تبیان، دستیار زندگی
یار زندگی‌نامه آیت الله العظمی، حاج شیخ جعفر شوشتری(ره) o       مقدمه o        توجه ویژه امام حسین(ع) به شیخ جعفر(ره) o    &...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دل‌داده بر یار

زندگی‌نامه آیت الله العظمی، حاج شیخ جعفر شوشتری(ره)

دل داده بر یاد

o       مقدمه

o      توجه ویژه امام حسین(ع) به شیخ جعفر(ره)

o      اساتید شیخ جعفر(ره)

o      تألیفات شیخ جعفر(ره)

o      سفر شیخ جعفر به خراسان و توقف در تهران

o      دو نمونه از كلمات شیخ جعفر(ره)

o      رؤ یاى عجیب و معنویت او

o      وفات شیخ جعفر(ره)

o      خاندان دانشمند پرور

o      نگرشى بر ویژگی‌هاى شیخ جعفر(ره)

o      عشق به حسین علیه السلام

مقدمه

«شیخ جعفر شوشتری» فرزند «شیخ حسین»، فرزند «حسن»، فرزند «ملا علی»، فرزند «علی»، فرزند «حسین شوشتری» مشهور به «نجّار» است. شیخ جعفر از اعاظم علمای اسلام، عالمی عامل و واعظی متّعظ بود و چون در میان مجتهدان و مراجع تقلید، وعظ و خطابه چندان معمول نبوده و آن جناب دست به چنین كاری می زده و منبر می رفته معروف به واعظ شده و جنبه وعظ و ارشادش مقام اجتهادش را تحت ااشعاع قرار داده تا آنجا كه بعضی وی را به فقاهت و اجتهاد نشناسند و او را واعظی مبرّز و سخنرانی بی همتا بدانند؛ ولی حقیقت این است كه وی مقدم بر بسیاری از مجتهدان عصر خویش بوده و رساله علمیه‌اش به نام «منهج الرشاد» در حیات وی و پس از وفات بارها چاپ و منتشر شده است و تا قبل از رواج «عروة الوثقی»، تألیف آیت الله «سید محمد كاظم طباطبایی»، آن رساله محور فتاوای مراجع تقلید بوده است و بر آن حاشیه زده اند.(1)

«علاّمه تهرانى» كه یكى از بزرگان جهان علم و عمل بود، در مورد شیخ جعفر مى نویسد: "مرحوم حاج شیخ جعفر شوشترى رحمه الله فرزند حسین شوشترى، از بزرگان علما و اجلاّء فقها و مشاهیر دانشمندان و از فراخوانان به سوى خدا در عصر خود بوده است."(2)

صاحب المأثر و الاثار درباره‌اش می‌نویسد:"مجتهدی جلیل القدر و متفقهی عظیم الشأن بود... در تقوی و قدس و ورع و زهد او از متأخرین و معاصرین كسی دیده و شنیده نشده است"(3)

شیخ جعفر به سال 1220ه‍.ق در «شوشتر» متولد شد و پس از دوران كودكی و خواندن مقدمات و ادبیات به «نجف اشرف» مهاجرت كرده و در اوائل با «علامه شیخ محمد حسن آل یاسین» شاگرد «سید عبدالله شُبّر» بوده و شرح مختصر عضدی را نزد «شیخ اسماعیل كاظمی» خوانده و در سنه 1246ه‍.ق از ترس وَبا به شوشتر پناهنده شده و سپس به كربلا بازگشت و از "صاحب فصول" و "شریف العلماء مازندرانی" استفاده كرده و بعد به نجف اشرف رفته و از محضر صاحب جواهر استفاده نموده و در سال 1255ه‍.ق به شوشتر مراجعت نموده و در زمان ریاست و مرجعیت «شیخ مرتضی انصاری»(قدّس سرّه) به نجف اشرف بازگشته و چند سالی از محضر درس شیخ مرتضی انصاری استفاده كرد. بعد از بازگشت به شوشتر، مرجع تقلید مردم خوزستان شده و ریاست تامّه پیدا كرده و برای عمل مقلّدین خود، كتاب منهج الرشاد را به به رشته تحریر در آورد. سرانجام بواسطه منافرتی كه از حشمت الدوله(حاكم خوزستان و عموی ناصرالدین شاه) پیدا كرده بود ابتدا امر به بستن درب حسینیه(4) كرده و بعد با اهل بیت خویش قهراً از شوشتر به نجف اشرف مهاجرت نمود و به وظایف دینی خود از اقامه جماعت و تدریس و وعظ و ارشاد پرداخت.(5)

