سرمای تابستانی سینما

 احمد رنجبر – بخش سینما و تلویزیون تبیان

ستاره های اکران

لیلا حاتمی:هم در فصل جوایزه خوش درخشید و هم نامش به کمک گیشه فیلم «رگ خوب» آمد. درخشش لیلا حاتمی همزمان مورد توجه داوران و مخاطبان قرار گرفت. فیلم حمید نعمت الله نزدیک به پنج میلیارد فروش داشت که برای یک فیلم اجتماعی و تا حدودی تلخ رقم قابل توجهی است. بخش اعظمی از این موفقیت را باید به حساب نام، چهره و تلاش خانم حاتمی گذاشت که به پشتوانه سال ها بازی در نقش زنانی که با احساس شان چالش دارند، شخصیتی باورپذیر در فیلم «رگ خواب» خلق کرد و شخصیت مینا را کنار شاه نقش هایش قرار داد.

جواد عزتی:آرام آرام رشد کرد و حالا نامش می تواند به کمک فیلم ها بیاید و مخاطب مطمئن است اگر فیلم چیزی نداشته باشد،یک جواد عزتی دوست داشتنی دارد. او بی تکلف بازی می کند و برای به دل نشستن زور نمی زند. کما این که برغم ایرادهای اساسی «اکسیدان»بازی عزتی برگ آن است و بخشی از فروش 10 میلیارد تومانی را باید حاصل محبوبیت او دانست.

ساره بیات:ستاره گیشه نیست اما نامش قدرت جذب مخاطب دارد؛ این را فیلم های قبلی ساره بیات می گوید. هر آن چه بازی کرده فروش معقولی داشته اند و حالا «بیست و یک روز بعد» از چنین شرایطی برخوردار است. فیلم محمد رضا خردمندان حدود یک میلیارد و دویست میلیون تومان فروش داشته است که در حد و اندازه خود فروش قابل قبولی است.

ستاره های سوخته

بهرام رادان:تابستان امسال «زادبوم» را روی اکران داشت؛ فیلمی که سال 1387 در جشنواره فجر رونمایی شد اما به محاق رفت و سرنوشت نمایش عمومی آن نامعلوم بود. این فیلم نیمه مرداد به سینماها آمد اما در زمان اکران تبلیغات خوبی نداشت تا همه چیز دست به دست هم دهد و بهرام رادان ستاره سوخته لقب گیرد.

فاطمه معتمدآریا:فیلم «پریناز» بعد از شش سال از توقیف خارج و در گروه هنر و تجربه اکران شد اما تعداد سالن و سانس های پایین به همراه تبلیغات ناکافی فرصت دیده شدن آن را گرفت. به تبع آن بازی بازیگران پرشمار فیلم مثل فاطمه معتمدآریا، مصطفی زمانی، حمید فرخ نژاد  طناز طباطبایی و دیگران دیده نشد. در این میان معتدآریا نسبت به دیگران بیشتر لطمه خورد؛ بازی اش در این فیلم جزو نقش های خوب او است.

مهتاب کرامتی:در سال های اخیر فیلم هایی انتخاب کرده که غالبا گیشه ندارند. اگر «عصر یخبندان» را فاکتور بگیریم بقیه فیلم های مهتاب کرامتی جزو کم فروش ها هستند.«ماجان» را هم به دلیل خود فیلم و نقش چالش برانگیز آن پذیرفته. هنوز مدت زیادی از اکران «ماجان» نگذشته ولی با این دست فرمان بعید است فروش آن حتی به دویست میلیون تومان هم برسد.

سیمرغی ها

رگ خواب:فیلم در جشنواره سال پیش فجر در 4 رشته نامزد دریافت سیمرغ بود که در نهایت لیلا حاتمی سیمرغ اصلی گرفت، آرش آقا بیک برای جلوه های ویژه میدانی و امیر حسین شجاعی برای بخش عکس به سیمرغ دست یافتند. از آن سو منتقدان فیلم را تحویل گرفتند و در اکران عمومی نقدهای مثبت زیادی برای آن نوشتند. تبلیغات دهان به دهان مخاطبان هم به کمکش آمد تا «رگ خواب» نزدیک پنج میلیارد تومان فروش کند که رقم معقولی برای یک فیلم اجتماعی است.

تابستان داغ:فیلم «تابستان داغ» اولین ساخته سینمایی ابراهیم ایرج زاد با نامزدی در ۱۳ رشته،حائز رکورد بیشترین تعداد نامزدی در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر شد. فیلم در نهایت دو سیمرغ بهترین فیلمبرداری (هومن بهمنش) و بهترین تدوین (سهراب خسروی ) را بدست آورد. «تابستان داغ» از هشتم شهریور روی پرده رفته و فروش متوسطی داشته.

