«گشت 2»وذائقه ما مردم

هفته پیش «گشت2» ركورد فروش«فروشنده»را شكست، این اتفاق بهانه ای شده تا پرفروش ترین فیلم های سینمای ایران را مرور کنیم تا ببینیم سلیقه مان به سمت چه فیلم هایی بوده.

پرفروش ترین فیلم های سینما چه ویژگی هایی دارند؟ چرا به مذاق مردم خوش آمده اند؟ موقعیت آن ها پیش منتقدان چیست؟ در جشنواره ها چه جایگاهی به دست آورده اند؟ این گزارش با كنار هم قرار دادن موقعیت سه گانه فیلم های صدر جدول گیشه سالیان اخیر می خواهد به شمایی كلی از «سلیقه مردم» برسد. فراموش نشود؛ منظور از پرفروش در این فهرست، پر مخاطب نیست چرا كه قیمت بلیت در سال های اخیر با ایام دور قابل قیاس نیست و همچنان فیلمی مثل «عقاب ها» پرمخاطب ترین فیلم سینمای ایران است.

گشت 2/سعید سهیلی

موقعیت گیشه: تا الان 17,011,960,000 فروش داشته. پیشی گرفتن یك فیلم كمدی كه كیفیتش نظر منتقدان و سخت پسندها را بدست نیاورده، از فیلم «فروشنده» یك «اتفاق خاص» است. حتی اگر بدانیم قیمت بلیت در سال جدید افزایش داشته. اما فراموش نمی كنیم كه میزان اختلاف فیلم سعید سهیلی با فیلم اصغر فرهادی تا پایان اكران بیشتر خواهد شد و بر میزان مخاطبانش افزون تر. فراموش نمی كنیم كه بخشی از موفقیت فیلم به فرامتن ارتباط دارد؛ به جنجال مسعود فراستی در كمیسیون فرهنگی مجلس و حرف های تند و تیزی كه علیه فیلم زده بود. بخشی از موفقیت فیلم ریشه در سبقه ذهنی مخاطب از «گشت ارشاد 1» و حاشیه هایش دارد. سهیلی اما معتقد است حواشی تا چند هفته كار می كند و بعد از آن كیفیت خود فیلم است كه به كمك گیشه می آید. سعید سهیلی ریسك بزرگی برای ساخت «گشت 2» كرد؛‌فیلمش را در شرایطی ساخت كه حواشی «گشت ارشاد 1» او را مدتی به حاشیه برد. از شوخی های تند و تیز اما نگذشت و آن ها را در «گشت 2» جا داد. فیلم داشت توقیف می شد كه در لحظه آخر به اكران نوروز پیوست.

نظر مردم: بر اساس نظراتی كه در سایت های سینما تیك و سلام سینما وجود دارد، غالب كسانی كه «گشت 2» را دیده اند، از آن راضی نیستند. بیشتر مخاطبان، فیلم سعید سهیلی را با «گشت ارشاد 1» مقایسه می كنند و معتقدند آن یكی بهتر بوده. می گویند داستان فیلم دوپاره است و همین بزرگترین پاشنه آشیلش شده. ابتدا نظرات مثبت را مرور می كنیم. یكی از هموطنان این طور نوشته:« واااااااای آخه مگه میشه فیلم آنقدر خوووووووب؟!! عااااااالی بوووود ارزش دوباره دیدن رو داره. آقای فرخ نژاد حرف نداره بی نظیره.ساعد و پولادم كه جای خود دارن.» یكی دیگر از هموطنان این طور نظرش را عمومی كرده:«طنزی که به دل می شینه...بازی بی نظیر حمید فرخ نژاد مثل تمام کارهای ایشون به فیلم مایه طنز ضمنی میده. متن زیبا... بهترین فیلم طنز امسال...  و بسیار قوی تر از گشت۱.» این را هم بخوانید:«یه فیلم کاملا شاد و پر از خنده بود. خیلی از مشکلات جامعه رو در لفافه گفته بود.» برخی از نظرات منفی را هم مرور می كنیم:« فیلمی با سطح پایین - داستان پراکنده بی سر و ته - در کل گشت ۲ آبروی گشت ارشاد۱رو هم برده که از این تیم فیلمسازی بعید بود.» دیگری این طور نظر را به اشتراك گذاشته:« خیلی خیلی خیلی خیلی معمولی با طنز سطحی که فقط با دو تا دیالوگ و حرف غیر مستقیم می خواد تو طول این حدود یک ساعت و نیم، یک دقیقه و سی ثانیه باعث خنده مخاطبش بشه.» این كامنت هم بامزه است:«حیف پول..حیف وقت..کاش پسر خوبی بودم و به حرف فراستی گوش می کردم.» و نظر دیگر این كه :«برای کسی که طنز سطحی رو دوست داره مثل خندیدن به فحش دادن و سربه سر هم گذاشتن چند تا رفیق ، می تونه فیلم خوبی باشه. وگرنه فیلمنامه قوی نبود و انسجام نداشت .»