توجه ویژه امام حسین(ع) به شیخ جعفر(ره)

از خود آن عالم ربّانى آورده اند كه فرموده:"زمانى كه از تحصیلات علمى خویش در حوزه نجف فارغ شدم و به وطن خود «شوشتر»، بازگشتم با تمام وجود دریافتم كه باید در هرچه بیشتر و بهتر آشنا ساختن مردم با معارف قرآن و اسلام بكوشم، به همین جهت در گام نخست تصمیم گرفتم كه روزهاى جمعه را منبر بروم و پس از آن با فرا رسیدن ماه رمضان، به خاطر انجام این مسئولیّت به منبر خویش ادامه دادم، امّا شیوه كار اینگونه بود كه: تفسیر صافى را به دست مى گرفتم و از روى آن مردم را وعظ و ارشاد مى نمودم و در آخرین بخش منبر هم، به بیان مشهور و معروف كه هر غذایى نیاز به نمك دارد و نمك مجلس وعظ و ارشاد نیز، روضه و یادآورى و بازگویى مصائب جانسوز عاشورا و حسین علیه السلام است، به ناچار از كتاب «روضة الشهداء» مقدارى مرثیه مى خواندم. ماه محرّم را نیز كه در پیش بود، به همین صورت گذراندم؛ امّا به هیچ عنوان توانایى جدایى از كتاب و منبر رفتن بدون كتاب را نداشتم و مردم نیز بدین صورت بهره كافى نمى بردند، امّا به هر حال حدود یك سال بدین صورت گذشت. سال بعد با فرا رسیدن محرّم با خود زمزمه كردم كه: تا چه زمانى باید كتاب در دست گیرم و از روى كتاب مجلس و منبر را اداره كنم ؟ و تا كى نتوانم از حفظ منبر بروم؟ باید چاره اى بیاندیشم و خویشتن را از این وضعیّت ناگوار نجات بخشم. امّا، هر چه در این مورد اندیشیدم راه به جایى نبردم و بر اثر فكر زیاد، خستگى سراسر وجودم را فراگرفت و از شدّت نگرانى به خواب خوشى رفتم.


در عالم رؤ یا دیدم كه در سرزمین كربلا هستم، آن هم درست به هنگامى كه كاروان حسین علیه السلام در آنجا فرود آمده است. به همه جا نگریستم، چشمم به خیمه‌اى برافراشته افتاد، دریافتم كه سپاه دشمن در صفهاى فشرده بر گرد خیمه حسین علیه السلام گرد آمده‌اند، گام به پیش نهادم. دیدم خود حسین علیه السلام در درون آن خیمه نشسته است، وارد شدم. سلام گرمى نثار آن سیماى نورافشان نمودم كه حضرت مرا در نزدیكى خویش جاى داد و به حبیب بن مظاهر فرمود: «حبیب ! شیخ جعفر، میهمان ماست باید از میهمان پذیرایى كرد. درست است كه آب در خیمه نیست، امّا آرد و روغن موجود است، بپاخیز و براى میهمان غذایى آماده ساز.»
حبیب بن مظاهر به دستور حسین علیه السلام برخاست و پس از لحظاتى چند به خیمه وارد شد و غذایى پیش روى من نهاد. فراموش نمى كنم كه قاشقى هم در ظرف غذا بود. چند قاشقى از آن غذاى بهشتى صفت، خورده بودم كه از خواب بیدار شدم و دریافتم كه از بركت زیارت آن حضرت و عنایت او، نكات و لطائف و كنایات و ظرافتهایى از آثار خاندان وحى و رسالت بر من الهام شده است كه تا آن ساعت، بر كسى الهام نگشته و فهم كسى بر آنها از من پیشى نگرفته بود."(6)

