منتقد ادبیات آمریکا

 
هر نسل در دنیای ادبیات و کتاب، خصوصا در حوزه رمان و ادبیات غیرفارسی یک یا چند نوستالژی مهم و با ارزش دارد. نوستالژی هایی که گاه با نام نویسندگان یا آثارشان پیوند خورده است. اگر برای نسل امروز نویسندگانی چون جوجو مویز،کازو ایشیگورو، جی کی رولینگ شناخته شده و کتاب هایشان با استقبال شدید مواجه می شود، برای یکی دو نسل قبل تر نام هایی چون جک لندن، لئو تولستوی، ژول ورن  و ... جذاب تر و خواندنی تر است.

در روزگاری نه چندان دور آثاری چون سپید دندان، آوای وحش، سفر به اعماق زمین، دور دنیا در هشتاد روز، جنگ و صلح، اناکارنینا و ... دست به دست می چرخیدند و کمتر علاقه مند به کتاب و کتابخوانی بود که رمان هایی نظیر آنچه گفته شد را مطالعه نکرده باشد. همانطور که امروز هری پاتر، من پیش از تو، پس از تو، غول مدفون و... در بازار فروش و خوانش کتاب در صدر قرار دارند.

یکی از نویسندگان پرآوازه و مشهور سال های پایانی قرن نوزدهم و دهه آغازین قرن بیستم که 12 ژانویه صد و چهل و دومین سال تولدش هم هست، کسی نیست جز جک لندن. نویسنده آمریکایی که از اولین نویسندگانی بود که از راه نوشتن به ثروت دست یافت و البته شهرت او نه به خاطر ثروت، بلکه مدیون نگاه ویژه او به مسائل اجتماعی و تصویر پر از جزییاتی است که از جامعه آمریکا در داستان هایش به تصویر می کشد.

جک لندن برای اهالی کتاب و ادبیات در ایران با آثاری چون سپید دندان، آوای وحش، گرگ دریا و مارتین ایدن شناخته شده تر است. کتاب سپید دندان و آوای وحش او بارها با ترجمه های مختلف، طرح جلدهای متفاوت و توسط ناشران بسیاری در ایران به چاپ رسیده است. کوچک و بزرگ ایرانی بدون توجه به رده سنی و مخاطب، داستان های او را خوانده اند. از نوجوان های نسل های میانی صده اخیر تا بزرگترهایی که روزگاری یکی از تفریحات و سرگرمی های مورد علاقه شان خواندن رمان های مشهور نویسندگانی مانند جک لندن بوده است.

داستان نویس سوسیالیست آمریکایی که از طبقه کارگری آن روز آمریکا بود، در آثارش واقعیت زندگی چنان ملموس است که گاهی رنگ شدید ناتورالیستی به خود می گیرد. داستان های واقع گرایانه و البته پرسوز و گداز او ریشه گرفته از زندگی و معاشرت این نویسنده با  مردم جامعه است. نگاهی که او به جامعه انسانی دارد بسیار موشکافانه و مثل یک جامعه شناس متبحر است که عشق به زندگی جزیی از اصول تغییر ناپذیر اوست.

جک لندن در زمانه خود با قلم منحصر بفردش نگاهی تند و انتقادی به طبقه مرفه و ثروتمندان دارد. جک که به دلیل تجربه زندگی خاصش در کودکی و نوجوانی و مجالست با طبقه کارگری دردِ مردم را به خوبی می شناسد از این ویژگی درخلق آثارش به خوبی بهره می برد.

شخصیت های داستان های جک لندن را می توان نمادی از شخصیت اصلی خودِ نویسنده دانست. شخصیتی از سیزده سالگی جک تا زمان پذیرش در دانشگاه برکلی که مثل یک دنیای واقعی بوده است. از کار در کوره‌های زغال سنگ وعرشه‌کشتی تا کارخانه‌کنسروسازی. همین تجربه هاست که بعدها او را از این وضعیت نجات می دهد و تبدیل به نویسنده ای می کند که داستان هایش منبعی برای مطالعه و شناخت جامعه و مردم آن روز آمریکاست.

تاثیر پذیری لندن از افکار «چارلز داروین»، «هربرت اسپنسر»، «کارل مارکس» و «فریدریش نیچه» نیز آشکار است. تجزیه و تحلیل جامعه بدون انکه تحصیلات آنچنانی داشته باشد، از دیگر ویژگی های خالق آوای وحش است.

