10روز تا تعیین تکلیف تلگرام
انتقال سرورهای تلگرام به ایران شاید برای عموم مردم خبر مهمی نباشد، اما اگر بدانیم فیلتر شدن یا نشدن تلگرام به این موضوع بستگی دارد، آن وقت همین خبر برای ۴۵میلیون ایرانی که مشتری این نرم‌افزار روسی مهم خواهد شد.
به گزارش تبیان به نقل از خبرگزاری همشهری، شاید در روزگاری كه از ارتباطات عادی شهروندان تا كسب و تجارت آنها و اطلاع‌رسانی برنامه‌های تلویزیونی تا ارتباط نماینده‌های مجلس با مردم براساس تلگرام تنظیم شده، صحبت از احتمال فیلترینگ این نرم افزار عجیب باشد، اما شواهدی هست كه نشان می‌دهد موضوع آنقدرها هم دور از ذهن نیست.
بعد از اینكه هفته گذشته فیلترنشدن برخی كانال‌های موردنظر دادستانی از سوی وزارت ارتباطات به مهم‌ترین اختلاف اخیر آنها تبدیل شد، چالش جدید تلگرامی در این هفته موضوع انتقال سرورهای این نرم افزار به ایران بود. این البته موضوع جدیدی نیست و مرداد سال گذشته همچنین شایعه‌ای مطرح شد كه البته بلافاصله مدیرعامل تلگرام آن را تكذیب كرد.
ادعای تازه مطرح شده از سوی معاون وزیر ارتباطات در شنبه این هفته نیز، هم از سوی تلگرام تكذیب شد و هم خود نصرالله جهانگرد معاون وزیر آن را تصحیح كرد. این ادعا‌ها و تكذیب‌ها باعث شد موضوع انتقال سرورهای تلگرام به ایران داغ بماند و شامگاه شنبه معاون دیگر وزیر ارتباطات یعنی محمدجواد آذری جهرمی به یكی از بخش‌های خبری تلویزیون بیاید تا در این‌باره توضیحاتی بدهد؛ توضیحاتی كه نه‌تنها به روشن شدن موضوع كمك نكرد بلكه بر ابهامات آن هم افزود.
آینده تلگرام
مهم‌ترین اظهارات جهرمی در این برنامه تلویزیونی مربوط به تكذیب الزامی بودن موضوع انتقال سرورهای تلگرام به داخل كشور بود. درحالی‌كه پیش فرض بسیاری از خبرها و گزارش‌های منتشر شده در روزهای گذشته الزامی بودن این موضوع بود، او گفت: «مصوبه موضوعات مربوط به انتقال سرورهای شبكه‌های اجتماعی و پیام رسان به ایران ازجمله تلگرام، الزامی نیست بلكه ایجابی است.
در تمام دنیا پیام‌رسان‌های مهمی كه می‌خواهند فعالیت داشته باشند، باید در چارچوب و پروتكل خاصی فعالیت كنند.
مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی برای انتقال سرور سرویس‌های خارجی به ایران در راستای رونق فضای اقتصادی شبكه‌های اجتماعی داخلی صورت گرفته است. این مصوبه مراحل ابلاغ را طی می‌كند و تا حدود ١٠ روز آینده از سوی دبیرخانه شورای‌عالی فضای مجازی ابلاغ خواهد شد.»
او اگرچه الزامی بودن این انتقال را تكذیب كرد اما خودش این موضوع را به لحاظ امنیتی و اقتصادی ضروری دانست. بعد هم اظهار امیدواری كرد كه تلگرام انتقال این سرورها را بپذیرد و گفت: «درصورتی كه تلگرام پیشنهاد ایران را نپذیرد قانونگذار درخصوص فعالیت آن در كشور تصمیم‌گیری خواهد كرد.» او البته توضیح نداد منظورش از قانونگذار كیست و اینكه احتمالا چه تصمیمی ممكن است بگیرد. اگر آنگونه كه او گفته هیچ الزامی برای انتقال سرورهای تلگرام وجود نداشته باشد، نباید درباره آینده تلگرام هم نگران بود، اما به‌نظر می‌رسد این همه ماجرا نیست.
ابهام در یك مصوبه
اگر بخواهیم كمی به عقب برگردیم، سال 94را باید اتفاق مهمی در مدیریت فضای مجازی كشور بدانیم. 14شهریور سال 94رهبر معظم انقلاب اسلامی در حكمی اعضای جدید شورای‌عالی فضای مجازی را منصوب و به آنها 10ماموریت مهم محول كردند.یكی از این موارد توجه به شبكه ملی اطلاعات و حفظ امنیت همه‌جانبه فضای مجازی كشور بود.این موضوع برای رهبری آنقدر مهم بود كه 2روز بعد با اعضای جدید این شورا دیداری برگزار كنند و از آنها بخواهند با «جدیت در اجرا بدون از دست دادن زمان» ماموریت‌های محوله را پیگیری كنند.
