تبیان، دستیار زندگی
هالوکاست واقعی در ایران (1) بزرگ‌ترین نسل‌کشی سده بیستم میلادی تاریخ دو سده اخیر ایران سرشار از حوادث مهمی است که به دلیل فقر تاریخ نگاری معاصر مسکوت یا ناشناخته مانده است. تاکنون درباره قحطی بزرگ سال‌های 1917-1919 میلادی در ایران چیز زیاد
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هالوکاست واقعی در ایران (1)

بزرگ‌ترین نسل‌کشی سده بیستم میلادی


تاریخ دو سده اخیر ایران سرشار از حوادث مهمی است که به دلیل فقر تاریخ نگاری معاصر مسکوت یا ناشناخته مانده است.

تاکنون دربارهقحطی بزرگ سال‌های 1917-1919 میلادی در ایران چیز زیادی نمی‌دانستیم و اهمیت و جایگاه بزرگ این حادثه را در تعیین سرنوشت جامعه ایران، به‌ویژه صعود دیکتاتوری پهلوی، نمی‌شناختیم. اینک به همت دکترمحمدقلی مجد می‌توانیم با نخستین پژوهش جدّی درباره این حادثه سرنوشت‌ساز آشنا شویم. انتشارات دانشگاهی آمریکا اخیراً چهارمین پژوهش دکتر مجد را منتشر کرده است:قحطی بزرگ و نسل کشی در ایران،1917_1919

دکتر مجد، بر اساس اسناد غنی موجود درمرکز اسناد ملّی ایالات متحده آمریکا (نارا)، تصویری هولناک از ایران در سال‌های جنگ اوّل جهانی و پس از آن به دست داده است. اسناد علنی شده دولت آمریکا درباره دوره تاریخی فوق، که در کتاب دکتر مجد برای نخستین بار عرضه می‌گردد، ثابت می‌کند کهبزرگ‌ترین نسل‌کشی سده بیستم میلادی در ایران رخ داد و ایران بزرگ‌ترین قربانی جنگ اوّل جهانی بود. طبق تحقیق دکتر مجد، در طول سال‌های 1917-1919 بین هشت تا ده میلیون نفر از مردم ایران در اثر قحطی یا بیماری‌های ناشی از کمبود مواد غذایی و سوءتغذیه از میان رفتند و جمعیت ایران به شدت کاهش یافت.

محمدقلی مجد به بررسی علل این قحطی نیز پرداخته ودولت بریتانیا را به عنوان عامل و مسبب اصلی این نسل‌کشی بزرگ تاریخ شناسانده است. قحطی در زمانی رخ داد که ایران در زیر سلطه ارتش اشغال‌گر بریتانیا بود. در آن زمان، ایران تأمین‌کننده اصلی مواد غذایی و سورسات مورد نیاز ارتش بریتانیا در منطقه به‌شمار می‌رفت وبخش مهمی از محصولات کشاورزی ایران به‌وسیله ارتش بریتانیا و پیمانکاران آن خریداری می‌شد. این سیاست سبب کاهش شدید مواد غذایی در ایران شد. عجیب‌تر اینجاست که ارتش بریتانیا مانع از واردات مواد غذایی از بین‌النهرین و هند و حتی از ایالات متحده آمریکا به ایران می‌شد. در حالی‌که در بین‌النهرین (عراق) و هند وفور غله وجود داشت، در میانه این دو سرزمین، ایران از کمبود غله در رنج بود. در این سال‌ها، دولت بریتانیا ایران را از درآمدهای نفتی خود نیز محروم کرد. به‌طور خلاصه، به تعبیر دکتر مجد، بریتانیا از قحطی و نسل‌کشی در ایران به عنوان ابزاری برای سلطه بر سرزمین ما بهره برد.

عجیب اینجاست که، به‌رغم گذشت سال‌ها، تاکنون درباره این قحطی بزرگ و شگفت‌انگیز و تأثیر آن در سرنوشت تاریخی ایران پژوهشی منتشر نشده و این حادثه عظیم به‌کلی مسکوت مانده وبه یکی از رازهای بزرگ سده بیستم بدل شده بود. قحطی بزرگ سال‌های 1917-1919 در ایران را می‌توان «هالوکاست واقعی» دانست. بی‌تردید، شناخت این حادثه مدهش بر نگرش پژوهشگرانی که درباره علل عقب‌ماندگی ایران در سده بیستم و ریشه‌های صعود دیکتاتوری پهلوی و پیامدهای آن کار می‌کنند، تأثیر عمیق بر جای خواهد نهاد.

برخی از فصل‌های این کتاب به شرح زیر است:

مقدمه؛ قحطی بزرگ 1917-1919: گزارشی بر بنیاد اسناد؛ هالوکاست واقعی: کاهش جمعیت ایران در سال‌های 1914-1919؛ تخریب و غارت روس‌ها؛ محروم کردن ایران از مواد غذایی: خرید سورسات به‌وسیله انگلیسی‌ها؛ محروم کردن ایران از پول: اختناق مالی ایران به‌وسیله بریتانیا.

شایان ذکر است کتاب یاد شده در حال ترجمه و انتشارتوسط موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی می باشد و به زودی در اختیار مخاطبان قرار خواهد گرفت.

دکتر محمدقلی مجد محقق ایرانی مقیم ایالات متحده آمریکاست. در سال 1324 ‏ش. به دنیا آمد. تحصیلاتش را در دانشگاههای سن اندریو (1970) و منچستر (1975) ‏و کرنل (1978) با درجه دکترا به پایان برد و در حال حاضردر دانشگاههای مختلف آمریکا، از ‏جمله دانشگاه پنسیلوانیا، تدریس می کند.

منبع:سایت عبدالله شهبازی

با اندکی تلخیص

ادامه دارد.......