حرمت گفتن آمین در نماز بعد از سوره حمد............. به قلم سیدمحمدرضا آقامیری

آمین

گفتن این ذکر (آمین) در نماز بعد از سوره حمد حرام است و علاوه بر حرمت تکلیفی حرمت وضعی را هم بدنبال دارد یعنی نماز هم به این واسطه باطل خواهد شد . این حرمت وضعی و تکلیفی بدان جهت است که ذکر این کلمه دعا نیست بلکه بدعتی است که از زمان خلیفه دوم باب شده و به نماز اضافه گردیده است و سنیان تعبدا و اتباعا نسبت به کسی که نمی تواند شارع باشد (خلیفه دوم ) این عمل را انجام می دهند و این بدعتی است آشکار و کلامی است بی معنی و قصد دعا هم در آن نیست

معنای لغوی

کلمه آمین به مد الف و یا امین بر وزن فعیل، اسم فعلی است به معنای (اجابت کن) و یا نزد برخی از لغویین چنین ترجمه شده (باید همین گونه باشد) هنگامی که در زبان عربی می گویی (آمین) برای این آمین گفتن مصدری است و آن (تأمین است) امن یأمن تأمینا که باید به تشدید خوانده شود .

حکم فقهی گفتن "آمین" در نماز

این کلمه همان کلمه ای است که اهل سنت پس از اتمام سوره حمد در نماز می خوانند که در حرمت ، استحباب و یا وجوب ذکر این کلمه "آمین" در بین فقهای شیعه و سنی اختلاف است که به ذکر جزئیات این اختلاف می پردازیم .

نظریه اهل سنت (وجوب)

در کتابهای سنیان آمده است که "آمین" گفتن سنتی است وجوبی و نقل شده که متفق علیه امامان سه گانه آنان است که ذکر آن بعد از سوره حمد برای امام جماعت و کلیه مأمومین و شخصی که نماز را به فرادی می خواند واجب شمرده شده .

نظریه اهل سنت (استحباب)

ولی امام دیگر اهل سنت یعنی (مالک) گفته است که این عمل مستحب است و سنت واجبه ای نیست که امامان سه گانه برای آن اتفاق دارند .

اجماع مذاهب اربعه بر جواز و مطلوبیت ذکر "آمین"

ائمه چهارگانه سنیان بر این عقیده اند که ذکر "آمین " علاوه بر جواز ، مطلوبیت نیز داشته و موجب رضای بیشتر معبود است و آنان بر این مطلب اجماع کرده اند .

نظریه مکتب اهلبیت علیهم السلام (شیعه)

اما در این گذر اصحاب مکتب اهل بیت علیهم السلام و شیعه آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم نظری متفاوت دارند .

آنچه از کلمات آنان ظاهر است ، آنان می گویند که ذکر این کلمه (آمین) در نماز بعد از حمد ممنوع است و برخی  از آنان  این منع را ، منع تکلیفی و برخی دیگر علاوه بر منع تکلیفی منع وضعی و بطلان نماز را هم افزوده اند یعنی علاوه بر حرمت ذکر این کلمه در نماز ، موجب بطلان نماز هم می شود .

لیکن از برخی فقهای امامیه نقل شده است که ذکر این کلمه حرام نیست و نماز را نیز باطل نمی کند (مانند بقیه دعاها در نماز ) و عده ای از آنان گفته اند این ذکر حرام است و موجب بطلان نماز می شود مثلا سید محمد کاظم طباطبایی یزدی در عروه الوثقی می گوید : از موارد باطل کننده نماز ذکر عمدی کلمه آمین بعد از اتمام سوره حمد است در صورتی که ضرورتی مانند تقیه در میان نباشد و فرقی نیست در اینکه این ذکر را بلند بگوید یا آرام و یا اینکه گوینده ذکر "آمین" امام جماعت باشد یا مأموم در جماعت باشد و یا آنکه ذکر را در نماز فرادی بگوید .

جواز ذکر "آمین" در سایر جایگاههای نماز الا بعد از سوره حمد

اما آیا در غیر این جایگاه انسان می تواند بقصد دعا این ذکر را بگوید مثلا در قنوت نماز؟ در جواب باید گفت که بله در جایگاه دعا اشکالی ندارد همانگونه که در تقیه هم جایز است انسان این ذکر را بگوید .

نتیجه

به هر حال گفتن این ذکر (آمین) در نماز بعد از سوره حمد حرام است و علاوه بر حرمت تکلیفی حرمت وضعی را هم بدنبال دارد یعنی نماز هم به این واسطه باطل خواهد شد . این حرمت وضعی و تکلیفی به واسطه آن است که ذکر این کلمه دعا نیست بلکه بدعتی است که از زمان خلیفه دوم باب شده و به نماز اضافه گردیده است و سنیان تعبدا و اتباعا نسبت به کسی که نمی تواند شارع باشد (خلیفه دوم ) این عمل را انجام می دهند و این بدعتی است آشکار و کلامی است بی معنی و قصد دعا هم در آن نیست .