آیت الله العظمی مکارم تبیین کردند:

فریاد همبستگی با مسجدالاقصی در گرو اسلام مجاهدانه و نفی پان عربیسم

بی تردید رهایی مسجد الاقصی در گرو اسلام گرایی توأم با حضور رزمندگان اسلام در میدانهاى جهاد است، یعنی آنهایی كه بر سر دشمنان در میدان نبرد فریاد مى كشند، و قدرت های شیطانی را از تجاوز به حریم اسلام و قرآن باز مى دارند.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی در  تبیین ابعاد و مولفه های همبستگی با «مسجد الاقصی» آورده اند :

امروزه انواع تعدی ها و اهانت ها در دنیاى امروز چنان توسعه پیدا كرده كه قدرت های مستکبر به خود اجازه می دهند  به مقدسات مردم توهین كنند.[1] لذا این روز‌ها اخبار نگران‌کننده‌اى از شهر بیت‌المقدس و تجاوز صهیونیست‌ها به مسجدالاقصى به گوش مى‌رسد،[2] بار دیگر حمله وحشیانه صهیونست ها به قدس شریف شروع شده که نباید از این مسائل به سادگی گذشت،[3]طرح شیطانى اسرائیل در اشغال مسجد الاقصى و به دنبال آن هجوم وحشیانه به نمازگزاران تبدیل به فاجعه بی سابقه‌اى شده است.[4]

آری حملات وحشیانه‌ای از سوی اسرائیل به مسجدالاقصی شروع شده و به نمازگزاران و مسجدالاقصی که از نظر اسلام یکی از مساجد مهم و قبله نخست مسلمانان بوده و پایگاه معراج پیامبر(ص)است، حمله می‌کنند.[5]

این در حالى است كه مسلمانان غیور فلسطین تصمیم گرفته‌اند تا پاى جان بایستند و از این جنایت جلوگیرى كنند. عده‌اى از آنها مجروح شده و عده‌اى به طرز وحشیانه‌اى دستگیر شده‌اند.[6]

رژیم اشغالگر قدس،در این حملات ددمنشانه، نمازگزاران را مورد ضرب و جرح قرار داده و به دنبال اجرای نقشه های پلید و شوم خود می باشد که ده ها سال قبل به دنبال آن بوده اند.[7]

بیت المقدس و مسجد الاقصی کجاست؟

بیت المقدس مكانى است كه در حدود هزار سال قبل از میلاد بنا شده است، در حكومت چهل ساله حضرت داود (علیه السلام) كه بیمارى وبا یا بیمارى واگیردار دیگرى در آن منطقه آمد، حضرت مردم را به بیرون شهر در محلى فرستاد تا به دعا مشغول شوند و چنین كردند و بیمارى برطرف شد و به امر حضرت این محل را سنگ چین كرده و معبد و مسجد نامیدند و چون از شهر دور بود مسجدالاقصى (مسجد دورتر) نامیدند.[8]،[9]

فضیلت مسجد الاقصی در قرآن

در کلام آسمانی آمده است:«سُبْحَانَ الَّذِى أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَا الَّذِى بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا إِنَّه هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ»[10]؛ پاك و منزّه است خدایى كه بنده اش را در یك شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصى كه گرداگردش را پربركت ساخته ایم برد، تا برخى از نشانه هاى خود را به او ارائه دهیم، چرا كه او شنوا و بیناست».[11]

از این آیه شریفه استفاده مى شود كه سرزمین مبارك، سرزمینى است كه مسجدالاقصى در آن قرار دارد،[12]در این میان جمله«بارَكْنا حَوْلَهُ » بیانگر این مطلب است كه مسجد الاقصى علاوه بر اینكه خود سرزمین مقدسى است، اطراف آن نیز سرزمین مبارك و پر بركتى است و این ممكن است اشاره به بركات ظاهرى آن بوده باشد، چرا كه مى دانیم در منطقه اى سرسبز و خرم و مملو از درختان و آبهاى جارى و آبادیها واقع شده است.[13]

و نیز ممكن است اشاره به بركات معنوى آن بوده باشد، زیرا این سرزمین مقدس در طول تاریخ كانون پیامبران بزرگ خدا، و خاستگاه نور توحید و خدا پرستى بوده است.[14]زیرا سرزمینى است هم از نظر ظاهرى پربركت و حاصلخیز و سرسبز و هم از نظر معنوى؛ چرا كه كانون پرورش انبیاء بوده است.[15]