موقعیت پیش منتقدان: منتقدان فیلم را نپسندیده اند.

موقعیت جشنواره ای: در جشنواره سی و پنجم حضور داشت اما داوران به آن رویی خوش نشان ندادند.

فروشنده / اصغر فرهادی

موقعیت گیشه:سال پیش با 15,714,919,000 در صدر ایستاد . اتفاقی غافلگیر كننده كه خیلی ها به رسیدن رقم فروش فیلم به این رقم خوش بین نبودند. «فروشنده» اما از روز اول مورد توجه مردم بود و با اتكا به كیفیت بالای خود، باعث شد یك فیلم غیر كمدی رتبه اول جدول را از آن خود كند.

موقعیت پیش منتقدان: خیلی ها ایرادهایی اساسی به فیلم وارد كرده اند اما تعداد سینه چاكانش بیشتر است. این اختلاف نظر، نشان از اهمیت «فروشنده» دارد.

موقعیت جشنواره ای: «فروشنده» به مذاق داوران كن خوش آمد كه جایزه فیلمنامه و بازیگری را به آن اعطا كردند. اسكار بهترین فیلم خارجی دیگر جایزه مهم فیلم فرهادی در میان انبوه جوایزی است كه به دست آورده.

خوب، بد،جلف/ پیمان قاسمخانی

موقعیت گیشه:با موقعیت سینمای ایران در سال گذشته،پیش بینی فروش بالای «خوب،بد،جلف» كار سختی نبود.فیلم پیمان قاسمخانی مختصات كشاندن مخاطب به سالن ها را داشت و حالا به رقم 15,422,332,000 رسیده است. بر اساس كامنت های مردم در سایت های سینمایی، «خوب،بد،جلف» را پسندیده اند.

موقعیت پیش منتقدان: اصولا منتقدان به فیلم های كمدی از مدل«خوب،بد،جلف» چندان نمی پردازند اما در مجموع، از نگاه غالب آن ها پیمان قاسمخانی در گام اول فیلمسازی نمره قبولی می گیرد.

موقعیت جشنواره ای: فیلم سال پیش در بخش مسابقه جشنواره سی و پنجم حضور داشت اما مورد توجه داوران قرار نگرفت. «خوب،بد،جلف» به مذاق مردم خوش آمد و دیپلم افتخار بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را از آن خود كرد.

محمد رسول الله (ص)/مجید مجیدی

موقعیت گیشه: فیلم سینمایی «محمد رسول الله(ص)» پرفروش ترین فیلم گیشه سینمای ایران در سال 94 شد با ۱۴,۶۲۰,۰۰۴,۰۰ فروش. هرچند در قیاس به هزینه تولید، رقم فروش آن پایین است اما با توجه به بضاعت گیشه سینمای ایران، نمی توان خرده ای گرفت. این فیلم بالاتر از «نهنگ عنبر» ایستاد.

موقعیت پیش منتقدان: نظر واحدی درباره فیلم وجود ندارد؛‌برخی آن را ستودند و برخی هم ایرادهایی به آن وارد كردند؛‌از جمله مسعود فراستی.

موقعیت جشنواره ای: سازندگان تصمیم گرفتند فیلم را به خاطر پیش گیری از شائبه ها در بخش رقابتی جشنواره فجر اكران نكنند. چندی بعد «محمد رسول الله(ص) » به عنوان نماینده سینمای ایران به آكادمی اسکار معرفی شد كه توفیقی بدست نیاورد.

من سالوادور نیستم/منوچهر هادی

موقعیت گیشه:سال پیش در گیشه یكه تازی می كرد تا این كه «فروشنده» رقم فروش 14,330,491,000 آن را پشت سر گذاشت. اتكا «من سالوادور نیستم» به رضا عطاران و موقعیت دوگانه ای است كه در آن گیر می افتد و به سبك خود واكنش نشان می دهد.«من سالوادور...» بر اساس المان های گیشه ساخته شده و كارگردان جز مزه پراكنی از عطاران چیز بیشتری نمی خواسته. انتخاب خانم کارول ویدوتی برای فیلم، حسب قواعد گیشه بوده است. فروش«من سالوادور...» نشان می دهد مردم فیلم هایی كه و با برخی مفاهیم تثبیت شده شوخی كند و لبخندی به لب بنشاند را دوست دارند.

