نهان‌خانه بیت کوین

"بیت کوین" (Bitcoin) ارز دیجیتال و شبکه ای مالی برای پرداخت های عصر جدید است. این شبکه، سیستمی جدید محسوب می‌شود که بدون نیاز به واسطه و بصورت مستقیم تمام معامله ها را صورت می دهد و مراحل ثبت را بدون کمک بانک و موسسات وابسته به انجام می رساند. در واقع بیت کوین ماحصل سال‌ها فعالیت مجازی افرادی است که اقتصاد را بطور مستقیم مورد استفاده قرار داده اند. باید گفت این ارز دیجیتالی همچون دلار و دیگر واحدهای مالی کار نمی کند و برای انجام معاملات، باید وارد بلاک چین شد.

بلاک چین چیست؟

بیت کوین برای ذخیره اطلاعات کاربران خود نیاز به پایگاه های مرکزی دارد. شاید چیزی شبیه به بانک، اما برای این کار نمی تواند به بانک ها اعتماد کند، از این رو در فضای مجازی، محیطی را تحت عنوان "بلاک چین" (BlockChain) پدید آورده و اطلاعات کاربران خود را در آن ذخیره می کند.

بیت کوین در ایران

نکته ای که اینجا مطرح می شود این است که تا پیش از این مسئولین ترجیح می دادند در سکوت اقتصادی، استفاده از بیت کوین را آزاد گذاشته و اظهار نظری در مورد آن نداشته باشند، بسیاری از شهروندان نیز مراودات مالی الکترونیکی خود را با سایر نقاط جهان از این طریق انجام داده و از امنیت آن آسوده خاطر بودند؛ تا اینکه ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی در گفتگویی، تمامی گمانه زنی ها در این باره را پایان بخشید و اعلام کرد که: "بیت کوین مورد تایید بانک مرکزی نیست."

البته پیش از این استفاده از بیت کوین در ایران بصورتی نبود که بدون وجود قانون و یا نظارت نهاد خاصی باشد اما این اظهار نظر رییس کل بانک مرکزی نشان داد که از این پس هیچ نهاد قانونی در کشور مسئولیت بیت کوین و سواستفاده های ناشی از آن را نمی پذیرد، هرچند که بسیاری از شهروندانی که در بازار ارز فعال هستند حداقل یکبار این واحد ارزی را تجربه کردند اما بانک مرکزی خود را مسئول مستقیم آن نمی داند. ضمن اینکه پیش از این نیز بانک مرکزی موضع مشخص و مستقیمی در این باره نگرفته و بیت کوین را تایید یا رد نکرده بود.

بانک مرکزی بیت کوین را رد کرد

قابل ذکر است که با وجود آنکه بسیاری از مردم در معاملات تجاری خود از بیت کوین استفاده کرده و آن را معیار ارزی خود قرار می دادند اما با اعلام رسمی بانک مرکزی حجت برهمه تمام شد و ارزش قانونی بیت کوین زیر سوال رفت. متاسفانه یکی از مهمترین دلایلی که ایرانیان از این واحد پول الکترونیک استفاده می کنند وجود تحریم هایی است که از سوی دولت های غربی وضع شده، در این راستا برخی بیت کوین را راهی برای دور زدن تحریم ها می دانستند اما هیچ گاه تصور نمی کردند که این مسیر تجاری به ظاهر سهل و ایمن به باتلاقی برای پولشویی تبدیل شود.


شرایط خاص ایران در دنیا و وجود تحریم های بسیار شدیدی که از سوی دول غربی و اروپایی در قبال اقتصاد ایران اعمال شد کشور ما را در شرایطی قرار داده که نمی تواند براحتی برای معاملات اقتصادی  خود تصمیم گیری کند و ارزهای پایه جهان را مورد استفاده قرار دهد.شرایطی که مراودات اقتصادی را سخت می کند اما نمی توان برای رهایی از این مسئله مسیرهای نادرست این چنینی را برگزید و خود را در دام تجارت سردمدارانی انداخت که اعتمادی به فعالیت آنها نباشد.

افزایش رو به رشد بیت کوین در ایران و محبوبیت این واحد ارزی الکترونیک در میان برخی از بازرگانان، شبهه ایمن بودن آن را به وجود آورده و موجب شد تا برخی بر اساس اعتماد به سطح محبوبیت و افزایش استفاده از بیت کوین گرفتار آن شوند و در تبادلات تجاری خود نیز از این واحد ارزی الکترونیک استفاده کنند.

اکنون با اعلام نظر رییس بانک مرکزی و موضع دولت دیگر نمی توان نگاه مثبتی به بیت کوین و متعلقات آن داشت، ضمن اینکه ولی الله سیف صراحتا آن را رد کرده و حتی نگاه دیگر دولت ها را نیز بدان مثبت ارزیابی نمی‌کند.

در این راستا خوب است بدایند که دولت چین هم از سه ماه قبل استفاده از بیت کوین را ممنوع اعلام کرده است که در پی همین اتفاق شاخص ارزی این واحد پولی الکترونیک به شدت کاهش یافت و حتی به گفته کارشناسان اقتصادی بیت کوین دچار سقوط شد. متاسفانه اعمال تحریم ها بر کشور ما و ایجاد شرایط سخت معاملات تجاری برخی از تجار را وادار به استفاده از روش های گوناگونی کرده است که گاها اعتماد زیادی بدان ها نیست. روش‌هایی که پولشویی و دور زدن قوانین دولت‌ها یکی از معایب استفاده از آن است.

اکنون سرنوشت هزاران تن از افرادی که بیت کوین را سرمایه مالی خود قرار داده بودند در معرض خطر است و نمی‌توان دقیق اعلام نمود که چه چیزی در انتظار اموال آنان است. بهتر است در استفاده از ارزهای الکترونیک و سایت‌هایی که به نوعی با اموال شخصی افراد در ارتباط هستند دقت نظر بیشتری نشان داد تا از بروز مشکلاتی که پس از آن ایجاد می‌شود جلوگیری کرد.

پی نوشت:

1. بیت کوین به یک دیوانگی شبیه است، تین نیوز، 1396
2. سیف: بیت کوین مورد تایید بانک مرکزی نیست، خبرگزاری تسنیم، 1396
3. ممنوعیت‌ استفاده از بیتکوین‌ در چین، پایگاه خبری 598، 1396

---