحقیقی بر اساس موازین علمی ایجاد شد.در همین دوران دوره ی لیسانس و فوق لیسانس در رشته ی علوم اجتماعی تاسیس شد .

وی ازاعضای كمیسیون ملی یونسكو نیز بود. همچنین درتأسیس انجمن آثارملی و مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی نقش بسزایی داشت.

در سال 1351 ایشان رئیس گروه جامعه شناسی دانشکده ی علوم اجتماعی شد و به رشد سایر رشته های علوم اجتماعی کمک بسیار کرد.

از او آثار بسیاری به جای مانده است . ازتألیفات مهم دكترصدیقی «جنبشهای دینی ایرانی درقرون دوم و سوم هجری و تصحیح رساله های ابن سینا» را می توان نام برد.

این جمله تاریخی از او نقل شده . جمله ای که حاوی پاسخ وی  به لویی ماسینیون به مناسبت دعوت او از دکتر صدیقی برای تدریس در دانشگاه پاریس در زندان  پس از 28 مرداد 1332 بود :

" ایران وطن من است و من به ایرانی بودن خود افتخار می کنم ، حتی اگر این امر به بهای جان من تمام شود، چون من هر چه دارم از این آب و خاک است."

***

منابع:

مهر

صدا و سیما

روزنامک

ویکی پدیا

مجله اینترنتی فصل نو

تاریخ معاصر ایتالیا

Irib

دارینوس