تبیان، دستیار زندگی
ته آقای علی اکبر رشاد در هنگامه تقارن طبیعت و شریعت، رمضان 1377 هجری قمری، اردیبهشت ماه سال 1335 هجری شمسی متولد گردید. وی تحصیل مراحل عالی فقه و فلسفه اسلامی را در نزد استادان برجسته حوزه های علمی اسلامی تهران و قم سپری ک...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

استاد حاج شیخ علی اکبر صادقی رشاد

   استاد حاج شیخ علی اکبر صادقی رشاد
استاد رشـاد، در سه دهه‌ی گذشته پیوسته به تدریس سطوح عالیه‌ی فقه و اصول، فلسفه‌ی دین، فلسفه و عرفان در حوزه‌ی تهران، و فلسفه‌ی دین و کلام، تفسیر قرآن و منطق فهم دین، در دانشگاه‌های تهران و مشهد اشتغال داشته است.

حضرت استاد حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ علی اکبر صادقی رشاد دامت برکاته

آقای علی اکبر رشاد در هنگامه تقارن طبیعت و شریعت، رمضان 1377 هجری قمری، اردیبهشت ماه سال 1335 هجری شمسی متولد گردید.

تحصیلات :

استاد علی‌اکبر رشـاد، دانش‌آموخته‌ی حوزه‌های علمیه‌ی تهران و قم است؛ ایشان دوره‌ی مقدمات و سطح یک حوزه را طی سال‌های هزار وسیصدوچهل‌ وشش خورشیدی تا سال چهل‌ونه خورشیدی، نزد حجج‌ اسلام کمالی، محمدزاده‌ی مزینانی، علی افخمی (افخم‌رضایی) (ره)، آیت‌الله مجتهد زنجانی نجفی، آیت‌ا‌لله عبدالصمد خویی در تهران فراگرفت.

سپس برای ادامه‌ی تحصیل در تابستان سال یکهزار وسیصد وچهل ‌ونه، به حوزه‌ی علمیه‌ی قم مهاجرت کرد و در مدرسه‌ی علمیه‌ی آیت‌الله العظمی گلپایگانی(ره) ـ که نخستین مرکز آموزشی تحت برنامه و به شیوه‌ی جدید حوزه‌ی قم قلمداد می‌شد ـ پذیرفته و مشغول به تحصیل شد.

ایشان پایه‌های سطح دو را نزد حضرات اساتید‌ باکویی، حاج‌ حسن‌ آقا تهرانی(ره)، ، مختار امینیان گیلانی، سید جواد احمدی طالقانی، اشتهاردی، محمودی اشتهاردی، و صلواتی اراکی در این مدرسه سپری‌ کرد.

همچنین در همین دوره در دروس تفسیر و عقاید اسلامی آیت‌الله شب‌زنده‌دار شیرازی، و دروس ادیان و فرق (یهودیت و مسیحیت، وهابیت و بهائیت) حجت‌الاسلام عبدالقائم شوشتری شرکت جست.

جناب آقای رشـاد سطح سه حوزه را نزد حضرات آیات حاج شیخ علی‌پناه اشتهاردی(ره)،  محسن حرم‌پناهی قمی(ره)، مرتضی مقتدایی اصفهانی، مصطفی اعتمادی خواجوی تبریزی، سیدابوالفضل موسوی تبریزی (ریحانی)(ره)، مرتضی بنی‌فضل(ره)، آقا‌رسول موسوی تهرانی، ستوده‌ی اراکی(ره)، ، قافی یزدی، سیدعلی محقق داماد و جعفر سبحانی تبریزی طی کرد.

وی پس از اتمام سطوح سه‌گانه‌ی حوزه، مجموعاً افزون بر بیست و پنج سال در دروس خارج فقه و اصول حضرات آیات عظام وحید خراسانی، علی مشکینی، حسینعلی منتظری (در قم) و سید علی خامنه‌ای و مجتبی تهرانی (در تهران) شرکت جست.

ایشان مقارن فراگیری فقه و اصول، سطوح مختلف فلسفه را نیز نزد اساتید و آیات دکتر احمد بهشتی، شهید مرتضی مطهری(ره)، محمد محمدی گیلانی، فراگرفت.

فعالیتهای علمی:

استاد رشـاد، در سه دهه‌ی گذشته پیوسته به تدریس سطوح عالیه‌ی فقه و اصول، فلسفه‌ی دین، فلسفه و عرفان در حوزه‌ی تهران، و فلسفه‌ی دین و کلام، تفسیر قرآن و منطق فهم دین، در دانشگاه‌های تهران و مشهد اشتغال داشته است.

