تبیان، دستیار زندگی

چگونه می توانید یک تصفیه خانه بسازید؟ - جلسه اول

آب در طبیعت عنصر اصلی و سازنده ی حیات است. اما تا چه می تواند مضر باشد؟
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
چگونه می توانید یک تصفیه خانه بسازید؟
اهداف
· شناخت روش های تصفیه آب
·آشنایی با روش های ساخت تصفیه کننده ها

وسایل مورد نیاز
• قوطی کنسرو
• دو قالب کیک کم عمق یا بشقاب گود
• تکه تخته ای که کمی بلندتر از عرض قالبهای کیک باشد.
• ماسه
• سنگریزه
• لوله ی لاستیکی
• سنبه ی فلز سوراخ کن
• چند کتاب یا جعبه ای محکم
• آب گل آلود

مقدمه
آیا تا به حال به آن فکر کرده اید؟ آب های موجود در طبیعت در مسیر چرخه ی خود همواره از فیلترهای مختلفی عبور می کنند که تا حد زیادی منجر به حذف مواد اضافی و آلودگی از آن می شود. اما نکته قابل توجه دستکاری انسان در مسیر چرخه طبیعی آب است.

آلودگی های زیست محیطی ناشی از گازهای خروجی سمی به هوا و مواد مضر حاصل پساب ها که به طور مستقیم یا غیر مستقیم وارد چرخه ی طبیعی آب می شوند منجر به افزایش سمیت و آلودگی آب می شود به طوری که دیگر به طور طبیعی قادر به پاک سازی و حذف آلاینده های خود نیست.
چگونه می توانید یک تصفیه خانه بسازید؟
 اینجاست که نقش تصفیه خانه ها مورد توجه قرار می گیرد. برای تصفیه آب در تصفیه خانه اولین کاری که صورت می گیرد به دام انداختن آب در حوضچه های مخصوص است. در این حوضچه ها آلودگی ها و رسوبات آب که کمی بزرگتر از سایر آلودگی ها هستند حذف می شوند. معمولا آب در این مرحله چند روز استراحت می کند تا بتوانند اطراف و کف حوضچه را تمیز کنند. پس از اتمام دوره استراحت، معمولا آلودگی ها در کف حوضچه روی هم انباشته شده اند. هر تصفیه خانه بسته به مساحت محیطی که دارد حاوی چند عدد حوضچه است. این حوضچه ها گاهی به صورت کم عمق و گاهی عمیق طراحی می شوند. برای تخلیه آب نیز دارای ورودی و خروجی آب هستند به طوری که لجن آلودگی را از قسمت پایینی تخلیه می کنند و آب راکد داخل حوضچه ها را از سمتی دیگر. این اصول برای تصفیه خانه های خانگی رعایت نشده است. در تصفیه خانه های خانگی هدف حذف همه ی انواع آلودگی نیست بلکه بیشتر برای از بین بردن رسوبات و سبک شدن آب خروجی استفاده می شود. در تصفیه خانه های داخلی از طبیعت الهام گرفته شده است. همانطور که آب در طبیعت از لا به لای سنگ ها و شن ها عبور می کند در این دستگاه های تصفیه نیز با گذشت از بین انواع مختلف فیلتر های شنی و پودری و الیافی تمامی رسوبات اضافی آن گرفته می شود. در برخی از انواع این تصفیه خانه های کوچک تلاش برای حذف نیترات های سمی و باکتری های غیر مفید نیز وجود دارد. به طور معمول ابتدا از سنگ ها شن های درشت عبور کرده و سپس وارد فیلتر های فناوری نانو و زغال های فعال می شود تا با جذب ریزترین آلودگی های آب به بهبود کیفیت آن کمک کند. ذغال های فعال از نوع کربن با پوشش اسیدی هستند که به حذف میکروب ها کمک شایانی می کند. استفاده از انواع پودر های جاذب مانند زئولیت ها و ترکیبات سیلیسی نیز بسیار مورد توجه است. پودر های جاذب اغلب ساختار متخلخل دارند و سطح مقطع جاذب را افزایش می دهند تا با استفاده از کمترین میزان آنها به بالاترین کیفیت برسیم. اما بعد از مدتی این خلل و فرج ها بسته شده و نیاز به تعویض فیلتر وجود دارد. در اکثر موارد این فیلتر ها به علت پرشدگی منافذ آنها هر شش ماه یکبار باید تعویض شوند اما راه حل هایی اخیرا به کار گرفته شده که تعویض آنها را طولانی تر می کند. استفاده از تکنولوژی نانو و سنتز ترکیبات و مواد جاذب به روش نانو کمک شایانی در بسط و توسعه ی این فیلتر های آب انجام داده است. ساخت یک دستگاه تصفیه کار چندان سختی هم نیست و با دانستن اصول اولیه آن می توانید به راحتی یک دستگاه تصفیه بسازید. اما توجه داشته باشید دستگاه های تصفیه عموما قابلیت میکروب زدایی ندارد، در چند سال اخیر برای افرادی که در آفریقا زندگی می کنند و دسترسی به آب تمیز ندارند یا دسترسی آنها به شدت محدود است فیلتر هایی در اختیار قرار داده شده است که تحت عنوان نی زندگی مرسوم هستند. این نی های زندگی مخصوص هر فرد است و به آنها امکان می دهد که آب برکه و دریاچه هایی که از سلامت آب آنها مطمئن نیستند را با استفاده از نی بنوشند بدون اینکه دچار بیماری های انگلی و میکروبی شوند. شما نیز به ساخت نوع دیگری از یک دستگاه تصفیه فکر کنید. شاید ایده شما جهان را در مقابل مشکلات تصفیه آب و تهیه آب سالم و ایمن مصون کند. 
 چگونه می توانید یک تصفیه خانه بسازید؟
آب منطقه ی شما از کجا می آید؟ آیا تصفیه خانه ای در نزدیکی شما وجود دارد؟ برای پی بردن به این موضوع تحقیق کنید و هرچه می توانید اطلاعات به دست آورید. این تصفیه خانه چگونه کار می کند؟ آیا در آن از مواد شیمیایی، صافی ها و باکتر ی ها استفاده می شود؟ روزی چند لیتر آب تصفیه می کند؟ تصفیه ی آب در آن چه قدر طول می کشد؟ آب تصفیه شده چگونه به خانه و مدرسه ی شما می رسد؟ فاضلاب منطقه به کجا می رود و از چه راهی خارج می شود؟ اگر به تصفیه خانه ای می رود، شهروندان برای این که تصفیه ی فاضلاب بهتر و آسانتر انجام گیرد، چه کمکی می کنند؟ پس از آن که پاسخ های این پرسش ها رابه دست آوردید، آن را با کلاس درمیان بگذارید. اگر برای تصفیه ی بهتر آب مشارکت افراد ضروری است، به این منظور برنامه ای بریزید و آن را شروع کنید. حتی می توانید با مسئولان منطقه ای سازمان آب تماس بگیرید و از آنان نظر و راهنمایی بخواهید.