«شیخ محمد تقی شوشتری» می‌نویسد كه دلیل بر گفتار مرحوم شیخ جعفر (اعلی الله مقامه) همان كتاب «خصائص الحسینیه» و «شصت مجلس» و «سی مجلس» و «چهارده مجلس» كه همه  از ترشّحات علمی و قلمی ایشان هستند می‌باشد.(7)

كتاب خصایص الحسین از همان نكات، لطایف، و ظرافت هایى، برخوردار است كه مى‌توان گفت از همان نوع مطالبى است كه بر او الهام شده و در این زمینه فهم كسى بر آن مطالب از او پیشى نگرفته است.(8)

اساتید شیخ جعفر(ره)

چنانكه گذشت، اساتید شیخ جعفر در دوران تحصیل بزرگانی از اهل علم و مفاخر جهان روحانیت بوده‌اند و به نامهای زیر ثبت شده اند:

1-«شیخ اسماعیل» فرزند شیخ اسدالله كاظمی(رضوان الله علیهما)

2-«شیخ علی» فرزند شیخ جعفر كاشف الغطاء(مشهور به شیخ جعفر كبیر)

3-مرحوم صاحب ظوابط (ره)

4-مرحوم صاحب فصول (ره)

5-جناب شریف العلما (ره)

6-«شیخ محمد حسن نجفی» یا صاحب جواهر (ره)

7-«شیخ حسن» فرزند شیخ جعفر(قدّس سرّهما) مؤلف انوارالفقاهه

8-«حاج شیخ مرتضی نصاری»(ره) (9)

تألیفات شیخ جعفر(ره)

1-«منهج الرّشاد» یا مجمع الرسائل(رساله علمیه‌ای كه در سال 1288ه‍.ق چاپ شد و در سالهای اخیر با حاشیه آیت الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی(ره) تجدید چاپ شد)

2-«مبادی الاصول»

3-«الخصائص الحسینیه». این كتاب دو جلد بوده كه جلد اول چند بار تجدید چاپ و ترجمه شده و جلد دوم مفقود گردیده است.

4-«اصول دین» یا «الحدائق فی اصول الدّین» كه یك هزار سطر بوده و به عنوان اینكه اصول دین و معرفت به اصول اعتقادات از مقدمات نماز می‌باشد نگاشته شده است.

5-«فوائد المشاهد در مواعظ و اندرز» كه آن را شاگردش ملّا محمد طالقانی از موعظه‌های ایشان جمع‌آوری كرده و چاپ شده است.

6-«مجالس المواعظ» یا چهارده مجلس

7-«مجالس البكاء» یا پانزده مجلس(10)

سفر شیخ جعفر به خراسان و توقف در تهران

مرحوم شیخ جعفر شوشتری در سال 1302ه‍.ق قبل از ماه مبارك رمضان به عنوان تشرف به آستان قدس رضوی از محضر مقدس مرتضوی به سوی ایران حركت نمود. بدیهی است كه در هر شهر و دیار با استقبال شایان روبرو بود تا اینكه وارد تهران گردید. نخست به زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی مشرّف و سپس به شهر تهران رفت. استقبالی با شكوه از شیخ به عمل آمد، مردم تهران به زیارت او نائل گردیدند. مرحوم «حاج ملا علی كنی» به دیدن شیخ آمد و ضمن تجدید دیدار، از آن جناب دعوت كرد در مدرسه «خان مروی» به امامت و افاده بپردازد.