معراج پیامبر (ص) در «مسجدالاقصی»

در نخستین آیه از سورۀ «اسرا»[16]،سفر شبانه پیامبر صلّى اللّه علیه و آله از «مسجد الحرام» به «مسجد الاقصى» (بیت المقدس) كه مقدمه اى براى معراج بوده است بیان شده است، این سفر كه در یك شب و مدت كوتاهى صورت گرفت حد اقل در شرایط آن زمان از طرق عادى به هیچ وجه امكان پذیر نبود، و جنبه اعجاز آمیز و كاملا خارق العاده داشت؛ [17] آغاز این سیر (كه مقدمه اى بر مساله معراج به آسمانها بوده «مسجد الحرام» در مكه و انتهاى آن«مسجد الاقصى» در«قدس» بوده است.

در این میان محدّث شهیر علّامه مجلسى[18] مى نویسد:«سیر پیامبر اسلام از مسجدالحرام به بیت المقدس و از آن جا به آسمانها از جمله مطالبى است كه آیات و احادیث متواتر شیعه و سنّى بر آن دلالت دارد».[19]

فقیه و مفسر بزرگ عالم تشیع «شیخ طوسى»[20] چنین مى گوید:«...آنچه از قرآن بر مى آید سیر پیامبر(ص) از مسجد الحرام (مكه) به مسجد اقصى (بیت المقدس) است، و بقیه این مسافرت از اخبار معلوم مى گردد».[21]

آن فقیه بزرگ در ذیل آیه ، تنها قسمت اول معراج را مستند به قرآن و بقیه را مستند به اخبار مى كند، ولى در  بیاناتى كه در تفسیر شش آیه سوره «والنجم» ذكر نموده تعبیراتى دیده میشود كه نشان می دهد معراج یعنى سیر به آسمانها از بیت المقدس است.[22]

هم چنین فخر رازى مفسر معروف اهل سنت در ذیل آیه مورد بحث پس از ذكر یك رشته استدلالات عقلى بر امكان وقوع معراج مى گوید: از نظر حدیث، احادیث معراج از روایات مشهوره است كه در كتب صحاح اهل سنت نقل شده و مفاد آنها سیر پیامبر (ص) از مكه به بیت المقدس و از آنجا به آسمانها است[23].

مسجد الاقصی درخطر است؛ مسلمانان، فلسطین را تنها نگذارند

مسجد الاقصی به عنوان قبله اول مسلمانان درخطر است لذا مسلمانان باید بیدار شوند چرا که طرح شیطانی رژیم صهیونیستی در بستن مسجد الاقصی و بدنبال آن هجوم وحشیانه به نمازگزاران تبدیل به فاجعه بی سابقه ای شده است. [24]

حال وظیفه مسلمانان دنیاست که این ننگ و ذلت را بر خود نپذیرفته و اجازه ندهند صهیونیست های غاصب مسجد الاقصی به عنوان قبله اول آن ها را اشغال کنند و نباید مسلمانان فلسطین را تنها گذاشت.[25]

اگرچه بعضى از مراکز بین‌المللى و بعضى از دول اسلامى هتک حرمت به مسجدالاقصی را محکوم کرده‌اند ولى این کافى نیست..[26]همه مسئولان در همه کشورهای اسلامی باید بیدار شوند و به وظیفه خود در این شرایط حساس عمل کنند. هفته گذشته مسجدالاقصی صحنه اشغال آن مکان مقدس و یورش و خشونت نظامیان صهیونیست بود که طی آن شمار زیادی فلسطینی توسط نظامیان صهیونیست زخمی و بازداشت شدند.[27]

لذا مسلمانان باید دشمن واقعى خود را خوب بشناسند و هرگز دست به دست او ندهند و بدانند این دشمن فقط دشمن ملت فلسطین و ایران اسلامى نیست. بلکه هر گاه توان پیدا كند همه كشورهاى اسلامى را اشغال مى‌كند و همه مقدسات آنها را بر باد مى‌دهد.[28]

