تبیان، دستیار زندگی

خطراتی که باعث مرگ فضانوردان می شود(3)

خطر سفر صرفاً محدود به رفتن به فضا و یا برگشتن از آن نیست بلکه در هنگام اقامت در فضا نیز خطرات زیادی فضانوردان را همراهی می کند و جالب است که بدانید 3 فضانورد اتحاد جماهیر شوروی نیز در سال 1971 درون فضا برای همیشه دفن گردیدند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خطراتی که باعث مرگ فضانوردان می شود(3)

نکته قابل‌توجه در رابطه با سفرهای فضایی این است که خطر سفر صرفاً محدود به رفتن به فضا و یا برگشتن از آن نیست بلکه در هنگام اقامت در فضا نیز خطرات زیادی فضانوردان را همراهی می‌کند و جالب است که بدانید 3 فضانورد اتحاد جماهیر شوروی نیز در سال 1971 درون فضا برای همیشه دفن گردیدند.

فرآوری بخش دانش و زندگی تبیان
فضانورد

استنشاق گرد و غبار فضایی

در مقایسه با نبود اکسیژن و عدم وجود فشار هوا و پرتوهای بسیار خطرناک شاید برای شما جالب باشد که چرا مقداری گرد و خاک نیز می‌تواند جزو چهره‌های خشن فضا محسوب شود، در حالی ‌که یافته‌های پروژه آپولو نشان داد که فضانوردان از نوعی بیماری بسیار سخت ریوی رنج می‌برند که نتیجه استنشاق گرد و غبارهای موجود بر روی سطح کره ماه بوده است.

بایستی به بازدیدکنندگان آینده از سیاره مریخ عرض کنیم آن‌ها باید بسیار نگران گرد و غبارهای سیاره مریخ باشند زیرا این گرد و غبارها دارای ذرات بسیار ریز سیلیکونی هستند و آن‌ها نیز حاوی الکتریسیته هستند که این موضوع باعث چسبندگی آن‌ها به همه‌ چیز می‌شوند، حال اگر فضانوردی به پیاده‌روی فضایی برود این گردوغبارها به لباس فضانوردی او می‌چسبد و بعد از درآوردن این لباس احتمال تنفس این ذرات توسط شخص وجود دارد و پس از تنفس این ذرات وارد ریه‌های شخص شده و با آب موجود در ریه‌ها واکنش نشان می‌دهند که نتیجه آن به وجود آمدن مشکلات زیاد تنفسی است.

مشکلات ذهنی در فضا

اصولاً محیط فضا یک مکان بسیار استرس‌زا محسوب می‌شود، مثلاً تصور کنید که برای هفته‌ها قرار است در یک محیط بسته زندگی کنید و همچنین این موضوع را می دانید که در این فضا شما دچار انواع مشکلات فیزیکی نیز می‌شوید و همچنین فشار و حساسیت کاری شما بسیار زیاد خواهد بود و اینکه برای زمان زیادی خبری از تفریح نخواهد بود. بدون شک پس از مدتی ازنظر روحی دچار مشکلاتی خواهید شد. امروزه سازمان‌های فضایی برای انتخاب فضانوردان خود ملاک‌های زیادی دارند که توانایی زندگی در شرایط استرس‌زا و سخت یکی از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود.

کاهش تراکم استخوان‌ها

شاید در نگاه اول استخوان‌ها قسمت‌های سخت و محکم بدن به نظر بیایند ولی واقعیت این است که آن‌ها بافت‌های زنده هستند و مجموعه‌ای از عوامل مثل کلسیم و برخی دیگر از مواد مغزی باعث تقویت استخوان می‌شود، استخوان با گذر زمان بخشی از بافت‌های خود را از دست می‌دهد که مواد معدنی گفته‌شده باعث ‌ترمیم آن می‌شود.

معلوم شد ماهواره‌ی مدارپیمای دور مریخ کمی زودتر از زمان مقرر به مقصدش رسیده است. بعدا معلوم شد که یکی از دانشمندان فراموش کرده تا واحد‌های نیروی کاهنده‌ی سرعت این ماهواره را از پوند به نیوتون تبدیل کند. یا شاید هم به جز این دو از روش دیگری استفاده کرده بود! به هرحال فضاپیما با اتمسفر مریخ برخورد حساب نشده‌ای داشت و قبل از فرود روی مریخ، از بین رفت

جالب است که بدانید میدان مغناطیسی نیز در تراکم استخوان‌های شما تأثیر دارد و با کمک عواملی که از قبل گفته شد باعث ‌ترمیم بافت‌های استخوان می‌شود حال نکته دیگر در این زمینه این است که با افزایش سن اشخاص سرعت ‌ترمیم بافت‌های استخوانی کمتر از سرعت از بین رفتن آن‌ها می‌شود در نتیجه استخوان‌ها رو به ضعف می‌گذارند حال فضانوردان نیز در فضا به دلیل نبود میدان مغناطیسی سرعت‌ترمیم استخوان‌های آن‌ها همانند افراد مسن می‌شود، در حقیقت دلیل اصلی این موضوع به خاطر افزایش بیشتر سرعت از بین رفتن استخوان‌ها در نبود میدان مغناطیسی است.

تحقیقات بر روی فضانوردان روس نشان می‌دهد که آن‌ها پس از چند ماه زندگی در فضا حدود 20% تراکم استخوان‌های خود را از دست ‌داده بودند، امروزه پزشکان با رژیم‌های غذایی و همچنین ورزش‌های مخصوص سعی در کاهش تأثیرات عدم میدان مغناطیسی بر روی فضانوردان دارند ولی تا امروز نتوانستند به ‌صورت کلی مشکلات عدم جاذبه را برطرف کنند.

