نقش اینترنت اشیا در صنایع مختلف

امروزه به لطف اینترنت اشیا، مدیریت و کنترل تجهیزات به‌ سادگی و بدون صرف هزینه‌های اضافی و صرفه‌جویی در زمان امکان‌پذیر است. خودرو، مراقبت‌های بهداشتی و سلامتی، مدیریت لجستیک، تولید، خرده‌فروشی، شبکه هوشمند، اندازه‌گیری هوشمند، صنعت الکترونیک و خانه هوشمند از جمله نقاط توجه اینترنت اشیا است.

از چندین سال پیش بحث های مختلفی درگرفت درباره‌ی این‌ که چگونه می‌توان با استفاده از قابلیت‌های این فناوری جدید صنعت را متحول کرد. گرچه در آن هنگام برخی حدس و گمان‌ها اغراق‌آمیز به ‌نظر می‌رسید ولی بسیاری از صنایع به این نتیجه رسیدند که راه و روش جدیدی ظهور کرده که به رشد کسب‌وکارشان کمک خواهد کرد. البته پیدا بود که کسب‌وکارها با این فناوری بسیار محتاطانه روبه‌رو خواهند شد و به‌ مانند هر فناوری جدیدی پذیرفتن و هماهنگ شدن با آن کمی بیشتر از حد انتظار وقت خواهد برد.

مزیت‌های اینترنت اشیاء صنعتی وابسته است به قابلیت تجهیزات صنعتی در اتصال به شبکه؛ با این قابلیت است که می‌توان داده جمع‌آوری و تحلیل کرد. نتایج تحلیل داده‌ها مدیران را در تصمیم‌گیری‌های کارآمدتر توانمند می‌کند و این در افزایش بازده و بهره‌وری مجموعه‌ای که مدیریت می‌کنند تاثیر بسیاری دارد.

صنایع برای بهره بردن از IIoT باید شرکایی انتخاب کنند که آن‌ها را هم برای به‌ دست آوردن بهروری کوتاه‌مدت یاری دهند و هم برای یافتن مدل مدیریت درازمدت کسب‌وکار.

ویژگی‌ها و قابلیت‌های اولیه‌ی شریک برای طراحی و استقرار پروژه IIoT

قابلیت در اتصال به شبکه: سابقه کافی در حوزه‌ی صنعت داشته باشد؛ از نظر قابلیت اتصال ابزارها به شبکه علاوه بر محصولات خودش امکان اتصال محصولات سایر تولیدکنندگان را نیز داشته باشد. همچنین باید از امنیت سایبری تجهیزات آن اطمینان خاطر داشت.

 قابلیت در جمع‌آوری داده‌ها: پلتفرم نرم‌افزاری آن باید با انواع تجهیزات سازگاری داشته باشد تا بتواند داده‌ها را از حسگرهای گوناگون دریافت کند. طرحی برای گردآوری داده‌هایی که ارزش تاکتیکی دارند داشته باشد تا در تحلیل‌های سازمانی در سطوح بالا استفاده شود.

راهکارهایی برای تحلیل: راهکارهایی داشته باشد که هم از تحلیل خودکار و هم از تحلیل انسانی استفاده کند. با چنین راهکارهایی در هر لحظه نابسامانی در مجموعه شناسایی می‌شود تا در هنگام ضرورت کارشناسان ماهر را برای رفع مشکل به مکان یا تجهیزات درست هدایت کند. ابزارهای تحلیلی مناسب داشته باشد برای مدیریت دارایی‌ها و تجهیزاتی که درباره‌ی آن‌ها نگه‌داری پیشگیرانه اجرا می‌شود. نگه‌داری پیشگیرانه‌ی تجهیزات از هزینه‌ و همچنین تعداد خرابی ناخواسته می‌کاهد.

ارتقای زیرساخت موجود: ارتقاء و بهسازی تجهیزات و زیرساخت‌ها در بسیاری موارد بازده و بهره‌وری را افزایش می‌دهد و باعث تغییر بهینه در مدل کسب‌وکار می‌شود.

