تبیان، دستیار زندگی
آیا چنین رویکرد افشاگرایانه ای در خصوص کارگزاران دولتی در جلسه مناظره صحیح است؟! آیا منابع اسلامی به افراد اجازه می دهد، قبل از اثبات تخلف و یا فسادی آن را در انظار عموم بازگو و برملا کنند؟ اصولاً نوع برخورد امامان معصوم(علیهم السلام) با تخلفات اقتصادی چگ
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جلسه مناظره یا دادگاه کیفری!

یکی از مسائل و مباحثی که در مناظرات تلویزیونی نظر مردم را به خود جلب کرد، افشاگری کاندیداتورهای ریاست جمهوری در خصوص تخلفات اقتصادی و مالی بود، که بعضی از آنها در خصوص یکدیگر بیان می کردند. سؤال مهمی که در این خصوص لازم است به آن پرداخته شود، این است که، آیا چنین رویکرد افشاگرایانه ای در خصوص کارگزاران دولتی در جلسه مناظره صحیح است؟! آیا منابع اسلامی به افراد اجازه می دهد، قبل از اثبات تخلف و یا فسادی آن را در انظار عموم بازگو و برملا کنند؟ اصولاً نوع برخورد امامان معصوم(علیهم السلام) با تخلفات اقتصادی چگونه بوده است؟

علی بیرانوند/کارشناس حوزه- بخش نهج البلاغه تبیان

مناظره، مناظره ریاست جمهوری، کاندیدا

جلسه مناظره یا دادگاه حقوقی و کیفری!

قبل از بیان هر نکته و جواز هر گونه قضاوت و داوری در خصوص مفاسد اقتصادی و نوع عملکرد کارگزاران دولتی، لازم به ذکر است که جلسه مناظره، دادگاه قضایی و جایگاه اجرای احکام قضایی و کیفری نیست؛ چرا که در آن نه قاضی وجود دارد تا اینکه با بررسی ادله ی طرفین، حکمی عادلانه و مطابق با آموزه های اسلامی را امضاء و یا رد کند و نه طرفین به خوبی می توانند با اسناد و مدارک لازم، به دفاع از خود بپردازند، از این رو پرده دری و یا افشاگری هایی که هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری در خصوص تخلفات اقتصادی مطرح می‌کنند، می تواند تنها با هدف کسب آراء و تخریب رقیب صورت گیرد، نه برای اقامه عدالت و اجرای حدود الهی.

این چنین رفتار غیراخلاقی نه تنها نمی تواند موجب اجرای عدالت در جامعه باشد، بلکه می تواند موجب تشجیع انظار عموم و موجبات بی اعتمادی و سلب حمایت مردمی را نسبت به دولت اسلامی به دنبال داشته باشد. رفتار نامناسبی که خود موجب شیوع ناهنجاری اقتصادی و قانونی در جامعه خواهد بود. رفتاری که می تواند یکی از مصادیق این آیه شریف باشد: «إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ؛[نور، آیه 19]كسانى كه دوست دارند زشتی ها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناكى براى آنان در دنیا و آخرت است و خداوند مى‏داند و شما نمى‏دانید.»

در نظام علوی کارگزاران دولتی در حفاظ چتر امنیتی قرار نداشتند تا اینکه آزادانه، و بدور از چشم عدالت بتوانند در بیت المال مسلمین دست درازی کرده و پا را از حدود خود فراتر نهند. شواهد و مصادیق مشخصی در تاریخ ذکر شده است که گویای برخورد شدید امام علی(علیه السلام) با چنین مفسدان اقتصادی بوده است

کارگزاران دولتی در حفاظ حصار امنیتی

البته مطالب یاد شده به معنای قرار دادن کارگزاران دولتی در حفاظ دیوار امنیتی و دفاعی نیست. نهی از پرده دری در جلسه مناظره به معنای توجیه هرگونه رفتار و عملکرد غیر قانونی کارگزاران دولتی نمی باشد. بلکه رسیدگی به این امور باید در چارچوب قانونی خود قرار داشته باشد، در واقع وظیفه نظام قضایی کشور است که به تخلفات اقتصادی و اداری کارگزاران دولتی رسیدگی کند و بعد از اثبات تخلف به آنها اجازه حضور در مسند ریاست جمهوری را ندهد. «وَ إِذا حَكَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كانَ سَمیعاً بَصیراً؛[نساء، آیه 58] و هنگامى كه میان مردم داورى مى‏كنید، به عدالت داورى كنید! خداوند، اندرزهاى خوبى به شما مى‏دهد! خداوند، شنوا و بیناست.»