ایشان افزون بر سی جلد كتاب و پنجاه عنوان مقاله در زمینه‌های فلسفه، فلسفه‌ی دین، کلام، علوم و معارف قرآنی، اندیشه‌ی سیاسی، شعر و ادبیات، فقه، اصول، فلسفه‌ی اصول تألیف و منتشر نموده است.

جناب آقای رشـاد مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی است، كه از بزرگ‌ترین مراكز تحقیقاتی دینی و علمی غیردولتی ایران قلمداد می‌شود.

پژوهشگاه دارای پنج پژوهشكده و پنج مؤسسه‌ی وابسته می‌باشد و مجموعاً مشتمل بر بیست گروه علمی در زمینه‌های فلسفه، معرفت‌شناسی، عرفان، قرآن‌پژوهی، فلسفه‌ی دین، كلام، منطق فهم دین؛ اخلاق، فقه و حقوق، سیاست، اقتصاد، مدیریت اسلامی؛ غرب‌شناسی، تاریخ و تمدن، فرهنگ‌پژوهی، انقلاب اسلامی، ادبیات اندیشه و... است.

پژوهشگاه كه به انگیزه‌ی پرداختن به مباحث فكری معاصر و اهتمام به نقد و نظریه‌پردازی در زمینه‌های پیشگفته، در بهار 1373شمسی/1994 میلادی تأسیس شده است، علاوه بر انتشار افزون بر هشتصد اثر مكتوب از حاصل تحقیقات گروه‌های علمی خود؛ اكنون نه مجله‌ی علمی را با عنوان‌های «قبسات» (مجله‌ی تخصصی فلسفه‌ی دین/ دارای درجه‌ی علمی پژوهشی)، «ذهن» (مجله‌ی تخصصی معرفت‌شناسی)، «اقتصاد اسلامی» (دارای درجه‌ی علمی پژوهشی)، «حقوق اسلامی» (دارای درجه‌ی علمی پژوهشی) و «كتاب نقد» (مجله‌ی فكری و انتقادی) فصلنامه‌ی جهانی فلسفه‌ی دین (به زبان انگلیسی) و فصلنامه‌ی بین‌المللی قبسات در زمینه‌ی نظامات اجتماعی اسلام، به زبان عربی، ماهنامه‌ی زمانه (تاریخ و جامعه‌شناسی سیاسی ایران معاصر) و ماهنامه‌ی حاشیه (ویژه‌ی طلاب و فضلای جوان حوزه) منتشر می‌كند.

در ده سال اخیر، در پژوهشگاه، چهار دانشنامه تحت نظر استاد رشاد با عنوان‌های:

 1. دانشنامه‌ی امام علی(ع) (در سیزده جلد منتشر شده) 2. دانشنامه‌ی قرآن‌شناسی (بیست و پنج مجلد، كه شش جلد آن پایان پذیرفته) 3. دانشنامه‌ی سیره‌ی نبوی(ص) (پانزده جلد، در حال تألیف است) 4. دانشنامه‌ی فرهنگ فاطمی(س) (در شش جلد پایان پذیرفته است). تدوین شده و یا در حال تدوین است.

حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد مؤسس و رئیس حوزه‌ی علمیه‌ی امام رضا(ع) در تهران است. حوزه‌ی امام رضا(ع) كه متشکل از چهار مدرسه‌ی علمیه (رضائیه، ثامنیه، محمدیه، و مؤسسه‌ی آموزش عالی) می‌باشد، یک مجتمع حوزوی جامعِ همه‌ی پایه‌ها و سطوح آموزشی حوزوی و رشته‌های تخصصی (فلسفه، کلام، حقوق عمومی، حقوق خصوصی، جزا و...) است.

جناب آقای رشـاد اكنون عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران است و عضو شئرای عالی الگوی اسلامی ـ ایرانیِ پیشرفت است؛ ایشان همچنین مؤسس انجمن جهانی فلسفه‌ی دین اسلامی و عضو مؤسس و رئیس انجمن علمی اصول فقه حوزه است.