اکنون برای فهم بهتر مزیت‌های اینترنت اشیاء صنعتی از مثال دیگ‌های بخار قدیمی استفاده می‌کنیم. دیگ‌های بخار معمولا فرآیندهای حساس کمی دارند که با ابزارهای اندازه‌گیری به سیستم DCS متصل می‌شوند.(Distributed Control System)  توزیع دما در دیگ‌های بخار هرگز تا 100% بهینه نمی‌شود. اگر بتوان داده‌‌هایی از درون دیگ بخار به‌ دست آورد بهره‌وری در فرآیندهای آن بیشتر خواهد شد. با نصب چند سنسور نه ‌چندان گران‌قیمت در داخل دیگر بخار می‌توان پروفایل حرارتی را به ابر فرستاد. داده‌ها آنالیز می‌شوند و با نتایجی که به‌دست می‌آید کنترل فرآیند اصلاح می‌گردد و بدین ترتیب بازده افزایش می‌یابد. این روش را با نام حسگری ثانویه می‌شناسند.

بهره گرفتن از IIoT در بسیاری از صنایع بهره و‌ری و بازده را افزایش داده است. شایستگی اصلی این فناوری در به‌دست آوردن داده‌ی خام و تبدیل آن به تحلیل و آگاهی است و سپس تبدیل آگاهی به فرآیندی که به ارتقای مدل کسب‌وکار می‌انجامد. پس می‌بینیم که چگونه وجود داده‌ی خام باعث افزایش رقابت‌پذیری و رشد کسب‌وکارها می‌شود.

نقش اینترنت اشیا در صنایع مختلف

دستگاه‌های متصل به اینترنت نه ‌تنها سبک زندگی، کار و تفریح افراد را دگرگون کرده‌اند بلکه در حال ایجاد تغییرات چشمگیری در صنایع هستند. با افزودن هوش بیشتر و امکان اتصال به اشیای اطرافمان هر چیزی از ابزارهای دستی تا ترموستات‌های خانگی، امکان تولید مقادیر زیادی داده فراهم خواهد شد که بدون شک شرکت‌ها می‌توانند از آن به ‌عنوان اهرمی مؤثر در جهت بهبود بهره‌وری تولید، خدمت‌رسانی به مشتریان و ایجاد روش‌های کاملاً نوین کسب‌وکار استفاده کنند.

اینترنت اشیا به ‌واسطه واردکردن هر شیء، مشتری و فعالیتی به دنیای دیجیتال و اینترنت محرکی برای نوآوری‌ها و فرصت‌های جدید بوده است. هم‌زمان کسب‌وکارهای پیشرو از طریق دیجیتالی کردن تک‌تک کارکنان، فرآیندها، محصولات و خدمات تغییرات شگرفی را در سازمان‌های خود اعمال می‌کنند. گسترش کاربرد دستگاه‌های متصل به اینترنت در کنار توسعه پلتفرم‌های بهبودیافته و ارزان‌تر شکل می‌گیرد و پذیرش استانداردهای رایج تنها به افزایش سرعت رشد قابلیت‌های صنایع مختلف در انطباق با اینترنت اشیا منجر می‌شود.

لجستیک هوشمند، مدیریت دانش، خانه‌های هوشمند، خرده‌فروشی‌ها، شهر هوشمند، سلامت هوشمند، مدیریت انرژی، بانکداری هوشمند و غیره جایگاه‌های در مرکز توجه مفهوم اینترنت اشیا هستند.

اینترنت اشیا در صنعت پزشکی

شاید صنعت بهداشت نمونه ملموس و واقعی در زمینه به‌کارگیری اینترنت اشیا باشد. مرکز پزشکی Great River یک سازمان مراقبت‌های بهداشتی است که بسیاری از دستگاه‌های پزشکی خود را با استفاده از محصول مایکروسافت به نام Windows Embedded، به شبکه متصل ساخته است. این محصول خانواده‌ای از سیستم‌های عامل مایکروسافت هستند که برای استفاده در سیستم‌های نهفته طراحی‌شده‌اند.