مبارزه با اسراییل؛ تنها راه حل رهایی مسجدالاقصی

اگر بنا باشد مسلمانان غم و غصه اى داشته باشند باید از نوع سازنده باشد، غم و غصّه از اینكه توطئه هاى دشمنان اسلام یكى بعد از دیگرى در جوامع اسلامى پیاده مى شود و مسلمانان به جان هم افتاده اند؛ اما بیت المقدسى كه پیش از سیزده سال قبله پیامبر (صلى الله علیه وآله) بود ، بیت المقدسى كه كانون انبیاء و اولیاء الهى بود و اساساً هیچ منطقه اى از جهان مثل شام و فلسطین پیامبرپرور نبود، بیت المقدسى كه ارض مقدسه و مباركه بود[29]،و بیت المقدسى كه میراث بزرگ مسلمانان بود، توسط اسرائیل و دشمن ترین فرقه مسلمانان اشغال شده و همین بیت المقدس پایتخت آن كشور كفر شناخته مى شود.[30]

واى و صد افغان از این درد، حكومت صهیونیستى را بزور در چشم و قلب حكومتهاى اسلامى فرو كردند، اسرائیلى كه سكوى پرش قدرتهاى بزرگ استعمارى و ضد خدایى است، اسرائیلى كه تبلور خواسته هاى آمریكا و متحدانش است، اسرائیلى كه سمبل و زاییده مکاتب الحادی و لیبرالیسم است.[31] در این میان باید گفت  بیت المقدس میراث بزرگ مسلمانان است زیرا مسلمانان دو قرن (200 سال) با مسیحیان در جنگهاى صلیبى درگیر بودند و بارها مسلمانان قدس را گرفته و از دست دادند تا سرانجام (صلاح الدین ایوبى) سردار لشكر اسلام بیت المقدس را به محاصره در[32]آورده پس از شکست مسیحیان، لشكر اسلام وارد شهر شدند و پرچم ها را برفراز شهر به اهتزاز درآوردند؛ صلاح الدین مستقیماً به مسجد الاقصى رفته و نماز جماعت گزارده و یكى از وعاظ به سخنرانى پرداخت و از انْجاز و تحقق وعده خدا مردم را خبر داد كه دیدید چگونه وعده خداوندى محقق شد و قدس آزاد گردید.[33]

اما این درد را به كه گوییم و كجا برویم كه مسجدالاقصی به عنوان دستاورد میلیون ها خون ریخته شده در 6 روز (جنگ 6 روزه اعراب و اسرائیل) به باد رفت. چنان هم رفت كه تلاش تلاشگران و مبارزه مبارزین بعدى هنوز كارگر نیفتاده و نتوانسته دستاورد رفته را بازگرداند، حتى فداكارى بزرگانى چون عزّالدین قسّام ها هم عقیم ماند.[34]

به هر حال كسانى كه عامل تاراج رفتن این میراث عظیم بودند، مسئول گذشتگان و تاریخ اند، آنها خلف ناصالح سلف صالحند، گذشتگان حق دارند ما را زیر سؤال برند و استنطاق كنند.[35]

دشمن باید بداند هنوز ما به فكر قدسیم و آن را به ورطه فراموشى نسپرده ایم و هر زمان این قدرت را احساس كنیم كه مى توانیم میراث از دست رفته را برگردانیم، چنین خواهیم كرد ، بی شک  اگر از درد این بى حرمتى هایى كه به ساحت اسلام و مسلمانان و قدس شریف رفته بمیریم جاى ملامت نیست.[36]

حال تنها راه حال رهایی مسجد الاقصی مبارزه در برابر ظلم ظالمان ، ستم ستمگران ، جبر جباران و زور زورگویان اسراییلی است، لذا باید ایستاد، اگرچه از پایدارى ما ناراحت شوند، ولى باید گفت اى ستمگران تاریخ از دست ما عصبانى باشید و از این عصبانیتتان بمیرید كه راهى جز هلاكت و مرگ براى شما نمانده است.[37]

فریاد همبستگی با مسجدالاقصی در گرو اسلام مجاهدانه و نفی پان عربیسم

بی تردید رهایی مسجد الاقصی در گرو اسلام گرایی توأم با حضور رزمندگان اسلام در میدانهاى جهاد است، یعنی  آنهایی كه بر سر دشمنان در میدان نبرد فریاد مى كشند، و  قدرت های شیطانی را از تجاوز به حریم اسلام و قرآن باز مى دارند.[38]