استاد رشاد در سال هزار و سیصد و هشتاد و هشت از سوی جشنواره‌ی بین‌المللی فارابی به عنوان نظریه‌پرداز برجسته معرفی شد و به خاطر ارائه‌ی نظریه‌ی ابتنا، جوایز و تقدیرنامه‌هایی از سوی یونسکو، آیسسکو و ریاست جمهوری اسلامی و وزارت علوم ایران، به وی اعطا شد.

ایشان جهت ارائه‌ی مقاله و سخنرانی در كنفرانس‌ها و مجامع علمی و فلسفی، به كشورهای مختلف از جمله: آلمان، آمریكا، اتریش، اسپانیا، الجزایر، امارات، انگلستان، ایتالیا، بوسنی، پاكستان، تركیه، تونس، روسیه، سریلانكا، سوئیس، سودان، سوریه، عراق، عربستان، فرانسه، قبرس، لبنان، واتیكان، هند، یونان و... سفر كرده است.

معرفی آثار:

الف) كتاب‌ها:

1.     الهیات فلسفی: (دروس الهیات بالمعنی الأخص منظومه‌ی حکـیم سبزواری)(منتشر نشده).

2.     تقریرات بخشی از دروس فقه جهاد آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای؛ (منتشر نشده).

3.     تقریرات دروس اصول فقه (مبحث الفاظ) آیت‌الله وحید خراسانی؛ (منتشر نشده).

4.     تقریرات دروس فقه (صلوهًْ، ولایت فقیه، بخشی از مكاسب محرمه، ربا، خمس) آیت‌الله مجتبی تهرانی؛ (منتشر نشده)

5.     تقریرات دروس فقه آیت‌الله حسینعلی منتظری؛ (منتشر نشده).

6.     تقریرات دوره‌ی كامل دروس اصول فقه آیت‌الله مجتبی تهرانی؛ (منتشر نشده).

7.     تلویحات (سروده‌های استاد درباره‌ی امام خمینی)؛ مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)؛ 1388 ش.

8.     تماشای جمال(دیوان اشعار استاد)؛ مؤسسه انتشاراتی اطلاعات؛ چاپ اول: 1372 / چاپ سوم 1386.

9.     حریت و مدارات (اندیشه سیاسی)؛ مؤسسه‌ی امیركبیر؛ چاپ اول: بهار 1386/ چاپ دوم 1390

10. حــوزه؛ سه نگاه (مجموعه‌ی سخنرانی‌ها و گفت‌وگو‌ها / منتشر نشده)

11. خشونت و مـدارا؛ کانون اندیشه‌ی جوان؛ چاپ اول: پاییز 1379 / چاپ دوم 1387.

12. دانشنـامه‌ی امام علی ع (سیزده‌ جلد)؛ سرپرستی و ویراستاری علمی؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی؛ چاپ اول: 1380ش/ 2001 م. چاپ چهارم: 1387 ش/ 2008 م.

13. دانشنامــه‌ی فرهنگ فاطمی(س)؛ سرپرستی و ویراستاری علمی؛ پژوهشگاه (در شرف چاپ)

14. دانشنامــه‌ی قرآن‌شناسی؛ سرپرستی و ویراستاری علمی؛ (در دست تالیف)

15. دروس فلسفه‌ی اصول؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی؛ (در شرف چاپ)

16. دموكراسی قدسی: (اندیشه و فلسفه‌ی سیاسی)؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ چاپ اول: بهار 1379/ چاپ دوم 1382.

17. دین‌پژوهی معاصر (ارزیابی گفتمان‌های دینی سه‌گانه ایران)؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی؛ چاپ اول: 1383ش/  چاپ سوم 1388.

18. دیوان امام خمینی (نسخه‌ی اول)؛ سرپرستی تدوین و تهیه‌ی ملحقات؛ مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)؛ چاپ اول: خرداد 1372/  چاپ‌های مكرر.

19. دیوان امام خمینی (نسخه‌ی دوم)؛ مقدمه، اضافات و تعلیقات؛ مؤسسه‌ی چاپ و نشر عروج؛ بهار 1377 ش/ 1998 م.

20. ساقه‌های سبز قنوت (شعر نماز و نیایش)؛ مؤسسه‌ی اطلاعات؛ چاپ اول: 1374 ش/ 1995 م.

21. سنن حاكم بر تاریخ از منظـر قرآن؛ تهران؛ چاپ اول: 1365ش/ 1986 م.

22.  سوگنــامـه‌ی 1؛ سرپرستی گزینش و تدوین؛ مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)؛ چاپ اول: بهار 1369 ش/1990 م.