یکی از خوش اقبالی های نویسندگان قرن بیستم مثل لندن، ژول ورن، همینگوی، داستایوفسکی و ... استقبال و اقتباس هنر هفتم و دنیای تصویر و صدا از رمان های مشهور این نویسندگان است. رویِ خوش سینما به رمان های نویسندگان را می توان مکمل شهرت و آوازه جهانی آثار آنها دانست. البته نباید فراموش کرد که بسیاری از این کتاب ها خود به تنهایی راه ورود پدیدآورندگانشان را به تالار افتخارات ادبیات جهان باز کرده بودند.

جک لندن هم در گروه همین نویسندگانی است که برخی آثارش بارها در نسخه های سینمایی و تلویزیونی و حتی نمایشنامه های رادیویی به اصل و به اقتباس مورد استفاده قرار گرفته  و بسیار دیده و پسندیده شده است.

آوای وحش و سپید دندان دو اثر جک لندن هستند که در سینما نیز مانند ادبیات جاودانه شدند. هر دو اثر مکمل یکدیگر هستند. تقابل اخلاق و وحشی گری از عناصر شاخص هم در روایت داستانی و هم در اثر سینمایی است.

آوای وحش پر مخاطب ترین اثر لندن در سال 1903 میلادی منتشر شد.آوای وحش سرگذشت سگ-گرگی به نام «باک» است که پس از سال ها زندگی در محیط انسانی به حیات وحش باز می گردد.سگ اهلی و مهربان یک قاضی که پس از کشته شدن توسط بومی ها به جنگل پناه می برد.

سپیددندان، روایت قصه گرگی از نژاد گرگ و سگ است که از لحظه‌تولد دنیایی ناشناخته را تجربه می‌کند. قهرمانی که می خواهد بر  انسان‌های خشن، حیوانات وحشی و طبیعت ناسازگار غلبه کند.جک لندن سپید دندان را یک سال بعد از رمان آوای وحش نوشت و به سرعت در فهرست آثار برتر ادبیات آمریکا قرار گرفت.

رمان های سگی جک لندن در سینما هم به همان اندازه دیده شدند. اقتباس  هایی از آوای وحش در سال های 1908، 1935، 1972 ،2009 با بازی هنرمندان سرشناسی چون کلارک گیبل و چارلتون هستون، کریستوفر لوید، وس استودی  و ... تاکنون روی پرده نمایش رفته است. سپید دندان، دوگانه دیگر این نویسنده نیز در سال های 1974 و 1991 به عنوان یک فیلم سینمایی به تماشا در آمده اند.

در کنار آثار سینمایی باید از انیمیشن های به یادماندنی هم یاد کنیم که از روی این کتاب ها برای رده سنی کودک و نوجوان تولید شده است.

هنر جک لندن به نوشتن ختم نمی شود. تازه ترین اثری که مرتبط با او به چاپ رسیده با عنوان «عکاس دریای جنوب» حاصل سفرهای وی در سال های 1907 و 1908 میلادی به جزایر بهشتی دریای جنوب است.

جک لندن حالا ‍‍‍پس از یک قرن نه تنها به عنوان نویسنده و عکاس شناخته می شود بلکه اشعار به جای مانده از او نیز حاکی از نبوغ این نویسنده در شعر دارد. دان ویچلان پس از 20 سال تحقیق درباره آثار جک لندن مجموعه اشعار این نویسنده را گردآوری و وارد بازار کتاب کرد. برخی از این اشعار بعضا در مجلات منتشر شده و تعدادی هم به صورت دست نوشته در میان آرشیوهای شخصی وی باقی مانده بود.

عکس هایی از هاوایی و میراث دیدنی اش، جزایر پولنزیای فرانسه، ساموآ و ملانزیا که اتفاقا ماجراهای این سفرها در کتاب های ماجراجو و داستان‌های دریاهای جنوب در سال ۱۹۱۱ گردآوری و منتشر شده است.

میراث جک لندن که در ۱۹۱۶ میلادی از نارسایی کلیه درگذشت تنها به نوشتنه ها و عکس هایش ختم نمی شود. کلبه‌ چوبی او هنگامی که در جست‌وجوی طلا در یوکان در آن زندگی می کرد، در گوشه ای از میدان اوکلند خودنمایی می کند.

بیشتر بخوانید نویسنده‌ای که "اخلاق پاک" را پیشنهاد کرد جک لندن و عشق به زندگی

---