در قرآن کریم مى خوانیم :«وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا[39]؛و آنان كه مجاهدت در راه ما (و براى ما) كردند آنها را به راههاى خود هدایت مى كنیم» یعنى اگر مجاهدت و كوششى در راهى توأم به اخلاص شد، خداوند با تأكید بسیار[40] فرموده كه من متكفّل هدایت و رسیدن به هدف او هستم، اطلاق این عبارت شامل جهاد نفسانى و خارجى و نیز معنوى و مادى است.[41]

لذا اگر در جهاد با دشمن خارجى كه بر سر مسلمانان مسلّط شده، و به حریم امن آنها تعدّى كرده، اخلاص را ضمیمه كنیم و هر دسته و فرقه اى براى منافع شخصى خود كار نكند، و خدا را در نظر گیرد، دیرى نمى پاید كه مسلمانان عظمت خود را باز مى یابند.[42]

به عنوان نمونه باید دید اعراب با اسرائیل چقدر جنگ كردند، ولى همه آنها به نام اعراب و اسرائیل، نه اسلام و اسرائیل، عنوان عرب را عَلَم كردند، حاضر نشدند مسئله بیت المقدس را اسلامى كنند. سراغ 100 میلیون عرب رفتند و سراغ یک میلیاردو نیم مسلمان نیامدند، گفتند: «العزّة للعرب»!! چه مى شد بگویند، العزّة لله و لرسوله ممالك و للمؤمنین؟ آخر چه كسى حاضر است، جان خود را نثار سران و رؤساى مرتجع ممالك عربى کند؟! اگر شعار عوض می شد و در عنوان و محتوا به سوی  خدا محوری ، اسلام خواهی و پیروی ازپیامبر (ص)سوق پیدا می کرد، در آن صورت همه حاضرند براى اینها جان دهند چنانكه در جنگ ایران و عراق دیدیم چگونه جوانان ما به نام اسلام و عشق امام حسین (علیه السلام) و اهل بیت علیهم السّلام جان باختند، خسارت مالى و جانى را باید جائى داد كه ارزش آن را داشته باشد گرچه اساساً در راه خدا خسارت نیست.[43]

آری  این بدبختى كه به صورت لكه ننگى لباس اسلام را مُلوّث كرد در ابتداء مرهون غفلت مسلمانان و در ادامه مرهون حسّ ناسیونالیستى اعراب بود، آنها جنگ را جنگ اسرائیل و اعراب مى دانستند نه جنگ اسرائیل و اسلام. دائماً دم از عربیّت و برترى نژادى عرب مى زدند، در حالى كه اگر دم از اسلام مى زدند داعى براى جانبازى و انگیزه فداكارى هر چه بیشتر رو به تزاید مى گذارد زیرا وقتى بنا شد مسئله اسلام و نجات قبله مسلمین باشد به راحتى مسلمانان جانبازى مى كنند.[44]

آرى با این اوصاف  این كشورهاى عربى باید چندین بار شكست بخورند، و به این روز افتند، تا بدانند شعار باید (العزّة لله) شود، البته اینكه مى گویم شعار این باشد شعارى كه حقیقتاً محتوایش هم، چنین باشد(اسلام ناب)، نه شعار خالى(اسلام آمریکایی).[45]

انتفاضه سوم ؛کابوس صهیونیست‌ها؛ در سایۀ رهایی مسجد الاقصی

مى دانیم از حدود 16 میلیون یهودى 6 میلیون صهیونیسم [46] هستند ولى این عده كم به سرزمینهائى كه ادعاء مى كردند، قانع نیستند، و نقشه توسعه طلبى از نیل تا فرات را در اندیشه مى پرورانند، و همین عده كم، آن همه عرب را به ضعف كشانده اند، گویا همت و غیرت اسلامى كه این همه اسلام روى آن تكیه دارد، آنها از اسلام به ارث برده اند آنها بیت المقدس و مسجد الاقصى محل معراج پیامبر(ص)، الخلیل محل تولد حضرت ابراهیم (علیه السلام)، بیت اللحم محل تولد حضرت عیسى (علیه السلام)، غزّه محل دفن هاشم بن عبدمناف یكى از اجداد پیامبر (صلى الله علیه وآله) و بسیارى از اماكن مقدس را اشغال كردند، و قصد توسعه طلبى هم دارند.[47]