23.  شریعـه‌ی خرد (تدوین با همکاری دیگران)؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی؛ چاپ اول، تابستان 1376 ش/ 1997 م.

24. شور اشراق (مجموعه‌ی مقالات در زمینه‌ی شعر و ادب)؛ حوزه‌ی هنری؛ چاپ اول: 1376  ش/1997 م.

25. شهود و شیدایی: (تأملاتی در باب هنر)؛ مؤسسه‌ی اطلاعات؛ چاپ اول: 1375 ش/ 1996 م.

26. علم‌النفس، جلد هشتم اسفار صدرالمتألهین محمد شیرازی؛ تحقیق، تصحیح انتقادی و مقدمه؛ بنیاد حكمت اسلامی صدرا؛ چاپ اول: 1382 ش / 2003 م.

27. فلسفه‌ی اصول (ج1)؛ تصنیف؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی؛ (در شرف چاپ).

28. فلسفه‌ی دین؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی؛ چاپ اول: 1383 ش/ 2004 م/ چاپ دوم 85.

29. گزیده‌ی اشعار؛ نیستان؛ چاپ اول: 1379 ش/ 1998 م.

30.  گزیده‌ی غزل‌های حكیم فیاض لاهیجی؛ گزینش، تصحیح و مقدمه؛ مؤسسه‌ی امیركبیر؛ چاپ اول: تابستان 1372 ش/ 1993 م.

31.  مباحثه با جان هیک؛ سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی، چاپ اول، 1391

32. معـراج سبـز: (چهل حدیث نماز)؛ گزینش و ترجمه؛ چاپ و نشر ستاد اقامه‌ی نماز؛ تابستان 1372ش /1993 م و چاپ مكرر.

33. معنا منهـای معنا؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی؛ چاپ اول: بهار 1388 ش/2009 م.

34. منطق فهم دین: دیباچه‌واره‌ای بر روش‌شناسی اكتشاف گزاره‌ها و آموزه‌های دینی؛ تصنیف؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی؛ چاپ اول 1389.

35.  میخانه‌ی عشق (شرح غزل عرفانی «چشم بیمار» امام خمینی«س»)؛ تألیف؛ سازمان تبلیغات اسلامی؛ چاپ اول: 1368 ش/ 1990م.

36. نظریه‌ی ابتنا؛ تألیف؛ هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی؛ چاپ اول 1389.

ب) نمونه‌ی مقالات:

1.     آزادی اهانت!؛ زمانه؛ شماره‌های 41و42

2.     آزادی؛ فصلنامه الهیات / دانشگاه آزاد؛ شماره یک زمستان82

3.     اجتهادگرائی و قرائت پذیرانگاری دین؛ بینش سبز؛ شماره 6 و7 اردیبهشت و خرداد 80

4.     اجتهادگرایی و قرائت‌پذیرانگاری؛ قبسات؛ ش 49 پاییز 87

5.     احیای دین و اصلاح دینداری؛ قبسات؛ شماره 22 زمستان 80

6.     اهداف و قواعد گفت و گوی دینی و تمدنی؛ ماهنامه‌ی ارتباط فرهنگی؛ مهر 85

7.     بررسی انتقادی مبادی‌پژوهی اصولیون؛كتاب نقد؛ (در دست چاپ)

8.     پلورالیزم دین و چالش معیار؛ مجله الوحده؛ ش 273 شعبان 1425 ق. 22/9/81

9.     تأثیر تصویر اسلامی انسان بر سامانه حیات سیاسی؛ نشریه گفتگو: الهدی؛ سال 80

10. حجب‌النور؛ كتاب نقد؛ ش 35

11. دانشنامه امام علی ع و آرمانها؛ قبسات؛ شماره 19 بهار 80

12. درآمدی تأسیسی بر فلسفه‌ی اصول فقه؛فصلنامه ذهن؛ ش 43 پاییز 1389

13. درباره‌ی بنیاد نخبگان؛ نشریه‌ی گفتگو؛ خرداد ماه 84

14. دیباچه‌ای بر منطق فهم دین؛ قبسات؛ بهار 82

15. دین و دموکراسی؛ قبسات؛ شماره 20 و 21 پاییز و زمستان 80

16. روش تفسیری ملاصدرا به روش عقلی و سپس تأویلی نزدیك‌ است؛ دو هفته نامه‌ی رایحه؛ ش 68 15 بهمن 88

