محمدمهدی فولادوند نوه آیت‌الله العظمی حاجی آقا محسن اراكی، اول دی ماه سال ١٢٩٩ هجری شمسی در اراك متولد شد. در سن ١٢سالگی به تهران آمد و در سال ١٣١٨ از مدرسه دارالفنون تهران موفق به اخذ دیپلم ادبی آن زمان شد و به دانشكده حقوق دانشگاه تهران راه یافت. از آن جا كه تمایلات ادبی و عرفانی او هماهنگ با رشته حقوق نبود، در شهریور ١٣٢٩ عازم فرانسه شد. 

وی  مدت ١٤سال در پاریس در دانشگاه سوربن به تحصیل در رشته ادبیات، هنر، فلسفه و زبان شناسی عرب پرداخت و سپس ضمن انتشار آثار خود، به مسافرت و پژوهش پرداخت و رساله  دكترای خود را كه درباره «عمرخیام» بود، به چاپ رسانید. 

در سال ١٣٤٤، به عنوان عضو دائمی انجمن نویسندگان فرانسه زبان و عضو وابسته انجمن شاعران فرانسه برگزیده شد. دیوان شعرهای فارسی فولادوند به ٢٠هزار بیت و به زبان فرانسه به ٧٠٠صفحه می رسد و در زبان فارسی، «مهدا» تخلص می كرد.

فولادوند ضمن آشنایی عمیق و تسلط وافر بر زبان‌های فرانسه و عربی و آشنایی با زبان انگلیسی و مقدمات چند زبان دیگر اروپایی، دارای مجموعه آثاری بیش از 40 مجلد کتاب است.

کتابی که باعث شهرت فولادوند شد

شهرت فولادوند بیشتر به‌ سبب ترجمهٔ او از قرآن بود. وی در سال ۱۳۴۵ جزوه‌ای به نام «گل‌‌هایی از قرآن» را در تهران منتشر کرد، در حالی که به ‌جز ترجمهٔ مهدی الهی قمشه‌ ای و ابوالقاسم پاینده ترجمه فارسی دیگری از قرآن در دسترس نبود. این جزوه مورد اقبال قرار گرفت و این استقبال تا آنجا بود که محمد علی جمال‌زاده نامه ‌ای در تجلیل مترجم نوشت و از وی خواست تا این کار را تا پایان قرآن ادامه دهد.پ

آثار فولادوند

از وی آثار تألیفی و به‌ ویژه ترجمه‌ای فراوانی باقی مانده‌است.

ترجمه‌ها

محمدمهدی فولادوند رباعیات خیام را از فارسی به فرانسه ترجمه کرده است. محمدجواد کمالی در کتاب «کتابشناسی ادبیات فارسی در زبان فرانسه» علاوه بر درج اطلاعات مربوط به چاپ‌های مختلف این ترجمه، نمونه هایی از ترجمهٔ او را در کنار ترجمه‌های مترجمان فرانسوی از رباعیات خیام آورده است.

برخی از دیگر ترجمه‌‌های فولادوند عبارت‌اند از: قرآن، نهج‌البلاغه، اقتصادنا محمدباقر صدر و المنقذ من الضلال (رهایی از گمراهی) غزالی به زبان فارسی. وی همچنین مترجم دعای کمیل به فرانسه است.

از دیگر ترجمه‌های او می ‌توان به مادام بواری اثر گوستاو فلوبر اشاره کرد.

تألیفات

خیام ‌شناسی

قرآن‌ شناسی

نخستین درس از زیبا شناسی

معرفی ترجمه

ترجمه قرآن به زبان فارسی توسط فولادوند در سال ۱۳۷۳ توسط دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی با ویرایش محمدرضا انصاری و سید مهدی برهانی منتشر شده‌است.

ترجمه فولادوند در بیان استاد خرّمشاهی

بهاءالدین خرمشاهی در توصیف ترجمهٔ فولادوند می ‌نویسد: «بدون اغراق ترجمه فولادوند از بهترین ترجمه‌‌های موجود به زبان فارسی است».[۵][۶] ترجمه فولادوند ترجمه‌ای است به فارسی امروزی و بدون گرایش‌ های خاص افراطی است، یعنی نه فارسی ‌گرایی مفرط دارد نه عربی‌ گرایی مفرط. علاوه بر این یکی از ویژگی ‌های کم ‌نظیر ترجمه حاضر ارائهٔ یک ترجمه آهنگین در سوره ‌های مکی انتهای قرآن است.

ترجمه‌ای از کتاب قرآن کریم که 5 لوح تقدیر را از آن خود کرد

ترجمه قرآن کریم وی به زبان فارسی جزء ممتازترین ترجمه‌‌های 50 سال اخیر معرفی شده و جایزه و پنج لوح تقدیر بدست آورد. آثار فرانسه وی مورد تقدیر ژنرال دوگل، شوایستر، فرانسوا موریاک، هانری، دمتنرلان، ژان ککتو و آکادمی‌های فرانسه، سوئیس و کانادا واقع شده است.

معرفی اجمالی کتاب تفسیر فولادوند

از جمله خدمات علمى و ارزشمند ایشان ترجمه قرآن مى ‌باشد. وى براى ترجمه قرآن مدت زیادى (حدود سى سال) تلاش نموده تا بتواند ترجمه قرآن را به پایان برساند و از آنجا كه این كار مدت زیادى طول كشیده (به لحاظ این كه ترجمه دقیق و با كمترین اشكال باشد) توانسته است ترجمه‌‌اى را به جامعه اسلامى تقدیم نماید كه قابل فهم، سلیس و روان و از نظر جمله بندى كم نقص باشد و با توجه به این ویژگى ‌هاست كه پس از چاپ آن مورد استقبال گسترده علاقه ‌مندان به ترجمه قرآن قرار گرفت به گونه ‌اى كه پس از مدتى كوتاه، جایگاه خود را در بین ترجمه‌‌هاى معاصر پیدا نمود و در ردیف ترجمه ‌هاى طراز اول و ممتاز قرار گرفت. 

بخش های کتاب

در ابتداى هر سوره مكى و یا مدنى بودن و تعداد آیات آن را ذكر كرده است. حروف مقطعه را به صورت تلفظى آنها در ترجمه نوشته است. در برخى از موارد كه آیات در ترجمه نیازمند به توضیح باشد توضیحاتى پیرامون آنها ارائه نموده و آنها را بوسیله پرانتز و یا كروشه از متن اصلى جدا كرده است. 

از آنجا كه این ترجمه از قبیل ترجمه جمله به جمله مى‌باشد سعى شده است كه تمام جملات ترجمه شود و ترتیب آنها طبق آیات باشد بدون تقدم و تاخر. 

ترجمه از سلاست و روانى خوبى برخوردار است. 

در بالاى صفحات ترجمه هم نام سوره ذكر شده و شماره آن كه این مطلب براى مراجعه كنندگان كار را آسان مى‌كند. 

کلام آخر

محمدمهدی فولادوند در چند سال آخر زندگی، بر اثر سکته‌ مغزی قدرت تکلم و نیروی حافظه خود را از دست داده بود. وی 15 مرداد 1387 به علت کهولت سن درگذشت.

سایت اهل البیت

سایت همشهری

روزنامه خراسان

فصلنامه بینات، شماره 21