اركان دولت از شیخ دیدن نمودند و اظهار داشتند: جناب شیخ، ماه مبارك نزدیك است، گرچه مسجد و مدرسه «خان مروی» از لحاظ تقدس و پاكیزگی عنوان و اهمیتی خاص دارد، اما از جهت مكان، گنجایش انبوه جمعیت علاقمند به استفاده از محضر حضرت عالی و گفتار دلنشین شما را نداشته و ندارد؛ از این رو از شما تقاضا می‌كنیم كه در «مدرسه سپهسالار» كه به تازگی از دست ساختمان بیرون آمده‌است به اقامه جماعت و ارشاد خلق بپردازید. مرحوم شیخ جعفر بر حسب وظیفه و علاقه به هدایت خلق الله، استدعایشان را قبول كرد و به انجام وظیفه مبادرت نمود.

مرحوم «حاج شیخ آقابزرگ تهرانی»(رحمت الله علیهم) صاحب كتاب «الذریعه» می‌گوید: من ده ساله بودم و خوب به یاد دارم كه مرحوم عمویم، حاج حبیب الله مرا همراه خود به مسجد می برد و جمعیت به قدری زیاد بود كه مرا در مكان مرتفعی می‌نهاد تا از فشار انبوه جمعین پایمال نشوم؛ صحن مدرسه، محوطه مسجد همه پر از جمعیت می‌شد و بجز حوض مسجد جایی خالی نمی‌ماند و همه جا را مردم علاقه‌مند به گفتار شیخ پر نموده و با هیجان از ایشان كسب فیض می‌كردند.(11)

«شیخ جعفر» اولین واعظ و امام جماعت مسجد سپهسالار تهران محسوب می‌شود و نوشته‌اند كه «ناصرالدین شاه» با لباس مبدّل پای منبر وی می‌رفته است.(12)

مرحوم عبدالله مستوفی در این‌باره می‌نویسد: "ناصرالدین شاه مسجد نیمه تمام سپهسالار را برای نماز خواندن حاجی شیخ جعفر تعیین كرد و آجر و خاك و گچ و آشغال بنایی را از این سر و آن سر صحن و حجرات چهل ستون و مقصوره جمع و محل را برای نماز آماده كردند . حاجی شیخ در محراب مقصورة سمت جنوب به نماز می‌ایستاد . چهل ستون را برای زنها تخصیص دادند ، تمام مقصوره و صحن حجرات و ایوانهای تحتانی و فوقانی و راهروها و حوضخانه و مدخل و جلوخان ، حتی در خیابان هم صفوف جماعت قائم می‌شد. یك روز تخمین كردند بیست و چهار هزار نفر پشت سر این مجتهد به نماز ایستاده بودند كه در هر فرمان الله اكبری بیست و چهار هزارنفر از ركنی به ركن دیگر نماز از قیام و قعود و ركوع و سجود منتقل می‌شدند. در تهران هیچ نظیر این جمعیت و جماعت دیده نشده بوده است . عده‌ی مكبرین شاید از صد نفر زیادتر بود كه هم‌صدا موقع رسیدن ركوع و سجود و قیام و قعود را اعلام می كردند . حاجی شیخ جعفر بعد از نماز منبر هم می‌رفت ، مردم برای رسیدن به نزدیك منبر او ازدحام عجیبی داشتند. حاجی شیخ جعفر بعد از رمضان به مشهد رفت و ماه محرم مراجعت كرد باز هم ده، پانزده روزی در مسجد سپهسالار نماز خواند و منبر رفت."(13)

دو نمونه از كلمات شیخ جعفر(ره)

«آیت اللّه العظمى اراكى»، از مرحوم «آیت اللّه العظمى حائرى»، مؤسس حوزه علمیّه قم آورده اند كه: روزى پاى منبر مرحوم حاج شیخ جعفر شوشترى بودم كه در اوج سخن به ناگاه خطاب به انبوه مردم گفت: "هان اى مردم! مى‌خواهم شما را بیازمایم كه آیا اهل ایمان هستید یا نه؟ چرا كه خدا در قرآن مى فرماید:

اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ اِذا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَاِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ ایمانا وَعَلى رَبِّهِمْ یَتَوَكَّلُون(آیه دوم سوره انفال)

ایمان آوردگان تنها كسانى هستند كه چون نام خدا برده شود خوف بر دلهایشان چیره مى‌گردد و هنگامى كه آیات خدا بر آنان تلاوت شود ایمانشان افزون مى‌گردد و بر پروردگار خویش  اعتماد مى كنند. اینك، آیاتى از قرآن را براى شما تلاوت مى كنم تا با دیدن اثر گذارى قرآن یا عدم اثر پذیرى شما معلوم گردد كه به راستى اهل ایمان هستید یانه؟"

«آیت اللّه حائرى» مى افزایند: با سخن مرحوم شوشترى، من سخت بر خود لرزیدم و به فكر فرو رفتم كه اگر آیاتى تلاوت كرد و در من اثر و انعكاسى نداشت، چه خاكى بر سر كنم؟ در این حال خویشتن را جمع و جور كردم و آماده نشستم، تا آیات را آنگونه كه شایسته گوش جان سپردن به قرآن است، بشنوم. آنگاه او به تلاوت قرآن پرداخت و آیاتى چند با شور وصف ناپذیرى تلاوت كرد و خداى را سپاس كه آن آیات در من اثرى عمیق نهاد.

نمونه دیگر را، حضرت «آیت اللّه العظمى آقاى شیرازى» آورده‌اند كه بدین صورت است:

در جریان سفر مرحوم شوشترى به ایران، هنگامى كه ایشان وارد تهران گردید انبوه مردم از جمله سفیر كشور روسیه به ملاقات ایشان رفتند. مردم تقاضاى موعظه كردند و مرحوم شوشترى بنا به اصرار مردم، سرش را بلند كرد و فرمود: "مردم ! آگاه باشید كه خدا در همه جا حاضر است و به نهفته‌ی سینه‌ها داناست(اِنَّهُ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُور) (سوره هود- آیه 5)"

این فراز تكان دهنده و كوتاه، اثرى عمیق در مردم نهاد؛ به گونه‌اى كه اشكها روان شد و قلبها تپید و مردم دگرگون شدند.

سفیر روسیه در نامه‌اى به امپراطورى روس در این مورد نوشت:

«تا هنگامى كه این قشر روحانیون راستین مذهبى، در میان مردم باشند و مردم از آنان پیروى كنند، سیاست ما كارى از پیش  نمى‌برد؛ چرا كه وقتى یك جمله شوشترى در یك مجلس عظیم، اینگونه دگرگونى ایجاد مى‌كند، روشن است كه دستورات و فتواهاى آنان چه خواهد كرد.»(14)

رؤ یاى عجیب و معنویت او

از مرحوم «آیت اللّه شیخ عبدالنّبى عراقى» آورده‌اند كه مى‌فرمود: زمانى كه مرحوم شوشترى در مدرسه سپهسالار سابق منبر مى‌رفت، انبوه مردم از همه قشرها از جمله علما و گویندگان در مجلس او شركت مى كردند، یكى از علماى عصر كه نژاد از شاهان قاجار داشت، جلسه درس و بحث علمى براى دانشجویان مذهبى داشت، یكى از همان روزها از شوشترى سخن به میان آمد و یكى از حضّار اظهار داشت: "شما نیز خوب است همانند دیگر بزرگان به منظور تعظیم شعائر دین در مجلس شیخ، شركت كنید"

شاهزاده دانشمند كه هنوز به مقام علمى و قداست و پرواى شیخ آگاهى نیافته بود، پاسخ داد: "دوست عزیز! او نیز سخنورى همچون دیگر سخنوران و منبریها است، فكر نمى‌كنم لزومى داشته باشد كه ما درس و بحث خود را تعطیل نموده، پاى منبر او برویم"