موقعیت پیش منتقدان: سخت پسندها و منتقدها كاری به فیلم هایی از طیف «من سالوادور...» ندارند.

موقعیت جشنواره ای: «من سالوادور نیستم»‌برای جشنواره ها ساخته نشده و در جشنواره ای حضور نداشت.

سلام بمبئی / قربان محمد پور

موقعیت گیشه: «سلام بمبئی» سال پیش رتبه سوم جدول پرفروش ترین فیلم سال را بدست آورد. فیلم قربان محمد پور توانست به فروش 13,666,812,000 برسد. چند بار تاخیر در اكران و نیز حضور محمد رضا گلزار و نیز بازیگران هندی، شاخك ها را حساس كرده بود كه كارگردان ایرانی در بالیوود چه كرده؛ نتیجه آن كه فیلم پس از ۲ روز اکران یک میلیاردی شد و رکورد سریع‌ترین زمان رسیدن به فروش میلیاردی را شکست. این ملودرام،خوراك خوبی است برای آن ها كه از سینما توقع زیادی ندارند.

موقعیت پیش منتقدان: منتقدان و رسانه های سینمایی به خود فیلم كاری نداشتند و اكران «سلام بمبئی» بهانه ای بود برای پرداختن به تعامل دوسویه سینمای ایران و بالیوود.

موقعیت جشنواره ای: فیلم در جشنواره فجر حضور نداشت و اصلا مناسب این رویداد نیست.

پنجاه كیلو آلبالو /مانی حقیقی

موقعیت گیشه: فیلم «پنجاه كیلو آلبالو» فروش غیر مترقبه ای داشت و برای گیشه یك غافلگیری بود. آن هم در شرایطی كه نه ستاره ای مثل رضا عطاران را داشت و نه كارگردانش تا پیش از آن فیلم كمدی ساخته بود. مهم تر این كه «پنجاه كیلو آلبالو» با متر و معیار مانی حقیقی نمی خواند. فیلم  اما معادله ها را به هم ریخت و با  13,655,948,000 فروش در رتبه چهارم پرفروش های سال 95 قرار گرفت.

موقعیت پیش منتقدان:منتقدان از ساخته مانی حقیقی متعجب بودند كه چرا كارگردان روشنفكر ما یك فیلم در قواره آثار گیشه ای آن هم نه از نوع كمدی هایی مثل «مومیایی 3» و امثالهم ساخته. غالبا علیه فیلم بودند و حتی مسعود فراستی عنوان «ما قبل بد و عقب افتاده» برای توصیفش بكار برد.

موقعیت جشنواره ای: فیلم در جشنواره حضور نداشت و كلا فیلم جشنواره ای نیست.

شهرموش ها 2

موقعیت گیشه: با ۱۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان عنوان پرفروش ترین فیلم سال 93 را بدست آورد و از نظر میزان فروش، ركورد «اخراجی ها 2» را شكست. می شد پیش بینی كرد كه فیلم مرضیه برومند، پای بچه های دهه شصت و فرزندان شان را به سینما باز می كند. این اتفاق هم افتاد و فارغ از ضعیف های فیلمنامه،«شهر موش ها 2» مخاطب را راضی از سالن خارج می كرد. به بیانی دیگر،‌ایستادن فیلم در صدر پرفروش ترین فیلم سال 93 ، نشان از سلیقه نوستالژیك مردم دارد.

موقعیت پیش منتقدان: «شهرموش ها 2» مورد توجه سینمایی نویس ها بود و درباره آن تحلیل نوشته شد و مصاحبه با سازندگان انجام شد. فیلم استاندارد لازم فیلم كودك را دارد و طبیعی است كه مورد توجه باشد.

موقعیت جشنواره ای: فیلم در جشنواره حضور نداشت.

ابد و یك روز/سعید روستایی

موقعیت گیشه: 11,482,886,000. این عدد برای فیلم تلخ «ابد و یك روز» رقم شگفت انگیزی است. مردم اما نشان دادند گاهی برای فیلم های تلخ صف می كشند. فیلم سعید روستایی سال پیش در رتبه پنجم جدول قرار گرفت.

موقعیت پیش منتقدان: از مهم ترین فیلم های مورد بحث منتقدان و سینمایی نویس ها بود. درباره«ابد و یك روز» بارها در رسانه های سینمایی گفته شد و از جنبه های مختلف مورد تحلیل قرار گرفت. غالبا فیلم روستایی را دوست داشتند و در نهایت جشن انجمن منتقدان هفت تندیس و یک دیپلم افتخار گرفت.