17. سنت‌پژوهی؛ فقه و حقوق؛ ش 3 زمستان 83

18. سیطره مجاز؛ كتاب نقد؛ ش 47 شهریور 88

19. سیطره‌ی مجاز در ساحت هویت تاریخی؛ فصلنامه راهبرد فرهنگ؛ ش 2 تابستان 87

20. ضرورت تأسیس فلسفه‌ی دین منطق كشف دین و فلسفه‌ی معرفت دینی؛ قبسات؛ ش 38

21. فرجام قدسی تاریخ؛ دیالوگ؛ ش 3 ـ 2005

22. فرجام قدسی تاریخ؛ قبسات؛ ش 33 پاییز 83

23. فرهنگ‌پژوهی مقدم بر مهندسی فرهنگی؛ نشریه مهندسی فرهنگی؛ 21 دی‌ماه 85

24. فطرت به مثابه دال دینی؛ قبسات؛ ش 36

25. فقه و چالشها کاستی‌ها و بایستگی‌‌های آن؛كتاب نقد؛ ش 33 زمستان 83

26. فلسفه‌ی مضاف؛ قبسات؛ ش39 و 40 بهار و تابستان 85

27. فلسفه نو صدرائی؛ الفارابی؛ ش 3 خرداد 83

28. فلسفه‌ی معرفت دینی؛ فصلنامه‌ی ذهن؛ ش 40 زمستان 1388

29. فلسفه فرج؛ کتاب نقد؛ شماره 4 زمستان 81

30. قرائت پذیری؛ معرفت؛ آذر 80

31. گستره‌ی كاركرد و کاربرد عقل در تفهم و تحقق دین؛ فقه و حقوق؛ ش 8

32. گستره کارکرد و کاربرد عقل در تفهم و تحقق دین؛ الحكمه؛ ش یك زمستان 86

33. گفتمان متجدد دست‌آوردها آسیبها و چالشها؛ زمانه؛ شماره 9 خرداد 82

34. مباحثه با جان هیك؛ قبسات؛ ش 36 پاییز 84

35. مبادی دخیل در تكون و تطور معرفت دینی؛فصلنامه‌ی قبسات؛ ش 52/ سال چهاردهم

36. مرز بین پرسش و شبهه؛ پرسمان؛ پیش شماره 3 21/8/80

37. معنا منهای معنا؛ کتاب نقد؛ ش 46 بهار 87

38. معیار علم دینی؛ ذهن؛ ش 33

39. منزلت و موانع عدالت؛ الهدی؛ ش 84

40. منزلت و موانع عدالت؛ دیالوگ؛ ش 2 زمستان 83

41. موانع نقد و نوآوری در حوزه دین پژوهی؛ کتاب نقد؛ شماره 27 و 26 بهار 82

42. موانع نواندیشی در دین‌‌پژوهی؛ مشكوهًْ؛ تابستان 83

43. موانع نواندیشی دینی؛ قبسات؛ ش 34 زمستان 83

44. موانع نواندیشی و نظریه‌پردازی؛ نشریه مردم‌سالاری؛ 26 و 21/7/84

45. موانع و مشکلات همزیستی فرهنگی؛ دیالوگ؛ ش 1 تابستان 83

46. مولانا و تكثرگرایی دینی؛فصلنامه حكمت و فلسفه؛ سال اول ش اول

47. نظریه‌ی‌ ابتناء؛فصلنامه‌ی قبسات؛ ش 52/ سال چهاردهم

48. نظریه‌ی ابتنای تکون معرفت دینی بر « تأثیر ـ تعامل» مبادی خمسه (تئوری اکتشاف دیالکتیک ـ دینامیکال دین)؛قبسات؛ ش 52 و 53 دی‌ماه 88

49. نقد نظریه‌ی استاد معرفت در باب بطن و تأویل قرآن؛ كتاب نقد؛ ش 35

50. نقش و سهم فکر و فرهنگ دینی در توسعه؛ نمایه پژوهش؛ شماره 708

تدریس:

ادبیات عرب و منطق چهار سال

فقه و اصول (سطوح) ده سال

عرفان چهار سال

فلسفه‌ی دین پنج سال

فلسفه‌ی معرفت دینی دو سال

علوم قرآن پنج سال

فلسفه ده سال

خارج فقه و اصول یازده سال ـ ادامه دارد

فلسفه اصول فقه سه سال ـ ادامه دارد


تهیه و تنظیم :

جواد دلاوری ، گروه حوزه علمیه تبیان