سلولهایی که فاقد دیوار سلولی هستند "پروکاریوت" نامیده می شوند، که در زبان یونانی به معنای "پیش از هسته" می باشد. اگر یکی از این سلولها را زیر میکروسکوپ نگاه کنیم، تعداد اندامهای مشخصی که در درون سلول دیده می شود، اندک است. سلولهای خانواده مونرا از قبیل باکتری ها و سیانوباکتری ها در این گروه قرار می گیرند.

پروکاریوت ها تفاوتهای عمده ای با یوکاریوت ها دارند. هسته آنها غشا ندارد و اطلاعات ژنتیکی آنها در یک حلقه دایره ای به نام "پلاسمید" قرار دارد، و به صورت DNA کروموزومی نیست. سلول باکتری ها بسیار کوچک است. قطر آنها 1 الی 2 میکرومتر و طول آنها 10 میکرون است، یعنی چیزی در حد میتوکندری یک سلول حیوانی. پروکاریوت ها به سه دسته میله ای، کروی و مارپیچی (حلزونی) تقسیم می شوند.

تولید مثل آنها نیز بر خلاف یوکاریوت ها دارای مراحل پیچیده نیست. برای همین مکانیسم تولید مثل آنها را "تقسیم دوتایی" می نامند.

باکتری ها کارهای مهمی را روی کره ما بر عهده دارند. آنها در تجزیه، تخمیر و حتی هضم مواد غذایی در بدن ما نقش دارند. علاوه بر این، باکتری ها در بسیاری از چرخه های غذایی روی زمین نیز موثرند، مثلا تثبیت نیتروژن توسط باکتری هایی انجام می شود که در ریشه گیاه زندگی می کنند. این باکتری ها نیتروژن را پس از طی مراحلی به مواد قابل مصرف برای گیاه تبدیل می کنند. بر خلاف سلول هایی یوکاریوت، پریوکاریوت ها برای متابولیسم به اکسیژن نیاز ندارند. روش های متابولیسم پروکاریوت ها مختلف است؛ حتی برخی از آنها از سولفور به جای اکسیژن استفاده می کنند.