موقعیت جشنواره ای: پدیده جشنواره سی و چهارم فجر بود و داوران را شگفت زده كرد. سیمرغ بهترین كارگردانی،فیلمنامه ،‌مكمل مردو اصلی زن مهم ترین جوایز آن است . «ابد و یك روز» در جشن خانه سینما با شش جایزه پیشتاز بود.

باركد / مصطفی كیایی

موقعیت گیشه: فیلم كمدی مصطفی كیایی این بار هم به مذاق مخاطبان سینما خوش آمد.«باركد» 11,187,379,000 فروش داشت و رتبه پنج پرفروش های سال 95 را به خود اختصاص داد. «باركد» از معدود كمدی هایی است كه بدون روز اضافی و با خلق موقعیت های جذاب محبوب شده. این یعنی اگر خوراك خوب برسد، مردم استقبال می كنند.

موقعیت پیش منتقدان: همكاران سینمایی نویس و منتقدان نسبتا به ساخته های مصطفی كیایی همیشه توجه ای خاص دارند. «باركد» هم مورد توجه بود كه البته این بار تعداد كسانی كه فیلم را دوست نداشتند،‌بیشتر است. پرداختن به «باركد» یعنی فیلم مهمی است و این برای كارگردان كافی است.

موقعیت جشنواره ای: «باركد» سومین فیلم برتر از نگاه تماشاگران در جشنواره سی و چهارم فجر شد اما در بخش مسابقه سیمرغی بدست نیاورد.

پیش تازی کمدی ها

فیلم های كمدی بیشترین سهم را در صدر پرفروش های جدول سینمای ایران دارند. «گشت 2» سعید سهیلی، «خوب، بد،جلف» پیمان قاسمخانی ،«من سالوادور نیستم» منوچهر هادی،«پنجاه كیلو آلبالو» مانی حقیقی و «باركد» مصطفی كیایی مجموعا حدود 71 میلیارد تومان فروش داشته اند.

از میان هشت فیلم پرفروش سینما ،‌سه مورد كاملا جدی هستند و جمعا نزدیك به 41 میلیارد تومان فروش داشته اند.«فروشنده» اصغر فرهادی و «محمد رسول الله (ص)» مجید مجیدی به ترتیب سال 95 و 94 در صدر ایستادند و «ابد و یك روز» سال پیش چهارم جدول فروش بود.

در میان فهرست هشت فیلم پرفروش سینمای ایران در سالیان اخیر یك فیلم ملودرام دیده می شود و یك فیلم عروسكی. «سلام بمبئی» ساخته قربان محمد پور ملودرام13,666,812,000 فروش داشته و «شهر موش ها» مرضیه برومند ۱۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان. یعنی نزدیك به 25 میلیارد.

پرفروش های دهه اخیر

1385

آتش‌بس /تهمینه میلانی

میزان فروش :۱،۰۰۴،۰۰۰،۰۰۰تومان

ژانر: اجتماعی

اخراجی ها 1/مسعود ده نمکی

میزان فروش: 6 میلیارد و سی صد میلیون تومان

ژانر: کمدی

1387

همیشه پای یک زن در میان است/  کمال تبریزی

میزان فروش:2 میلیارد و ششصد میلیون تومان

ژانر: کمدی

1388

اخراجی‌ها ۲ /مسعود ده‌نمکی

میزان فروش:  ۸،۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰

ژانر: کمدی

1389

ملک سلیمان /شهریار بحرانی

میزان فروش: ۱۵,۹۴۷,۹۶۸,۰۰۰

ژانر: تاریخی –مذهبی

پوپک و مش ماشاالله/فرزاد موتمن

میزان فروش: ۹,۰۶۹,۲۰۸,۰۰۰

ژانر: کمدی

1390

ورود آقایان ممنوع /رامبد جوان

میزان فروش: ۳۰,۴۱۰,۸۳۰,۰۰

ژانر: کمدی

1391

کلاه قرمزی و بچه‌ننه /ایرج طهماسب

میزان فروش: 33,070,477,000

1392

رسوایی /مسعود ده‌نمکی

میزان فروش: 24,924,770,000

ژانر: اجتماعی

1393

شهر موش‌ها2/مرضیه برومند

میزان فروش:  59,850,979,000

ژانر: عروسکی

1394

محمد رسول الله/ مجید مجیدی

میزان فروش: ۱۴,۶۲۰,۰۰۴,۰۰۰

ژانر: مذهبی - تاریخی

1395

فروشنده/ اصغر فرهادی

میزان فر.ش: 15,714,919,000

ژانر: اجتماعی