خلا

این پدیده را معمولا در فیلم‌ها دیده‌اید. این‌ امر که در خلا چه اتفاقی برای بدن انسان می‌افتد همیشه مورد بحث بوده است. اول باید دو موضوع را روشن کنیم: نخست این‌که شما به هیچ وجه تا سر حد مرگ منجمد نمی‌شوید. البته فضا سرد است، تا هر اندازه که فکر کنید سرد است. اما از طرفی خلاء هم دارد، یعنی برای انتقال گرما از بدنتان نیاز به ماده داریم و در فضا عملا ماده‌ای وجود ندارد. پس می‌توان گفت در فضا بدن تان خیلی سریع سرد نمی‌شود. دوم اینکه شما منفجر نمی‌شوید، درست است که روی سطح زمین فشار هوا روی بدن تان اعمال می‌شود ولی در فضا فشار وجود ندارد و فشار داخلی بدن تان سعی در متلاشی کردن بدن تان دارد اما در عمل این فشار به قدری نیست که پیوند‌های شیمیایی بدن تان را از هم جدا کند.

در وهله‌ی سوم و به همان دلیلی که پیش‌تر گفتیم، خون شما جوش نخواهد آمد. چون پوست‌تان برای نگه داشتن بدنتان به حد کافی قوی است و تمام محتویات و اعضای درون بدنتان به عنوان یک سیستم بسته در نظر گرفته می‌شوند که توسط پوست بیرونی در مقابل خلاء بیرون حفاظت می‌شود. در حقیقت فشار درون بدن تان همان مقدار روی زمین خواهد بود و تغییری نخواهد کرد.

اما یک مسئله وجود دارد. هوای موجود در شش‌ها و سیستم گوارشی بدنتان که جزو این سیستم بسته نیست بلافاصله از نزدیک‌ترین منفذ ممکن به بیرون درز خواهد کرد و در نتیجه منجر به خفگی می‌شود. با این حال اگر فرد بتواند ۱۰ ثانیه زنده بماند، شاهد اتفاقات عجیب‌تری خواهد بود. به خاطر نبود فشار در خلاء نقطه‌ی جوش آب در حدود صفر کلوین است. یعنی بزاق دهان شما و قطرات اشک چشم‌ها و رطوبت موجود در شش‌های شما که اکنون خالی از هوا هستند شروع به جوشیدن کرده و بخارش به فضای خلاء وارد خواهد شد. در ادامه تغییرات وحشتناک‌تری هم انجام می‌شود که از گفتن شان پرهیز می‌کنیم. شاید بهتر باشد بعضی نکات در این باره مورد بحث قرار نگیرند.

مشکل دید در فضا

احتمالاً به خاطر تورم برخی از بافت‌های عصبی چشم انسان در فضا حدود 60% فضانوردان از مشکل دید خود در فضا گله داشته‌اند و به آن مورداشاره کرده‌اند و مشکل تا حدی پیش می‌رود که مثلاً یک فضانورد کانادایی در سال 2007 به‌صورت کلی در دید نزدیک خود با مشکل شدید مواجه شده بود و به کمک برای فواصل نزدیک نیاز داشت.

شاید این مشکل کشنده نباشد و اینکه باعث نابینایی دائم شما نشود ولی زندگی در فضا نیازمند داشتن چشمانی قوی است و نداشتن دید مناسب می‌تواند شما را در معرض خطر قرار دهد و برای شما مشکل‌ساز شود، البته امروزه پزشکان در حال بررسی این مشکل هستند ولی فعلاً راهکاری بهتر از عینک‌های انطباق پذیر پیدا نکرده‌اند.

کار کردن با سیستم واحدهای انگلیسی!

سال ۱۹۹۹ اولین ماهواره‌ی کاوشگر به منظور تحقیق در مورد اتمسفر یک سیاره‌ی دیگر به فضا فرستاده شد و سفر خود را به مریخ آغاز کرد. همه چیز به خوبی پیش می‌رفت تا اینکه معلوم شد ماهواره‌ی مدارپیمای دور مریخ کمی زودتر از زمان مقرر به مقصدش رسیده است. بعدا معلوم شد که یکی از دانشمندان فراموش کرده تا واحد‌های نیروی کاهنده‌ی سرعت این ماهواره را از پوند به نیوتون تبدیل کند. یا شاید هم به جز این دو از روش دیگری استفاده کرده بود! به هرحال فضاپیما با اتمسفر مریخ برخورد حساب نشده‌ای داشت و قبل از فرود روی مریخ، از بین رفت.

 

با اطمینان می‌توان گفت اگر آن فضاپیما دارای سرنشین بود همه‌ افراد می‌سوختند. البته اگر این پروژه انسانی بود و برنامه‌ی پرتاب انسان به فضا مطرح می‌شد ناسا مسلما محاسبات را چند باره مورد بررسی قرار می‌داد. ناسا این گونه مسایل را وقتی پای جان انسان در میان است جدی‌تر می‌گیرد. این اتفاق دلیل قانع کننده‌ی دیگری بود برای استفاده از سیستم واحدهای بین‌المللی به جای واحد‌های انگلیسی. سیستم انگلیسی امروزه در ایالات متحده، برمه، لیبریا و بخش‌هایی از بریتانیا استفاده می‌شود.
خطراتی که باعث مرگ فضانوردان می شود(١)
خطراتی که باعث مرگ فضانوردان می شود(2)

 منابع: آسیاک(مریم امینی) -  فارنت(محمد علی پاپری ثابت)