توصیه ای از معروف ترین مترجم نهج البلاغه

استاد سید جعفر شهیدی به سال 1297 در بروجرد متولد شد و در 23 دی ماه 1386 از این جهان بار سفر بست.
تحصیل مقدماتی اش را در زادگاه خویش، بروجرد آغاز کرد. آنگاه به تهران روی آورد و تحصیلات تکمیلی خود را در این دیار از سر گرفت.
سید جعفر، پیشتر با نام "سجادی" شناخته می شد. پس از مدتی نام "شهیدی "را برای خود برگزید و با این نام در مراكز علمی و دانشگاهی شهرت یافت.
استاد شهیدی را غالب نخبگان و بیشتر مردم ، به نام «موسس دهخدا» و استاد بلند پایه ی ادبیات فارسی در دانشگاه تهران می شناختند.
نام ایشان پیوند کاملی با ادبیات فارسی داشت و کمتر کسی بود که بداند این ادیب گرانسنگ ، مجتهدی است مسلم که مراتب فقهی خود را در نجف و در محضر علمایی چون آیت الله العظمی خویی طی نموده و در ایران نیز از شاگردان آیت الله العظمی بروجردی به شمار می آمده است.
همین طور نیز انگشت شمار بودند کسانی که خبر داشته باشند، فرزند دلبندِ و عزیز کرده ی استاد شهیدی، در جبهه های دفاع مقدس ، مفقودالاثر شده است و تا زمانی که در اوایل دهه 80 ، پیکر سید احسان تفحص و به خانواده اش بازگردانده شد، حتی همکاران و هم درسان استاد نیز مطلع نبودند که او نزدیک به 20 سال داغ فرزندش را در دل داشته است.

مناظره علمی بین پدر و پسر

روایتی است از دیگر فرزند استاد شهیدی ، درباره پدر و برادرش:  
اوایل جنگ بود و سیداحسان علاقه داشت به جبهه برود و پدر هم به خاطر علاقه پدر و فرزندی و هم به دلیل اینکه ظرفیت های بالای یادگیری در ایشان دیده بود؛ خیلی علاقه نداشت که ایشان به این جریان ملحق شود.
از آن جایی که فضای تربیتی و تعامل ما با مرحوم پدر در چنین مواردی بیشتر شبیه به یک فضای گفت و شنود علمی بود تا یک محیط عاطفی خانوادگی، کار به مباحثه کشید و پدر چون مجتهد بودند فرمودند: «این حرفی که می زنم از باب تشخیص فقهی است و شما نباید به جبهه بروی!»

جوابی که برادرم داد این بود:
« اولا در این یک مورد ، امام خمینی رضایت والدین را شرط وجوب تکلیف نمی دانند و دوم این که من مقلد امام هستم و نخستین مسأله از باب دفاع در رساله ی ایشان می گوید که اگر دشمن بر بلاد مسلمانان و سرحدات آن هجوم نماید، واجب است بر جمیع مسلمانان دفاع از آن... و در این امر احتیاج به اذن حاکم شرع نیست. به عنوان یک طلبه با همه احترامی که برای شما قائلم اکنون چنین اتفاقی افتاده و من هم مقلد آیة اللّه العظمی خمینی هستم و به موجب این حکم مکلفم که به جبهه بروم! و حتی با برداشت بنده ، ظاهرا این حکم شامل حال شما هم می شود! حالا شما در مورد استنباط بنده چه می‌فرمایید؟»

پدر تأملی کردند و گفتند: « من استنباطم از لفظ بلد، محدوده شهر تهران است؛ اگر شهر تهران در معرض چنین هجمه ای قرار گیرد، من هم به دفاع بر می خیزم... به اعتقاد من این مرزبندی ها تقسیمات موجهی نیستند و قدرت های جهانی بعد از جنگ ها بنا به مصالح خودشان این مرزها را ترسیم کرده اند.»
بعد از این مناظره بود که برادر ما به جبهه رفت و در نهایت هم به شهادت رسید.

آثاری ماندگار از استاد

از جمله آثار ماندگار استاد، ترجمه‌ی «نهج‌البلاغه»‌ی حضرت علی (علیه السلام) است. می‌گفت، هنوز دلش در نجف جا مانده است: «آن‌جا سایه‌ی امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود، حالا هم درست است دستمان كوتاه است، ولی متوسلیم»
شهیدی كه در نگارش كتاب‌های تاریخی، نگاهی تحلیلی داشت، آثاری چون: شرح مثنوی، عرشیان، قیام حسین (علیه السلام)، زندگانی فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، زندگانی علی‌ بن الحسین (علیه السلام)، شیرزن كربلا، ابوذر غفاری، گزینه‌ای از سخنان امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)، زندگانی امام صادق (علیه السلام)، از دیروز تا امروز (مجموعه مقاله‌ها و سفرنامه‌ها) و ترجمه‌هایی چون: براهین‌العجم، تاریخ‌ الاسلام التحلیلی، علی بلسان علی، شوره‌الحسین (علیه السلام)، حیات فاطمه (سلام الله علیها)، حیاة‌الامام الصادق جعفر بن محمد (علیه السلام) و حیاة السیدة‌ فاطمه الزهرا (سلام الله علیها) را در كارنامه‌ی خود دارد.

توصیه ای از استاد

از توصیه‌های استاد این است كه: «سعی كنید امروزتان بهتر از دیروز باشد. از كاری كه برای اجتماع می‌كنید، انتظار پاداش نداشته باشید و تكیه‌تان بیش‌تر بر معنویات باشد.»

کلام آخر

دکتر شهیدی در سال ۱۳۷۴ منزل مسکونی‌اش را به شهرداری نارمک واگذار کرد و این خانه در همان سال به کتابخانه عمومی دکتر شهیدی تبدیل شد. پس از مرگ وی اتاقی در این کتابخانه به موزه نگهداری برخی از آثار او اختصاص داده شد. پیکر وی صبح روز چهارشنبه بیست و شش دی ۱۳۸۶ از برابر بنیاد لغتنامه دهخدا به سمت دانشگاه تهران تشییع و در امامزاده عبدالله (شهرری) دفن شد

---

منابع:
سایت آوینی
سایت ویکی شیعه
سایت خبرگزاری دانشجویان ایران
پایگاه اطلاع رسانی علامه سید جعفر شهیدی