آشنایی با رمان‌های برتر جایزه جلال

با داوری ابراهیم زاهدی مطلق، علی چنگیزی و محمدرضا بایرامی از میان ۴۹۵ اثر رسیده، پنج اثر زیر به‌عنوان نامزد نهایی بخش رمان و داستان بلند دهمین دوره جایزه ادبی «جلال آل احمد» معرفی شدند. در ادامه معرفی کوتاهی داریم بر این پنج اثر:

الفبای مردگان / اثر هادی خورشاهیان

«الفبای مردگان» کتابی است با سه روایت، امّا روایت آدم هایی که مثل زنجیر به هم پیوسته هستند و سرنوشت یکدیگر را رقم می زنند.
در پشت جلد رمان «الفبای مردگان» آمده است: « «الفبای مردگان» رمان سرگشتگی آدم هایی است که در هزارتوی تاریخ و جغرافیا گم شده اند. در این هزارتوها، هر راه تازه می تواند بی راهه  دیگری باشد و باعث سرگردانی بیش تر آدم ها بشود و به زندانی دیگر ختم شود. آدم های این رمان همگی یک بار از اسب افتاده اند، ولی تلاش می کنند از اصل نیفتند تا روزی که بتوانند شاهراه را پیدا کنند و از این هزارتوهای هزار و یک شبی خود را نجات دهند. ساختار «الفبای مردگان» همچون سرگذشت آدم های رُمان تودرتوست و از روایتی به روایت دیگر نقب می زند و به دنبال سرگذشت یکی دیگر از آدم ها در تاریخ و جغرافیای دیگری می رود»

این خیابان سرعت‌گیر ندارد /  اثر مریم جهانی

داستان کتاب خط سیر و فضای جدیدی دارد. نویسنده با قرار دادن شخصیت‌های اصلی داستان در فضایی نو توانسته است ارتباط منطقی را با خواننده‌اش برقرار کند و بر او اثر بگذارد. این داستان درباره آداب و سنن گذشتگان و هنجارشکنی‌های امروزه انسان‌ها نگاشته شده است. در داستان می‌خوانیم: «همه می‌دانستیم مادر فقط گوش‌های پدر را لایق شنیدن حرف‌هایش می‌داند. همه می‌دانستیم وقتی پدر زل می‌زند و به تلویزیون یعنی چه می‌خواهد».
مریم جهانی مولف کتاب «این خیابان سرعت‌گیر» ندارد، درباره اثرش می گوید: «این اثر داستانی رئالیستی در حوزه مسائل اجتماعی با درونمایه حوادث و اتفاقات زادبوم کرمانشاه است. این رمان داستان زندگی یک زن است که وارد اجتماع شده. وقتی نویسنده‌ای از کار خود راضی باشد، یعنی به آخر کار رسیده است. البته از نظر من این رمان به خوبی نوشته شده، اما باز هم می‌شد در ارتقای سطح کیفی آن تلاش کرد».

بی‌کتابی / اثر محمدرضا شرفی خبوشان

این اثر در ژانر رمان‌های تاریخی طبقه بندی می شود و به موضوع «کتاب» می‌پردازد. به گفته نویسنده این رمان، «بی کتابی» نگاهی به یک واقعه تاریخی دارد و رمان سعی کرده ارزش‌گذاری به کتاب توسط ایرانیان را زیر ذره‌بین قرار دهد. اینکه چقدر در طول تاریخ ما ایرانیان کتاب را مورد توجه قرار داده‌ایم..
ماجرای این رمان ریشه در تاریخ دارد. شرفی خبوشان توضیح داده است: «مظفرالدین شاه کتابداری به نام لسان‌الدوله را به ریاست کتابخانه منصوب می‌کند. هر نسخه‌ و اوراقی از نسخ معروف در موزه‌های جهان است مربوط به این دوره است که این فرد از کتابخانه‌ها خارج کرده است. در این دوره 5 هزار جلد از نسخ نفیس کتابخانه گلستان به سرقت می‌رود. این موارد با به توپ بسته شدن مجلس تنیده شده، شخصیت اصلی دلال کتاب است که در این اثر به کتابسازی، کتابداری و صحافی و برخی هنرهای مرتبط با کتاب می‌پردازد و مخاطب را از زوایای دیگر از تاریخ کتاب پردازی مطلع می‌کند».

تپه خرگوش / اثر علی‌اکبر حیدری

علی‌اکبر حیدری نویسنده این رمان که پیش از این نیز مجموعه داستان «بوی قیر داغ» را از سوی همین ناشر منتشر کرده است، درباره این رمان می گوید: «داستان تپه خرگوش یک درام سیاسی اجتماعی است که در بستر تاریخ معاصر ایران رخ می‌دهد. داستان این رمان که به نوعی سه فراز از زندگی یک خانواده را به تصویر می‌کشد از سال ۵۷ شروع و در سال‌های پایانی دهه هشتاد به اتمام می‌رسد که در هر بخش یکی از اعضا این خانواده به روایت داستان می‌پردازند».
حیدری با تاکید بر اینکه علاقه زیاد او به تاریخ به نوشتن این رمان هدایتش کرده است، ادامه می دهد: «برای نوشتن این رمان نزدیک به یکسال تحقیق می‌کردم و نوشتن رمان نیز از مهر ۸۹ شروع و تا تیر ۹۲ ادامه داشت. پس از آن رمان برای کسبب مجور به وزارت ارشاد رفت که تا زمستان امسال درباره آن تنها به بیان اینکه در دست بررسی است اکتفا می‌شد و هیچ توضیحی درباره اینکه برای چه اتفاقی قرار است برای کتاب بیافتد ارائه نشد».

وقت معلوم / اثر مهدی کفاش

شخصیت اصلی داستان «وقت معلوم»، مردی روحانی به نام فؤاد فریمان است که مشغول به تحصیل در سطوح عالی حوزه علمیه است. در ابتدای «وقت معلوم»، او در زندانی با دیوارهای سفید و چراغ همیشه روشنِ سفید به هوش می‌آید. تنها راه ارتباطی با بیرون از اتاق، دریچه پایین در است که برای دادن غذا و گاهی دارو استفاده می‌شود. فواد حتی نمی‌داند چرا او را زندانی کرده‌اند. در ادامه این داستان پر پیچ و خم و به بهانه روایت زندگی این روحانی، ماجراهای مختلفی از تاریخ ایران پیش و پس از انقلاب روایت می‌شود.
در پشت جلد این کتاب چنین می‌خوانیم: «این‌ را که این اعتراف‌ها راست بود یا چقدرش راست بود خودم هم نمی‌دانم. می‌توانی اسمش را اعتراف هم نگذاری، چون اگر اسمش این باشد باید حمل به صحت کنی و خب، واقعیت این است که خیلی از وقایع می‌توانسته آن‌طوری که نوشتم نباشد. اصل واقعه می‌تواند درست باشد، اما از جایی که من تعریف کردم و با کلماتی که تعریف کردم اگر تو بخواهی تعریف کنی، یک چیز دیگر می‌شود. خود من هم وقتی روایت‌های مختلف آدم‌های مختلف را در مورد بهمن شنیدم، تازه پی به خیلی چیزها بردم».

مراسم پایانی دهمین دوره جایزه ادبی «جلال آل‌ احمد» در تاریخ ۱۶ دی‌ماه ۱۳۹۶ ساعت ۱۴  در تالار وحدت برگزار خواهد شد.

---

منابع: ایسنا/ مهر/ خانه کتاب/ فارس