روش کار
1-در نزدیکی ته قوطی کنسرو دو یا سه سوراخ ایجاد کنید.
2-ماسه ها و سنگریز ه ها را بشویید و دقت کنید که قوطی کنسرو هم تمیز باشد.
3-تا نیمه در قوطی کنسرو ماسه بریزید. سنگریزه ها را روی آن بریزید تا دو- سوم قوطی پر شود. این یک صافی )فیلتر( است.
4-تخته را روی یکی از قالب های کیک قرار دهید و قوطی را روی آن بگذارید. قوطی باید طوری روی تخته قرار گیرد که طرف سوراخ دار آن خارج از لبه ی تخته باشد تا آب بتواند آزادانه از آنها بیرون بریزد.
5-قالب کیک دیگر را روی دست های کتا ب یا قوطی محکم بگذارید به طوری که قدری بالاتر از سطح در قوطی قرارگیرد. این مخزن ته نشین سازی شماست.
6-آب گل آلود را درمخزن ته نشین سازی بریزید و بگذارید یک ساعت یا بیشتر بماند.
7-با استفاده از لوله سیفون بسازید و مقداری از آب را به تدریج از مخزن ته نشین سازی به صافی منتقل کنید و صبر کنید تا آب کاملاً از صافی بیرون بریزد.
8-هنگامی که آب به آرامی از صافی به قالب کیک زیر قوطی  می ریزد، آن را با آب درون مخزن ته نشین سازی مقایسه کنید.
چگونه می توانید یک تصفیه خانه بسازید؟

 بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
- تهیه: مینا رزقی و شایان فروزنده دل
- تنظیم: محبوبه همت