علت واقعی مرگ آتنا!

"آتنا، 7 ساله قربانی هوس‌بازی مرد رنگرز شد" ؛ این خبری بود که حدود دو ماه پیش شوک عظیمی را به جامعه وارد کرد. شوکی که اثرات آن حتی پس از اجرای حکم قاتل، همچنان باقی است.
یکی از تهدیدات ناظر بر کودکان، آزاردیدگی جنسی است که گاه‌ و بیگاه در جوامع گوناگون مواردی از آن دیده می‌شود. این وقایع در برخی موارد پنهان باقی می‌ماند و حتی کار به طرح شکایت نیز کشیده نمی‌شود اما در مواردی هم به دلایل مختلف علنی و بعضا هم رسانه‌ای می‌شود. (1)

آزار جنسی در کودکان

امروزه باتوجه به کثرت آزارهای جنسی کوکان در سطح جامعه، باید بیش از پیش به این دوره خاص (کودکی و نوجوانانی) اهمیت داد. دوران کودکی از جهات مختلفی حائز اهمیت است از جمله: نوع تربیت، نحوه تعامل والدین با یکدیگر، فرهنگ و آموزه‌های اجتماعی.

تربیت فرزندان

تربیت کودکان در تمامی جوامع، همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده است زیرا همین کودکان آینده یک جامعه را رقم خواهند زد. طبق آخرین آمار بیشترین آسیبی که کودکان در معرض آن قرار دارند به دو دسته اصلی "آزار جسمی" و "آزار جنسی" تقسیم می‌شود.
- آزار جسمی (Physical abuse) به آن دسته از آسیب‌ها گفته می‌شود که عمدتا در خانواده و توسط والدین اِعمال می‌گردد. در این دسته بندی کودک بنا به دلایل مختلفی از جمله: مشکلات رفتاری والدین (اعتیاد، عقده‌های درونی و ...)، رفتارهای غیرمنطقی خود، هنجارشکنی و ... مورد آسیب‌ جسمی (تنبیه بدنی) از سوی والدین قرار می‌گیرد.
- آزار جنسی (Sexual harassment) یکی از پُرخطرترین آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود که گاه منجر به قتل کودک می‌گردد. البته باید توجه داشت که گاه فردی از سوی والدین با تربیت شایسته و مطلوبی رشد یافته اما در دوره‌ای خاص توسط فردی مورد آزار جنسی قرار گرفته و همین موضوع باعث بروز آسیب‌های روحی و روانی جبران ناپذیری بر کودک می‌شود. در برخی موارد نیز که بیشتر در جوامع غربی مشاهده می‌شود؛ فردی در دوران کودکی یا نوجوانی مورد تعرض جنسی قرار گرفته و بنا به مشکلات روحی و روانی پیش آمده، در سنین بالاتر با تجاوز به کودکان دست به عقده‌گشایی می‌زند.

زمینه بروز آزار جنسی

معمولا در خانواده‌هایی که دارای یک یا چند ویژگی زیر هستند، آسیب‌های جنسی بیشتر مشاهده می‌شود:
- والدین مهارت‌های اجتماعی پایین‌تری دارند.
- مهارت‌های فرزندپروری را به خوبی نمی‌دانند.
- تحصیلات مادر و پدر در حد پایینی قرار دارد.
- سابقه بازداشت و یا سوءپیشینه کیفری در والدین وجود دارد.
- سابقه‌ای از بیماری‌های روانی در خانواده دیده می‌شود.
- طلاق و جدایی بین والدین اتفاق افتاده است. (2)

عوامل بروز آزار جنسی

آزار جنسی به خصوص در کودکان عوامل متعددی دارد که از جنبه‌های مختلفی استخراج شده است که ما به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم. این معضل اجتماعی ممکن است به صورت محسوس (کودک و یا والدین از آن باخبر می‌شوند) و یا نامحسوس (معمولا پنهان از والدین می‌ماند) صورت بگیرد. البته در برخی موارد کودک نیز از وقوع این جریان ناآگاه است بدان معنا که آزار جنسی در سطح پایین‌تر و تنها به لمس سطحی بدن محدود می‌شود و کودک آن را بازی کودکانه و یا محبت استنباط می‌کند مانند بوسیدن و نوازش کردن.
باید توجه داشت که آزار جنسی کودکان عوامل فراوانی که مهم‌ترین آنها عدم آموزش به کودکان و نیز اعتماد بیش از اندازه به اطرافیان به ویژه دوستان و همسایگان می‌باشد. شاید اگر از طریق رسانه ملی برنامه‌هایی مناسب سنین مختلف با مضمون "دفاع جنسی" (Sexual defense) تهیه شود و یا والدین با آموزش‌های فردی به کودکان بیاموزند که چگونه خود را از محیط‌های پُرخطر (مکان‌های خلوت) دور سازند و در مواقع خاص چگونه محبت را از تعرض تشخیص دهند، کمتر شاهد وقوع چنین اتفاقات ناگواری باشیم.

سخن آخر

از آن جهت که اغلب آزارهای جنسی در دوران کودکی و نوجوانی افراد رخ می‌دهد، توجه ویژه به این دوران باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و این مهم تنها به آموزه‌های خانوادگی محدود نمی‌شود بلکه جامعه (مراکز آموزشی، رسانه ملی و ...) می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش آسیب‌های این بحران اجتماعی داشته باشد. شاید دور از ذهن نباشد که علت اصلی مرگ آتنا را در درجه اول هوس‌رانی مرگ رنگرز و در مراحل بعدی؛ عدم آگاهی کودکان و اعتماد به اطرافیان بیان نمود.

پی‌نوشت:

1. دکتر سلام، عوامل ایجاد آزار جنسی در اطفال، اردیبهشت ماه 1395
2. آسیب های جنسی در کودکان را جدی بگیریم، پرتال خبری سبک زندگی، آذر ماه 1395

---