به گفته داروین کولی، مدیر خدمات دارویی این مرکز، به ‌کارگیری این سیستم کل مدیریت دارویی مرکز که شامل ایستگاه‌های بیهوشی که بر مواد تحت کنترل در اتاق‌های عمل نظارت دارند، کابین‌های خودکار و ایمن که داروهای موجود در ایستگاه‌های پرستاری را ردیابی و توزیع می‌کنند، نوارگردانه مدیریت کالاهای موجود در داروخانه که میزان داروها را ثبت می‌کند و به هنگام نیاز به دارو به ‌طور خودکار سفارش دهی را انجام می‌دهند را تحت پوشش قرار می‌دهد. تمامی دستگاه‌ها به سروری مرکزی که بر پایه سیستم‌عامل ویندوز سرور قرار دارد و از بانک اطلاعاتی SQL Server استفاده می‌کند، متصل می‌باشند.

وی در ادامه صحبت‌های خود به نکته جالب دیگری نیز اشاره می‌کند: «هر دارو در یک بسته تک‌دوزی دارای بارکد، قرار می‌گیرد و بنابراین مرکز قادر است تمامی داروها را در هر مرحله و از طریق امکانات خودکنترل و ردیابی کند. محرک بزرگی که از سوی هیئت‌مدیره به‌ عنوان یک عامل اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه پذیرفته‌شده است».

خودکار ساختن توزیع داروها، موجب کار آیی بهتر و در نتیجه کاهش هزینه‌های پرسنل می‌‌شود. به‌ طوری ‌که این امر بسیار کارآمدتر از دویدن مردم در سرتاسر بیمارستان جهت تهیه دارو برای بیماران به هنگام تجویز دارو است. سیستم بارکد خودکار به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که می‌تواند میزان دوز درست داروی تجویزشده برای بیماران را کنترل و ردیابی کند. همین موضوع عامل مهمی در جهت امنیت داروی تجویز شده برای بیماران به شمار می‌رود. این سیستم چنان دقیق عمل می‌کند که داروسازان در مقایسه با گذشته تنها پنج‌در صد از میزان دوزهایی را که از داروخانه بیرون می‌روند بررسی می‌کنند و در مابقی حالات تمامی فرآیندها به‌ طور خودکار انجام می‌شود.

پیاده‌سازی این مکانیزم توانسته است زمان تحویل دارو به بیماران را تا ۶۷ درصد کاهش دهد و در این مرکز پزشکی به‌ طور میانگین زمان تحویل دارو به بیماران را از ۹۰ دقیقه به ۳۰ دقیقه کاهش دهد. ارائه سریع‌تر داروی درست به بیماران، بازخوردهای به‌ دست‌آمده از سوی بیماران را بهبود بخشیده و میزان بستری شدن مجدد بیماران را کاهش داده است. این فناوری، هزینه‌های داروخانه را سالانه تا ۳۰۰ هزار دلار کاهش داده و همچنین نزدیک به ۴۰۰ هزار دلار در سایر بخش‌ها، صرفه‌جویی به همراه داشته است.

اینترنت اشیا در صنعت بانکداری

پیشرفت در دنیای دیجیتال و تکنولوژی تلفن همراه، باعث تغییر اساسی در رفتار و انتظارات مشتریان گردیده است. امروزه مشتریان نمی‌توانند به ‌طور معین و مشخص از فاکتورهای مرسوم مانند سن، جنسیت و درآمد استفاده کنند. مشتریان امروز بیش ‌از اندازه آگاه، سخت‌گیر و وسواسی برای انتخاب کردن هستند. آن‌ها انتظار دارند در شرایط خاص خود بتوانند درباره کی، کجا و چگونگی درخواست‌های خود به‌ صورت سفارشی تصمیم‌گیری کنند. برای بانک‌ها، اینترنت اشیاء می‌تواند سطح بی‌سابقه‌ای از بینش مشتریان را ارائه بدهد. این اراده و بینش به بانک‌ها این اجازه را می‌دهد تا بتوانند به مشتریان، افراد و کسب‌وکار‌های آن‌ها تجربه قراردادهای واقعی را از طریق مشورت و پیشنهادهایی با توجه به حوادث روزمره زندگی مشتریان بدهد. اینترنت اشیاء، عامل کلیدی است که بانک‌ها را قادر می‌سازد برای تبدیل‌شدن به بانکداری از اشیاء.