نگار:فیلم رامبد جوان برنده سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن از جشنواره سی و پنجم فجر (کریستف رضاعی) شد و کاندیدی سیمرغ های بهترین صداگذاری، بهترین فیلمبرداری، بهترین عکس، بهترین کارگردانی، بهترین تدوین، بهترین طراحی صحنه و لباس.«نگار» نیمه شهرویرماه به سینماها آمد و شروع خوبی داشت و فروش آن سیر صعودی دارد.

شکست خورده ها

مهران مدیری:امید اول اکران تابستان بود اما به رقمی که باید نرسید.سی ام تیرماه «ساعت 5 عصر» اکران عمومی شد و بلافاصله نقد و نظرهای مختلف در رسانه های رسمی و فضاهای مجازی درباره آن شکل گرفت. رکورد فروش روز اول را هم شکست که جمع این اتفاقات یک معنای مشخص دارد: نام مهران مدیری به درجه ای از اهمیت و اعتبار رسیده که می تواند در سینما هم چشم ها را به سوی خود بچرخاند. کمی که گذشت فروش فیلم فروکش کرد. این در حالی است که مدیری برای فیلمش افتتاحیه باشکوه گرفت، از هوادرانش می خواست رکورد تعداد مخاطب را بزنند و خودش در سینماهای تهران و شهرستان کنار مردم بود. 9 میلیارد فروش به خودی خود رقم چشمگیری است اما وقتی از رکورد 21 میلیاردی «نهنگ عنبر 2» خبر داریم و آن را کنار تلاش بی وقفه مدیری برای رسیدن به این رقم می گذاریم، لاجرم عنوان شکست بکار می بریم. 

ابوالحسن داودی:فیلم قبلی اش«رخ دیوانه» اکران موفقی داشت. اصولا فیلم های ابوالحسن داودی در گیشه موفق هستند ولی سرنوشت برای «زادبوم» به گونه ای دیگر رقم خورد. این فیلم بعد از 9 سال از توقیف خارج شد و گمان می رفت این اتفاق و اسم بازیگران به کمک فیلم بیاید.«زادبوم» اما پانصد میلیون تومان بیشتر فروش نکرد.

علی سرتیپی:اطلاق عنوان شکست خورده برای علی سرتیپی به معنای گام های اشتباه او در اکران تابستان نیست بلکه نتیجه را در بر می گیرد. موسسه فیلمیران در سه ماهه دوم سال فیلم های «رگ خواب»،«ساعت 5 عصر»،«سارا و آیدا» و «تابستان داغ» را پخش کرده است که جمعا حدود 17 میلیارد فروش داشته اند. یعنی میزان فروش این چهار فیلم به فروش «نهنگ عنبر» که 21 میلیارد فروش کرد نمی رسد.

عقب گردها

منوچهر هادی:سال 1395 فیلمش شگفتی ساز گیشه شد؛ «من سالوادور نیستم» 14 میلیارد و 300 میلیون تومان فروش داشت و تا روز آخر صف های آن طولانی بود. منوچهر هادی در زمانی که فیلمش گیشه داغی داشت، سراغ ساخت «کارگر ساده نیازمندیم» رفت. او یک قصه اجتماعی را محور روایت قرار داد که تابستان امسال اکران عمومی شد ولی مورد توجه قرار نگرفت و نتوانست بیش از 350 میلیون تومان فروش کند.

 نگار آذربایجانی:امید زیادی به «فصل نرگس» داشت و برای آن مقدمه ای مفصل چیده بود. فیلم اما به مذاق مخاطبان خوش نیامد و کمتر از 250 میلیون تومان فروش داشته. از نظر کیفی هم فیلم قبلی نگار آذربایجانی چند پله جلوتر می ایستد. «آیینه های روبرو» سوژه ای جسورانه درباره تغییر جنسیت داشت و در زمان اکران بارها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.

مازیار میری:با احتساب قیمت بلیت تفاوت فاحشی میان «سارا و آیدا» و «حوض نقاشی» نیست. فیلم مازیار میری 2 میلیارد و 300 میلیون تومان فروش کرده و نسبت به دیگر فیلم ها وضعیت مناسب تری دارد. از نظر میزان نقد و نظر و ایجاد بحث میان کارشناسان و مخاطبان اما میری عقب گردکرده. در زمان اکران«حوض نقاشی» تحلیل های متعددی درباره کیفیت فیلم و قصه آن که درباره یک زوج دارای معلولیت ذهنی است، شکل گرفت. درباره «سارا و آیدا» اما این اتفاق رخ نداده آن هم در شرایطی که فیلم حرف مهم و بزرگی درباره مفهوم اخلاق مطرح می کند.