این در حالى است كه اسلام اموال و اعراض و نفوس مسلمین را محترم شمرده و به هیچ كس اجازه تجاوز به حریم آنها نمى دهد.[48] در این بین  مسأله رهایی مسجد الاقصی یك مسأله كاملًا جدّى، و انتفاضه در شكل اخیر از هر زمان پرشورتر است، و شرایط بین المللى و كشورهاى اسلامى نیز با گذشته تفاوت بسیار دارد،لذا باید اقدامات جدّى ترى صورت گیرد. باید با یك برنامه ریزى حساب شده ؛ حمایتهاى گوناگون از فلسطینى هایى كه همه روزه آماج حملات دشمنان بى رحم و وحشى قرار دارند صورت گیرد تا  زمینه گشودن درب های مسجد الاقصی به روی نمازگزاران و رهایی کامل آن فراهم گردد.[49]

آری برادرم هنوز دیر نشده و هنوز صداى رساى قرآن بلند است و ما را به جهاد با خلوص كه نتیجه اش پیروزى و سربلندى و عزّت است فرا مى خواند. هنوز نداى مولى على (علیه السلام ) که فرمود:«كونا للظالم خصما و للمظلوم عونا؛[50]خصم ظالم و یار مظلوم باشید»بلند است باید نهضت و انتفاضۀ سوم مردم فلسطین تقویت شود، قیامى كه تداوم بخش مبارزات صلاح الدین ایوبى ها و عزّالدین قسامها است همین مبارزه و جهاد و كشته و زخمى هاى در فلسطین نشانه حیات مردم فلسطین . کابوسی تازه برای رژیم صهیونیستی است، و نشان می دهد هنوز روح اسلامى و غیرت در آنها نمرده، هنوز خود را ذلیل و خوار نمى پندارند، گرچه بمیرند زنده اند، به خلاف رؤسا و حكام و سلاطین بعضى كشورهاى عربى كه ذلّت را پذیرفته اند، و گرچه زنده باشند مرده اند.[51]

و به قول شاعر:«ان المرءُ میّتاً بانقضاء حیاته                    ولكن بانْ یُبْعى علیه فیُخْذَلا؛مرد با سپرى شدن زندگى و مردن او نمى میرد ولكن مرگ او وقتى است كه بر او ظلم شده ذلیل شود».[52]،[53]

لذا مجاهدین اسلامى در انحاء عالم باید بدانند غیر از خداوند یار و یاورى ندارند، و كشورهائى كه ادعاى حمایت مى كنند، و با چهره اى به ظاهر باز پذیراى آنانند، تا وقتى آستین بالا نزده اند و به میدان نیامده اند، در آستین مار دارند و لاف مى زنند و به قول شاعر عرب:«وما كُلّ مَنْ یُبدى البَشاشَة كائناً                   اخاك اذا لَم تُلفِه لك مُنْجِدا؛هر كس كه اظهار گشاده روئى كند، تا تو او را یاور نیافته اى (و در مرحله عمل یاورى نكرد) برادر تو نیست».[54]

خواب شوم اسرائیل برای مسجد الاقصی؛ ارمغان سکوت شرم آور حامیان صهیونیسم

این روزها از حمله وحشیانه رژیم صهیونیستی به مسجدالاقصی و بستن آن اخباری به گوش می‌رسد، حمله وحشیانه سربازان اسرائیلی به نمازگراران و بستن مسجدالاقصی موضوعی نیست که سکوت در برابر آن جایز باشد.[55]

البته سکوت حامیان صهیونیست‌ها در برابر این جنایت هولناک تعجب‌آور نیست. آنها این رژیم جعلى را در قلب کشورهاى اسلامى به منظور تضعیف مسلمین و غارت منابع آنها به وجود آورده‌اند. و به یقین از جنایات او حمایت مى‌کنند.[56]

لذا اسراییل  نقشه‌های خطرناکی را طراحی کرده و برخی از آنها می‌گویند که باید این مسجد را ویران کنیم و معبد خود را بسازیم، اینگونه نقشه‌ها را در سر می‌پرورانند.[57]

صهیونیست‌ها چنان گستاخ شدند که با انجام تظاهرات در اطراف قبله نخست مسلمان ساخت معبد کذایی را دنبال می‌کنند.[58]رژیم صهیونیستی هم چنین در تلاش است تا دیواری را بین مسجد برای جداسازی یهودیان و مسلمانان بکشد و این مقدمه ای برای اشغال کامل مسجد الاقصی به عنوان قبله اول مسلمانان است[59].