شب هنگام شاهزاده دانشمند، در عالم رؤیا دید رستاخیز با همه‌ی هول و هراسش برپاگشته و پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله به پیروان راستین خاندان وحى و رسالت، جواز و برات بهشت اعطا مى‌كند و او نیز گام به پیش نهاد و سلام كرد و گفت: "اى پیامبر خدا! به من هم عنایتى بفرمایید، چرا كه افتخار خدمت به قرآن و دین و مذهب را دارم"

پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله او را مورد محبّت قرار مى‌دهد، امّا مى‌فرماید: "براى تو هنگامى برات صادر مى‌شود كه جناب شیخ جعفر شوشترى از تو راضى شود، در غیر این صورت دریافت نخواهى‌كرد"

شاهزاده دانشمند، ناگهان از خواب بیدار مى‌گردد و در‌مى‌یابد كه شیخ مردى وارسته و زیبنده و داراى پارسایى و كمال و جمال معنوى است و از سست نهادى و فقدان سرمایه علمى و عملى به دور است.

مردى است كه شایسته مقام رفیع ارشاد خلق است، عالمى عامل و وارسته است و زهدفروشى و ریاكارى و بازیگرى و عوام فریبى و جلب رضایت مخلوق به قیمت ناخشنودى خالق، نخواهد نمود. دین را به دنیا نفروخته و نخواهد فروخت.

بر این اساس بود كه دیدگاه او در مورد شخصیّت شیخ دگرگون شد و روز بعد پس از گردآمدن شاگردان گفت: "اینك، همه با هم به محضر شیخ و پاى منبر او مى‌رویم"

شاگردان شگفت زده به همراه استاد خویش به محفل شیخ آمدند و پاى سخنان روح بخش او كه از آیات و روایات برمى خاست، نشستند.

پس از پایان بحث و پراكنده شدن مردم، شاهزاده دانشمند نزد شیخ رفت و با او روبوسى كرد و پس از آن به شیخ ارادت بیشترى پیدا كرد، چرا كه به هنگام روبوسى، شیخ سر به گوش شاهزاده نهاد و فرمود: "بیان پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله را درست دریافتى اگر من از شما راضى و خشنود نگردم، برات بهشت به شما نخواهد رسید"(15)

به هرحال مرحوم شیخ جعفر ماه مبارك رمضان را در تهران توقف كرد و هزاران نفر از بركات مواعظ دلنشین و گفتار آموزنده او هدایت شدند. شیخ بزرگوار پس از انجام وظیفه تبلیغی و ارشاد، عازم مشهد مقدس گردید. اهالی و روحانیون آستان قدس به استقبال میهمان ارجمند خود و زائر آستان مَلَك پاسبان حضرت ثامن الائمه(علیه السلام) شتافتند و با احترام كامل از او پذیرایی كردند.

وفات شیخ جعفر(ره)

جناب شیخ پس از زیارت آستان قدس رضوی و كسب نیرو از ولی الله الاعظم به تهران بازگشت و دعوت اركان دولت را به جهت اشتیاقی كه به زیارت امیرالمؤمنین(علیه السلام) داشت، پاسخ منفی داد و عازم نجف اشرف گردید. اما...

موكب شیخ به كرمانشاهان یعنی «كرند» كرمانشاه رسید، جناب شیخ بیمار شد، مریضی او چند روز از ماه صفر ادامه یافت. پس از چند روز در «28 صفر 1303ه‍.ق»(7 آذر 1264ه‍.ش) وفات نمود و جنازه‌اش به نجف اشرف حمل و در مقبره دالان شمالی صحن شریف مدفون گردید. ماده تاریخ وفات شیخ را «كواكبُ قد تَنَثّرت» گفته اند.(16)