کم فروش ها

ماه در جنگل:۵٬۴۴۱٬۰۰۰ . این رقم فروش «ماه در جنگل» سیامک شایقی است که ابتدای شهریور اکران شد. این فیلم دو بازیگر اصلی دارد که البته توقع گزافی است اگر بگوییم می توانند مخاطب را به سالن بکشانند:لادن مستوفی و  آزیتا حاجیان. «ماه در جنگل» روایت سر سراستی دارد و اتفاقا جزو فیلم های خوب شایقی است اما گیشه موفقی نداشت.

مسلخ:«مسلخ» را اصغر نصیری ساخته و اکران معدودی داشت. در نهایت هم 28 مییلون و صد هزار تومان فروش کرد که  به اندازه دستمزد یکی دو نفر از  عوامل فنی هم نیست. نیما شاهرخ شاهی،نرگس محمدی، پرستو صالحی، شیوا طاهری، امیرحسین داودی، ایمان نیک نفس، لیلا عزیزی و مینا دلشاد بازیگران «مسلخ» هستند که هیچ کدام بازیگران اسم و رسم داری در گیشه نیستند.

کبریت سوخته:این هم از فروش های عجیب و غریب سینمای ما برخوردار است: ۲۰٬۲۶۲٬۰۰۰.  «کبریت سوخته» را کاظم معصومی ساخته و شاهرخ استخری، نیما شاهرخ شاهی، سارا صوفیانی، لیلا اوتادی، سارا خوئینی‌ها، امیررضا دلاوری، صالح میرزاآقایی و عنایت بخشی در آن بازی کرده اند. هیچ کدام جزو بازیگران محبوب گیشه نیستند و البته کیفیت فیلم به قدری نیست که از دست بازیگر کاری بربیاید. معصومی چند فیلم خوب در کارنامه دارد اما در سالیان اخیر ساخته هایش مورد توجه کسی قرار نمی گیرد.

کمدی های شکست خورده

من و شارمین:بعد از دو هفته بیش از 500 میلیون تومان فروش داشته که برای یک فیلم کمدی رقم پایینی است. بویژه آن که ویشکا آسایش، پژمان بازغی، سحر قریشی، نیما شاهرخ‌شاهی، رامین ناصر نصیر، گوهر خیراندیش و مجید صالحی را دارد که بازیگران کمدی هستند. «من و شارمین» بیژن شیرمرز اما فیلمی ضعیف است و نتوانسته نام خود را سر زبان ها بیندازد.

گذر موقت:افشین هاشمی با «گذر موقت» همه را نا امید کرد. او می خواست یک کمدی متفاوت بسازد اما فیلمش خیلی زود گرفتار لکنت می شود، حرفش کش می آید، شعار قاطی اش می شود و در آخر مخاطب را خسته و کلافه از سالن بیرون می فرستد. تیزرهای موزیکال «گذر موقت» نوید یک فیلم شاد می داد اما حرف فیلم در پس دیالوگ های شبه روشنفکرانه گم می شود و تک موقعیت های خنده دار اول فیلم جای خود را به کلمات قصار در باب گذشته های شیرین و حسرت های از دست رفته و امید به زندگی می دهد.«گذر موقت» 170 میلیون تومان بیشتر فروش نکرد و از آن سو منتقدان کاری به کارش نداشتند. نظرهایی هم که کاربران به اشتراک گذاشتند غالبا علیه فیلم بود.

پا تو کفش من نکن:محمد حسین فرحبخش از تهیه کنندگان با سابقه سینما است که معمولا تولیدات كمدی دفترش( پویا فیلم) را به كارگردانان دیگری می سپارد و فیلم های جدی را خودش می سازد، این بار خرق عادت كرد و خودش پشت دوربین یك فیلم كمدی رفت. البته قرار بوده آرش معیریان «پا تو کفش من نکن» را بسازد ولی شکستگی پا مانع می شود و خود فرحبخش پشت دوربین می ایستد. فیلم با حاشیه و هیاهو اکران شد اما در عمل چیزی نداشت؛ نه در تراز ساخته های فرحبخش بود و نه به اندازه کمدی های دفتر پویا فیلم. حتی سوژه آن یعنی اشتباه در ثبت اسم زوج ها در دفتر ازدواج هم به کمک فیلم نیامد و فروش یک میلیاردی و دویست میلیونی آن برای چنین فیلمی شکست محسوب می شود. 

---