برخورد قاطع حکومت علوی با مفسدان اقتصادی

با رجوع به منابع تاریخی و روایی، به این مطلب دست می یابیم که در حکومت علوی و نظام قضایی علوی هیچ گونه تساهل و تسامحی در خصوص مفاسد اقتصادی بخصوص در برخورد با کارگزاران دولتی وجود نداشته است. در نظام علوی کارگزاران دولتی در حفاظ چتر امنیتی قرار نداشتند تا اینکه آزادانه، و بدور از چشم عدالت بتوانند در بیت المال مسلمین دست درازی کرده و پا را از حدود خود فراتر نهند. شواهد و مصادیق مشخصی در تاریخ ذکر شده است که گویای برخورد شدید امام علی(علیه السلام) با چنین مفسدان اقتصادی بوده است، برای نمونه، نوع برخورد امام علی(علیه السلام) با «ابن هرمه» ناظر بازار اهواز گویای شدت عمل حضرت با کارگزاران مفسد دارد. نقل شده است که او در مسند خود دچار خیانتی می شود، و حضرت از آن آگاه می شود، به همین جهت امام علی(علیه السلام) به رفاعة بن شدّاد بجلّى- فرماندار خود در اهواز فرمان می دهد:

«هنگامى كه نامه مرا خواندى، ابن هرمه را از نظارت بازار بر كنار دار، و او را به مردم معرّفى كن، و به زندانش افكن، و رسوایش ساز، و به همه بخشهاى تابع «اهواز» بنویس كه من این گونه عقوبتى(شدید) براى او معیّن كرده‏ام. مبادا در مجازات او غفلت یا كوتاهى كنى، كه نزد خداوند خوار مى‏شوى. و من به زشت ترین صورت ممكن تو را از كار بر كنار مى‏كنم و خدا آن روز را نیاورد- و چون روز جمعه رسید او را از زندان در آور و 35 تازیانه بزن و در بازارها بگردان‏‏.»[1]

در واقع وظیفه نظام قضایی کشور است که به تخلفات اقتصادی و اداری کارگزاران دولتی رسیدگی کند و بعد از اثبات تخلف به آنها اجازه حضور در مسند ریاست جمهوری را ندهد

اسناد را به متولیان قضایی ارائه دهید

هر یک از کاندیداهای مسند ریاست جمهوری اگر مدرک و یا سندی دال بر تخلف و یا مجرم بودن مسئول و یا کارگزاران دولتی در دست دارند، سزاوار است که آن را به محکمه قضایی ارائه دهند، و وظیفه قوه قضاییه است که بدون هیچ گونه اغماضی به بررسی آن اسناد مبادرت ورزند، کما اینکه در نظام علوی نیز گزارشات مردمی مورد استقبال دستگاه حاکمیت قرار داشت است. در نامه ای از امام علی(علیه السلام) به یکی از کارگزاران دولتی این چنین نقل شده است: «و همانا من به خدا سوگند مى‏خورم، سوگندى راست. اگر مرا خبر رسد كه تو در فیى‏ء مسلمانان اندك یا بسیار خیانت كرده‏اى، چنان بر تو سخت گیرم كه اندك مال، مانى و در مانده به هزینه عیال، و خوار و پریشان حال، و السلام.»[2]

کارگزاران و شفافیت در میزان دارایی

به راستی که کارگزاران دولتی در رصد و منظر و مرئای عموم مردم قرار دارند، از این رو هر گونه تغییر و تحول اشراف گرانه در زندگی آنها می تواند موجبات سوء ظن عموم مردم را  نسبت به آنان به دنبال داشته باشد، پس چه بهتر است کارگزاران دولتی با شفاف سازی میزان دارایی ها و اموال خود مسیر قضاوت عادلانه در انظار عمومی را نسبت به خود هموار سازند. «الْأَصْبَغُ بْنُ نُبَاتَةَ» در خصوص شیوه حکومت داری امام علی(علیه السلام) و نحوه شفاف سازی دارایی های حضرت به مردم این چنین نقل می کند که حضرت فرمودند: «دَخَلْتُ بِلَادَكُمْ بِأَشْمَالِی هَذِهِ وَ رِحْلَتِی وَ رَاحِلَتِی هَا هِیَ فَإِنْ أَنَا خَرَجْتُ مِنْ بِلَادِكُمْ بِغَیْرِ مَا دَخَلْتُ فَإِنَّنِی مِنَ الْخَائِنِینَ؛[3] با این جامه‏ها (ى مندرس) به سرزمین شما آمدم، و بار و بنه‏ام همین است كه مى‏بینید، اكنون اگر از بلاد شما با چیزى جز آنچه با آن آمده بودم بیرون روم، از خیانتكاران خواهم بود.»

سخن آخر:

مناظرات انتخاباتی باید محلی برای روشن شدن برنامه های اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی کاندیداهای ریاست جمهوری باشد، نه مجالی برای تخریب و فرصتی برای سلب اعتماد عموم مردم از تمام نامزدهای ریاست جمهوری.


پی نوشت ها:

[1]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى، دعائم الإسلام ؛ ج‏2 ؛ ص532، ح1892. «أَنَّهُ اسْتَدْرَكَ عَلَى ابْنِ هَرْمَةَ خِیَانَةً وَ كَانَ عَلَى سُوقِ الْأَهْوَازِ فَكَتَبَ إِلَى رِفَاعَةَ إِذَا قَرَأْتَ كِتَابِی فَنَحِّ ابْنَ هَرْمَةَ عَنِ السُّوقِ وَ أَوْقِفْهُ لِلنَّاس‏...»

[2]. نهج البلاغةص377، « وَ إِنِّی أُقْسِمُ بِاللَّهِ قَسَماً صَادِقاً لَئِنْ بَلَغَنِی أَنَّكَ خُنْتَ مِنْ فَیْ‏ءِ الْمُسْلِمِینَ...»

[3]. مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج‏2، ص98.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.