اینترنت اشیا در صنعت نفت و گاز

صنعت نفت از مؤثرترین و بزرگ‌ترین صنایع در جهان به ‌ویژه در منطقه خاورمیانه است این صنعت علاوه بر منبع عمده تأمین انرژی، نقش مهمی در تأمین درآمد کشورهای نفت‌خیز و تعین میزان قدرت ملی و اعتبار بین‌المللی ایفا می‌کند استفاده از فناوری‌های نو در این صنعت به‌ منظور افزایش اثرات مطلوب این صنعت همواره مدنظر مدیران ارشد بوده است. یکی از این فناوری‌ها، اینترنت اشیا است این فناوری یکی از مجموعه فناوری‌های نوین است که می‌تواند در فرآیندهای اکتشاف و تولید، پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، خط لوله، حمل‌ونقل و توزیع استفاده شود. استفاده از این فناوری در صنعت نفت و گاز باعث افزایش امنیت کارکنان، شناسایی مسائل بهداشتی و ایمنی، بهینه‌سازی تولید، تحمل خطا و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.

اینترنت اشیا در صنعت خرده‌فروشی

اینترنت اشیا بانی تغییرات گسترده‌ای به‌ ویژه در صنعت خرده‌فروشی خواهد بود. هم‌اکنون خرده‌فروشانی در بازار حضور دارند که در پی هوشمندتر کردن فرآیندها و استفاده از دستگاه‌های متصل به اینترنت برای ارائه خدمات جدید تغییر شکل تجارب مشتری و ورود به بازارهای جدید از طریق ایجاد اکوسیستم‌های دیجیتال هستند. جنبش اینترنت اشیا فرصت‌هایی را در سه حوزه مهم برای خرده‌فروشان فراهم می‌کند: تجربه مشتری، زنجیره تأمین و کانال‌ها و جریان‌های درآمدی جدید. در حالی ‌که اینترنت اشیا به نظر داستانی علمی-تخیلی است اما با سرعت هر چه‌ تمام‌تر در حال تبدیل‌شدن به یک واقعیت است. خرده‌فروشانی که از توسعه و اجرای استراتژی اینترنت اشیا دوری می‌کنند در واقع میدان را برای رقبا خالی خواهند گذاشت و سهم بازار چشمگیری را از دست خواهند داد.

نتیجه‌گیری

در اختیار داشتن اطلاعات در مورد تولید محصولات و خدمات منجر به تسهیل زندگی بشر می‌شود. اینترنت اشیا نیز بر اساس همین هدف یعنی دریافت، ثبت و ارسال اطلاعات برای استفاده، تحلیل و بهبود محصولات و خدمات و در نهایت استفاده کاربران، مطرح‌شده و توسعه‌یافته است.

اینترنت اشیا می‌تواند توانایی انسان‌ها را در مدیریت و پردازش اطلاعات افزایش دهد. این فناوری برای ایجاد تحول در صنایع، سبک زندگی و کسب‌و‌کار انسان‌ها از ظرفیت‌های بسیار زیادی برخوردار است.

با این‌حال لازم است نگرانی‌های مطرح در مورد امنیت و حریم شخصی را نیز همواره در نظر داشت. با افزایش تعداد ابزارها و وسایل متصل به اینترنت، امکان حمله به آن‌ها افزایش خواهد یافت و در چنین شرایطی ایجاد تعادل نسبی میان تأمین امنیت و استفاده از ابزارها و امکانات اینترنت اشیا به یک ضرورت تبدیل خواهد شد.

منابع: مجله علمی تخصصی ایکد،‌ باشگاه مراکز داده اشنایدر ایران