سخن آخر

در خاتمه باید گفت همه مسلمانان، علما، دانشمندان، سیاستمداران و جوانان غیور باید به مسوولیت خود عمل کرده و با هر وسیله ممکن جوانان فلسطینی را یاری داده و جلوی فاجعه را بگیرند.[60]

به راستی تا كى بشنویم به مقدسات ما توهین كنند، اگر قیام نكنیم مرده ایم، حیات ما به قیام ماست، مرگ ما به سكوت ما است، بین حق و باطل هرگز صلح برقرار نمى گردد این جنگ از سنّتهاى لایتغیّر الهى است، اگر فریاد زدیم و مقابله كردیم دشمن عقب نشینى مى كند.[61]

از خدا مى‌خواهیم همه مسئولین در همه کشورهاى اسلامى بیدار شوند و به وظیفه خود در این شرایط حساس عمل کنند.[62]

پژوهش؛ تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

[1] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین) ؛ ج 2 ؛ ص30.

[2]  بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛21/8/1393.

[3] همان.

[4] متن بیانیه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛29/6/1394.

[5] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛21/8/1393.

[6] متن بیانیه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛29/6/1394.

[7] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛21/8/1393.

[8] «اقاصى» جمع «أقصى » به معنى نقطه دور دست است.

[9] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین) ؛ ج 1 ؛ ص515.

[10] سوره إسراء؛ آیۀ1.

[11] قهرمان توحید، شرح و تفسیر آیات مربوط به حضرت ابراهیم (ع) ؛ ص105.

[12] همان؛ ص 106.

[13] تفسیر نمونه ؛ ج 12 ؛ ص10.

[14] همان.

[15] همان ؛ ج 13 ؛ ص452.

[16] «سُبحانَ الذی اسری بعَبده ِ لیلا ً مِنَ المَسجد ِ الحَرام ِ الی المَسجد ِ الاقصَی .. ؛منزه است آن خداوندى كه بنده اش را در یك شب از مسجد الحرام به مسجد اقصى برد...»

[17] تفسیر نمونه ؛ ج 12 ؛ ص7.

[18] بحارالانوار؛ج6.

[19] پاسخ به پرسشهاى مذهبى ؛ ص583.

[20] تفسیر تبیان؛  ذیل آیه اول سوره اسراء.

[21] معراج - شق القمر - عبادت در قطبین ؛ ص30.

[22] همان.

[23] تفسیر نمونه ؛ ج 12 ؛ ص13.

[24] متن بیانیه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛29/6/1394.

[25] همان.

[26] همان.

[27] همان.

[28] همان.

[29] سوره مائده؛ آیه 21/ سوره اسراء؛ آیه 1.

[30] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج 1، ص: 273.

[31] همان.

[32] همان.

[33] همان؛ ص 274.

[34] همان.

[35] همان ؛ ص275.

[36] همان.

[37] همان ؛ ص277.

[38] تفسیر نمونه ؛ ج 19 ؛ ص8.

[39] سوره عنكبوت؛ آیه 69.

[40]  لازم تأكید و نون تأكید ثقیله در( لنهدینّهم) شاهد این تأكید است.

[41] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین) ؛ ج 1 ؛ ص513.

[42] همان.

[43] همان؛ ص 514.

[44] همان ؛ ص275

45] همان؛ص 514.

[46]  نام صهیونیسم از صهیون كه كوهى نزدیك بیت المقدس است و در تورات هم نام برده شده، گرفته شده است.

[47] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج 1، ص: 515.

[48] وهابیت بر سر دو راهى ؛ ص177.

[49] استفتاءات جدید ؛ ج 3 ؛ ص605.

[50] نهج البلاغه؛نامۀ47.

[51] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج 1، ص: 515.

[52]  شرح ابن عقیل، ج 1، ص318.

[53] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین)، ج 1، ص: 516.

[54]  شرح ابن عقیل، ج 1، ص 269.

[55] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛21/8/1393.

[56] متن بیانیه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛29/6/1394.

[57] بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛درس خارج فقه؛ مسجد اعظم قم؛21/8/1393.

[58] همان.

[59] متن بیانیه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛29/6/1394.

[60] همان.

[61] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقین) ؛ ج 1 ؛ ص506.

[62] متن بیانیه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی؛29/6/1394.

منبع: حوزه نیوز