فلافل‌های سلف سرویس؛ یک مشکل بهداشتی حاد اما پنهان

با توجه به سخنان و تأکید مسئولان وزارت بهداشت در زمینه نظارت همه جانبه از تمام اغذیه فروشی‌های سلف سرویس و ارتباط مستقیم این نظارت‌ها بر سلامت مردم تخلفات بهداشتی برخی از این مراکز همچنان ادامه دارد.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

این روزها در برخی از نقاط شهر اغذیه فروشی‌هایی دیده می‌شوند که از مشتریان خود به صورت سلف‌سرویس پذیرایی و اقدام به جذب مشتری می‌کنند. شاید برای هر کدام از ما پیش آمده باشد که در محله یا شهر خود با این اغذیه فروشی‌ها برخورد کرده باشیم، تا همین چند وقت پیش بود که خبرهایی مبنی از عرضه مواد غذایی ناسالم و غیر بهداشتی از رستوران‌های بین راهی به گوش می‌رسید ولی حالا در برخی از فلافل فروشی‌های سلف سرویس، شاهد عدم رعایت بهداشت در ارائه خدمات به مشتریان هستیم. به طوری که در برخی از این مکان‌ها حتی کوچک‌ترین نکات بهداشتی رعایت نمی‌شود.

وزارت بهداشت مسئول نظارت بر تخلفات

اسدالله احمدی شهریور رئیس اتحادیه اغذیه فروشان و مواد غذایی در خصوص نحوه صدور مجوز برای فعالیت این مراکز به خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری فارس می‌گوید: اتحادیه اغذیه فروشان قبل از صدور مجوز برای فعالیت این مراکز اقدام به بازرسی از محل مورد نظر می‌کند، و شرایط محل در جلسه اتحادیه مطرح شده و اگر شرایط مورد تائید اتحادیه بود برایشان مجوز فعالیت صادر می‌شود.

به گفته احمدی، قبل از صدور مجوز برای این مراکز سو پیشینه و عدم اعتیاد این افراد بررسی می شود. بعد از طی شدن این روند نامه‌ای برای گرفتن تأییدیه از وزارت بهداشت به این افراد داده می‌شود که در صورت صدور تأییدیه از وزارت بهداشت این مراکز اقدام به فعالیت می‌کنند.

وی توضیح می‌دهد: اکثر اغذیه فروشی‌های سلف سرویس کاملاً به صورت قانونی و با صدور مجوز از وزارت بهداشت در حال فعالیت هستند، و وزارت بهداشت مجوز تائید بهداشت فردی و محل را برای این اماکن صادر می‌کند. و تعداد محدودی از این مراکز بدون مجوز فعالیت می‌کنند و بازرسان بهداشت مناطق مسئولیت نظارت بر این مراکز را بر عهده دارند.

رئیس اتحادیه اغذیه فروشان و مواد غذایی در خصوص سلف سرویس‌هایی که بهداشت محیط را رعایت نمی‌کنند توضیح می‌دهد: اولویت بازرسی و برخورد با تخلفات بهداشتی این مراکز بر عهده وزارت بهداشت است اما اگر شکایت‌های متعددی از این مراکز از طریق شهروندان به دست ما برسد، از طرف اتحادیه نیز با این مراکز برخورد خواهد شد.

مسمومیت و عفونت‌ها، عوارض مصرف غذاهای آلوده

سید محمود اسحاق حسینی فوق تخصص گوارش در زمینه بیماری‌هایی که ممکن است به وسیله مصرف مواد غذایی که در مجاورت هوا و آلودگی‌ها قرار گرفته‌اند عنوان می‌کند: قرار گرفتن طولانی مدت مواد غذایی در مجاورت هوای آلوده منجر به بروز مسمومیت های غذایی خواهد شد، که این موضوع در غذاهای مختلف متفاوت است.

