پنجمین جشن نوشتاری سینمای ایران هم برگزار شد و برگزیدگان خود را شناخت. برگزیدگانی از خانواده نویسندگان و منتقدان سینمایی که هویتی دوزیسته دارند. از یک سو اهل قلم و نگارشند و عضوی از جامعه روزنامه نگاران و مطبوعات محسوب می شوند و از سوی دیگر یکی از اصناف سینمایی و عضوی از خانواده سینما، حتی اگر بسیاری از سینماگران آنها را فرزندان ناخلف سینما بدانند! قطعا برگزاری این جشنواره ها لازم بوده و کارکردهای مثبتی دارد. از جمله تشویق و ایجاد انگیزه در نقادی و تحلیل سینما، دیده شدن منتقدان کارکشته حرفه ای، ارج گذاشتن به خود مقوله نقد و نقادی و مواردی از این دست. اما واقعیت این است که این جوایز و تندیس ها جز یک افتخار و اعتبار شخصی نویسنده و منتقد، هیچ نقشی در ارتقاء شغلی و مالی آن ندارد. این در حالی است که هر جایزه ای که سینماگران در بخش های دیگر از جشنواره های داخلی و خارجی می گیرند علاوه بر اعتبار معنوی و حرفه ای در میزان دستمزدهای آنان در پروژه های بعدی تاثیر می گذارد. قطعا بازیگری که سیمرغ گرفته دوران بازیگری‌اش به دو دوره قبل و بعد سیمرغ بدل می شود مثلا اینکه کارگردان ها و تهیه کنندگان بهتر یا بیشتری به سراغ آنها آمده و پیشنهاد کارشان افزایش می یابد یا آن جایزه و سیمرغ بنا به ارزش و اعتباری که دارد در میزان دستمزد آنها تاثیر گذاشته و قطعا یک بازیگر سیمرغ به دست، پول بیشتری بابت نقشی که ایفاء می کند دریافت خواهد کرد. حتی کارمندان ساده ادارات و سازمان ها نیز با هر جایزه کوچکی که می گیرند تغییری محسوس در فیش حقوقی آنها ایجاد می شود اما منتقدان و نویسندگان اگر معتبرترین جوایز سینمایی یا مطبوعاتی را در حرفه خود بگیرند میزان حق التحریشان تفاوتی نمی کند. نه تنها بیشتر نمی شود بلکه گاهی میزان دریافتی یک منتقد حرفه ای و نامدار از نقد و یادداشتی که می نویسد با یک نویسنده تازه کار تفاوتی ندارد و معیار تنها میزان کلمات و واژه هاست.
واقعیت این است که منتقد سینما بودن در کشور ما یک حرفه مستقل، با هویتی روشن نیست و کسی آن را به عنوان یک شغل به رسمیت نمی شناسد اما همه در مواقع لازم به سراغ آنها می روند و انتظار دارند که از فیلمشان حمایت کنند! براستی چرا در میان سیمرغ های جشنواره فیلم فجر، سیمرغی برای منتقد یا منتقدان برتر در نظر گرفته نمی شود؟
مساله صرفا بحث مالی نیست و اینکه جایزه را صرفا با محک پول بسنجیم؛ مساله بر سر تبعیضی است که میان اصناف و مشاغل گوناگون سینمایی وجود دارد. پرسش این است که اگر معتقدیم نویسندگان و منتقدان سینمایی در ارتقاء کیفی سینما، مخاطب و درک مخاطب از سینما موثر اند، آیا نباید این تلاش در بهبود وضعیت شغلی او تاثیر بگذارد؟ آیا تندیس بهترین نقد و مقاله و یادداشت سینمایی ارزشش کمتر از سیمرغ و دیپلم افتخار فلان بازیگر و کارگردان است؟ بحث برسر این نیست که همان مبلغی که سیمرغ بدستان می گیرند برای منتقدان هم لحاظ شود اما دست کم در همان اشل حقوقی و حق التحریرهای مطبوعاتی امکان دریافتی بیشتر برای منتقدی که از سرمایه وجودی، سواد و اندیشه خود در راه ارتقاء سینما و فرهنگ و هنر این کشور مایه گذاشته است، وجود داشته باشد یا دست کم ضررورت آن احساس شود.
واقعیت این است که منتقد سینما بودن در کشور ما یک حرفه مستقل، با هویتی روشن نیست و کسی آن را به عنوان یک شغل به رسمیت نمی شناسد اما همه در مواقع لازم به سراغ آنها می روند و انتظار دارند که از فیلمشان حمایت کنند! براستی چرا در میان سیمرغ های جشنواره فیلم فجر، سیمرغی برای منتقد یا منتقدان برتر در نظر گرفته نمی شود؟ همان هایی که موجب رونق بیشتر جشنواره می شوند! اگر نویسندگان و منتقدان سینما را به عنوان یکی از اصنفاف خانه سینما می شناسیم که موجودیت رسمی دارند پس باید آنها را نیز در مناسبات و مکانیسم های تشویقی هم ببنییم و برای آنها نیز سیمرغی در نظر بگیریم. سیمرغی که می تواند افکار عمومی را نسبت به حضور و نقش منتقدان و نویسندگان در سینمای ایران حساس تر کند و سینماگران را هم به بیشتر جدی گرفتن نقد و کاربست آن در تولید آثار سینمایی ترغیب کند. متاسفانه بسیاری از سینماگران یا مدیران سینمایی، منتقدان را نیروهای مزاحم یا مخرب می دانند و قلم را همچون سلاحی که به جنگ با آنها آمده! این در حالیست که نقد نه در حوزه سینما که در همه حوزه ها و فعالیت های اجتماعی موجب رشد و و بهبود وضعیت بوده و به ارتقاء کیفی آن حوزه کمک می کند! تندیس ها و لوح سپاس هایی که منتقدان و نویسندگان می گیرند تنها برای دیوار و دکور خانه شان نیست، نشان اعتباری است که باید مورد احترام قرار بگیرد و به بهبود وضعیت شغلی و معیشتی او منجر شود.