عبدالله مستوفی می نویسد: "حاجی شیخ جعفر بعد از رمضان [از تهران] به مشهد رفت و ماه محرم مراجعت كرد باز هم ده پانزده روزی در مسجد سپهسالار نماز خواند و منبر رفت و بعد به سمت عتبات عزیمت نموده در كرند دارفانی را بدرود گفت. در شب فوت او برحسب تصادف تناثر نجوم (ستاره باران) عجیبی در آسمان اتفاق افتاد كه نظیر آنهم تاكنون دیده نشده است. در چند ساعت اوایل شب هر دقیقه هفت ستاره از جای خود لغزیده در آسمان خطوطی رسم می كردند ، همه مردم معتقدبودند كه باید اتفاق فوق العاده‌ای افتاده باشد. فردا كه خبر فوت حاجی شیخ جعفر به تهران رسید همه گفتند این تناثر نجومی به واسطة این واقعه بوده است. البته این واقعه تصادف، ولی تصادف عجیبی بود."(17)

خاندان دانشمند پرور

پسران حاج شیخ جعفر(ره): «شیخ محمدعلی»، «شیخ اسماعیل» و  «شیخ ابراهیم»

«شیخ محمد علی» فرزند حاج شیخ جعفر عالمی دانشمند و جانشین پدر بوده است. وی یادداشتهای متفرقه عرفانی از خود به یادگار گذاشته است تدوین نشده‌اند. وفاتش در 1322ه‍.ق و مدفنش در مقام صاحب الزمان شوشتر است.

«شیخ محمدجواد» فرزند «شیخ محمدعلی» فرزند شیخ جعفر، دانشمندی پرهیزگار بوده و شرحی به فارسی بر خطبه همام به نام «تنبیه العباد» نوشته است و كتاب دیگری به نام «شرافة الاعمال» دارد. وی در سال 1326ه‍.ق درگذشته است.

«شیخ مرتضی» فرزند «شیخ محمدعلی» فرزند شیخ جعفر جوانی مبارز و آشنا به علوم جدید بوده و كتابی بنام «محرق الجنان» دارد. وی در سال 1334ه‍.ق در جوانی به تحریك انگلیسیها شهید شد.

«شیخ محمدكاظم» فرزند «شیخ محمدعلی» فرزند شیخ جعفر، مجتهد معروف عصر خود در شوشتر و از دانشمندان بزرگ شیعه در معقول و منقول بوده است. وی در شوشتر مرجع خاص و عام بود و به رتق و فتق امور مشغول بوده است. علمای معاصر شوشتر غالباً شاگرد آن مرحوم می‌باشند.

«علّامه شیخ محمدتقی» معروف به حاج شیخ شوشتری فرزند «شیخ محمدكاظم» فرزند «شیخ محمدعلی» فرزند شیخ جعفر، صاحب تألیفاتی چون «قاموس الرجال»، «النجعة فی شرح اللعمه»، «بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه»، «آیات البینات فی حقّیة بعض المنامات» می‌باشد. این محقق گرانقدر و شهیر عالم تشیع در اردیبهشت سال 1374شمسی دارفانی را وداع گفت ومرقد مطهر وی در كنار رودخانه كارون در شمال شوشتر قرار دارد.

نگرشى بر ویژگی‌هاى شیخ جعفر(ره)

از ویژگیهاى او، علاوه بر دانش گسترده و آگاهى عمیق، گوهر گرانبهاى اخلاص و عملكرد شایسته و بایسته بود. رفتارش در زندگى با گفتارش هماهنگ و هم آوا بود و به راستى بر این باور بود كه:

من نصب نفسه للنّاس اماما فلیبدء بتعلیم نفسه قبل تأدیب غیره.... (نهج البلاغه، قصار 73)

هر كس خویشتن را تدبیرگر امور و پیشواى جامعه قرار داد بر اوست كه پیش از آموزش و دعوت دیگران به ارزشها، از خود آغاز كند و باید پیش از آنكه با زبان، ادب آموز مردم باشد، با كردار شایسته و عملكرد بایسته خویش راه و رسم زندگى را به دیگران بیاموزد....