به اعتقاد رئیس بخش داخلی بیمارستان امیر اعلم، برخی از غذا ممکن است با قرار گرفتن در مجاورت هوا، خصوصاً هوای آلوده زودتر فاسد شوند و برخی دیگر بعد از گذشت مدت زمان بیشتری خاصیت خود را از دست داده و فاسد شوند؛ معمولاً غذاهایی که در آن‌ها از چربی بیشتری استفاده شده باشد زودتر فاسد خواهند شد و غذاهایی که در تهیه آن‌ها از نمک استفاده شده است دیرتر روند فاسد شدن را طی می‌کنند.

به گفته حسینی، غذاها و سالادهایی که برای تهیه آن‌ها از سس‌ها استفاده شده است بسیار بیشتر در معرض فاسد شدن قرار دارند که مصرف آن‌ها باعث بروز مسمومیت‌ها و مشکلات گوارشی خواهد شد. همچنین باید توجه داشت که شیوع این بیماری‌ها در فصول گرم مانند تابستان بیشتر است و گرما و تابش نور مستقیم آفتاب به این مواد غذایی منجر به فاسد شدن آن‌ها می‌شود لذا باید این غذاها به صورت روزانه تهیه شوند. باید توجه داشت که کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض بروز مسمومیت‌های غذایی قرار دارند به همین دلیل توضیح می‌شود این افراد از مصرف فست فودها خصوصاً غذاهایی که احتمال آلودگی در آن‌ها بیشتر است خودداری کنند. توصیه می شود غذاهایی که توسط این مراکز ارائه می‌شود در همان روز تهیه شده باشد و از ارائه غذاهایی که چند روز از تولید آن‌ها گذشته خودداری کنند زیرا این موضوع خطر ابتلا به بیماری‌های گوارشی و مسمومیت‌ها چند برابر افزایش می‌دهد.

علاوه بر بیماری‌هایی که توسط فاسد شدن این غذاها برای افراد ایجاد می شود باید توجه داشت نشستن حشرات بر روی این غذاها نیز ممکن است باعث انتقال بیماری‌های خاصی به افراد شود که این بیماری‌های عفونی و گوارشی در افراد مسن در مواقعی منجر به مرگ فرد خواهد شد.

تمام مراکز متخلف زیر نظر وزارت بهداشت

سید رضا غلامی معاون مرکز سلامت و محیط کار وزارت بهداشت در این خصوص می‌گوید: نظارت از این مراکز توسط بازرسان وزارت بهداشت به صورت روزانه انجام می شود و همچنین مراکز بهداشت و درمان مستقر در تهران و شهرستان‌ها نیز موظفند از تمام مراکز فعال در زمینه ارائه مواد غذایی فعالیت کنند.

به گفته وی نظارت توسط بازرسان بهداشت محیط کار از این مراکز در دستور کار قرار دارد و از این مراکز بازدید صورت خواهد گرفت و در مواقعی بازدیدها به صورت سرزده خواهد بود.

مجوز فعالیت تمام این مراکز توسط اتحادیه‌ها صادر می‌شود هرچند بازرسان وزارت بهداشت بر تمام اغذیه فروشی‌های مجاز و غیرمجاز نظارت خواهند داشت. و در صورت مشاهده تخلف ابتدا با اخطار و در صورت تکرار تخلف با پلمپ مرکز مورد نظر با این مراکز متخلف برخورد خواهد شد.

با توجه به سخنان کارشناسان در این زمینه و تأکید مسئولان وزارت بهداشت مبنی بر نظارت همه جانبه بر تمام اغذیه فروشی‌های سلف سرویس و ارتباط مستقیم این نظارت‌ها بر سلامت مردم، با گشتی کوتاه در سطح شهر خصوصاً حاشیه و مراکز پر رفت‌وآمد شهرها می‌توان به وضوح عدم رعایت کوچک‌ترین نکات بهداشتی را در برخی از اغذیه فروشی‌های سلف سرویس مشاهده کرد و انتظار می‌رود وزارت بهداشت در زمینه آگاهی بخشیدن به مردم و ارتقای دانش در زمینه عوارض تهیه غذا از مراکز غیرمجاز و همچنین نظارت و بازرسی بیشتر و دقیق تر از این مراکز تلاش بیشتری به خرج دهد.