اما حتما عملكرد این 25نفر در این حوزه آنقدر خوب نبود كه رهبر انقلاب كمتر از یك سال بعد به صراحت گفتند از شورای‌عالی فضای مجازی گله دارند. این گلایه رهبری همراه با هشدارشان درباره خطرات بی‌توجهی به تهدیدهای فضای مجازی و البته استفاده از ظرفیت‌های آن در 13اردیبهشت 95باعث شد جلسه بعدی این شورا جدی‌تر و پر رنگ‌تر برگزار شود.كمتر از یك‌ماه بعد یعنی در 8خرداد 95، بیست و نهمین جلسه این شورا در حالی برگزار شد كه پیش از آغاز جلسه وزیر ارتباطات اظهار امیدواری كرد كه: «بتوانیم در جلسه شورای‌عالی فضای مجازی، شاهد ساماندهی كلان شبكه‌های اجتماعی و موبایلی باشیم.»
همین اتفاق هم افتاد. جلسه به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهور برگزار شد و خبرگزاری ایسنا درباره مصوبه این جلسه نوشت: «شركت‌های خارجی پیام رسان فعال در داخل برای ادامه فعالیت خود ملزم خواهند شد تا همه اطلاعات و فعالیت مرتبط با شهروندان ایرانی را به داخل منتقل كنند.» خبرگزاری مهر مصوبه این شورا را اینطور مخابره كرد: «اطلاعات كاربران ایرانی تلگرام به داخل كشور منتقل می‌شود. در جلسه شورای‌عالی فضای مجازی همچنین مقرر شد همه شبكه‌های پیام‌رسان برخط فعال كشور ظرف یك‌سال آینده ذخیره‌سازی داده‌های (دیتا) خود را در داخل كشور انجام دهند.»
و ماجرای مصوبه انتقال سرورهای تلگرام به ایران از این تاریخ یعنی 8خرداد سال گذشته شروع شد.این موضوع بعد‌ها تبدیل به مصوبه دقیق تری شد و 8 اسفند95 امیر خوراكیان معاون مركز ملی فضای مجازی در توضیح مصوبات جدید شورای‌عالی فضای مجازی گفت: «۸ بند از ۱۱ بند مصوبه مربوط به ساماندهی پیام‌رسان‌های موبایلی شبكه‌های اجتماعی تصویب شد. وزارت ارتباطات طبق این مصوبات هم به فعالیت پیام‌رسان‌های داخلی و هم خارجی مجوز خواهد داد؛ این قاعده‌ای است كه در كل دنیا نیز رعایت می‌شود و متأسفانه در كشور ما تاكنون رعایت نشده است. در تمام دنیا پیام‌رسان‌های مهمی كه می‌خواهند فعالیت داشته باشند، باید در چارچوب و پروتكل خاصی فعالیت كنند. نباید فعالیت غیرقانونی در این حوزه صورت گیرد و هیچ‌كس پاسخگو نباشد».
آنچه حالا معاون وزیر ارتباطات گفته در تعارض با این اخبار است. متن مصوبات آن جلسات در دسترس نیست. شورای‌عالی فضای مجازی هم آنقدر با فضای مجازی بیگانه هست كه در سایت رسمی‌اش از سال93 تاكنون مصوبات تازه خود را منتشر نكرده، اما اگر چنین مصوبه‌ای وجود داشته باشد یعنی حالا دستگاه قضایی می‌تواند با استناد به آن فعالیت تلگرام در ایران را غیرقانونی اعلام كرده و درخواست مسدود شدن آن را بدهد.
10روز آینده، شاید روزهای تازه‌ای برای تلگرام در ایران باشد. اگر تصمیم نهایی در ایران لزوم مجوزگرفتن پیام‌رسان‌های خارجی و انتقال سرورهای آنها به ایران باشد، آن وقت مدیران روسی تلگرام بر سر دوراهی‌ای قرار دارند كه قبلا گفته‌اند از كدام راهش خواهند رفت: «سرورها را به ایران نمی‌فرستیم.» و این شاید آغاز دچار شدن تلگرام به سرنوشت« وی‌چت» باشد.
منبع: خبرگزاری همشهری