او به هنگام تلاوت قرآن و تفسیر آیات و تحلیل روایات و وعظ و ارشاد مردم، از دل سخن مى گفت و لاجرم بر دلها مى‌نشست، همه را دگرگون مى‌ساخت و مى‌گریاند و شور و شعور بسیار پدید مى آورد.(18)

عشق به حسین علیه السلام

ویژگى دیگر او شیفتگى وصف ناپذیرش به سالار شایستگان حضرت حسین علیه السلام بود، به همین جهت هم با آن مقام علمى، فقهى و كهولت سن تا آخرین مراحل زندگى پربركت خویش منبر مى‌رفت و با شورى وصف ناپذیر نام، یاد، كربلا، عاشورا و شهادت جانسوز حسین علیه السلام و راه و رسم افتخار آفرین و ستم سوز او را براى دوستداران و رهروانش ترسیم مى‌كرد.

مردم را به ارزشهایى كه كربلا، دانشگاه آن و حسین علیه السلام آموزگار بزرگ و تبلور و تجسّم راستین آنها بود، فرا مى‌خواند و از ضدارزشها هشدار مى‌داد.

خودش به هنگام یادآورى رخداد جانسوز كربلا مى سوخت و سوز دلش به صورت قطرات اشك، از دیدگانش فرو مى‌بارید.

او از گوهر گرانبهاى اخلاص و عرفان و عشقى بهره ور بود كه هم وعظ و ارشاد و منبرهایش مورد قبول افتاده بود و هم یادآورى مصائب جانسوز و هدفدار حسین علیه السلام كه بخشى از منبرهاى او را تشكیل مى‌داد، به همین جهت هم مورد عنایت امیر كاروان قافله عشق بود و هم نیاى گرانقدرش پیامبر گرامى، كه تنها به دو نمونه جالب و شنیدنى در این مورد بسنده مى شود.(19)

______________________________________

1) آفتاب شوشتر، ص14(خاندان شیخ- حاج شیخ جعفر شوشتری)


2) المحجّة البیضاء، ج4، ص338
3) المآثر و الآثار، ص138
4) «حسینیه شیخ» واقع در شوشتر است و مؤسس آن حاج شیخ جعفر شوشتری(ره) بوده. این حسینیه بست محسوب می‌شده و اگر مجرمی از نظر حكومت وقت به آنجا پناهنده می‌شد، كسی متعرض او نمی‌گردید.
5) اشك روان بر امیر كاروان(ترجمه الخصائص الحسینیه)، صفحات 20و21 - زندگینامه حاج شیخ جعفر شوشتری(ره)
6و7) آیات بینات فى حقیقة بعض المنامات - علامه شیخ محمدتقی شوشتری – ص134
8)  زیتون(ترجمه خصائص الحسینیه)، دكتر خلیل الله فاضلى - مقدمه مترجم
9و10و11) اشك روان بر امیر كاروان، ص 23 و 24
12) مقاله مدرسه سپهسالار؛ یادگار عصر اصلاحات- صابره آزاده، انجمن ساربان- درج در خبرگزاری میراث فرهنگی(CHN.IR)-مورخ:14/12/82
13) سایت پژوهشی مسجد به نقل از: تهران به روایت تاریخ، ج2 ، ص1194-1183
14) یكصد داستان خواندنی - صفحه 52
15) الوقایع و الحوادث ملبوبى
16) اشك روان بر امیر كاروان
17) سایت پژوهشی مسجد به نقل از: تهران به روایت تاریخ، ج2 ، ص1194-1183
18و19) ویژگیهاى امام حسین علیه السلام(ترجمه الخصائص الحسینیّة)، علیرضا كرمى، - زندگینامه آیت اللّه (شیخ جعفر)شوشترى
با كمی تصرف از : پایگاه شوشترنما

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.