نکته مغفول ِسخنرانیِ جنجالی آشنا
نکته مغفول ِسخنرانیِ جنجالی آشنا
درباره ویژگی های مجری مناظره ها به بهانه سخنرانی جنجالی حسام الدین آشنا.
سخنان دکتر حسام الدین آشنا، مشاور رسانه ای رئیس جمهور درباره شرایط و ویژگی های یک مناظره حرفه ای و استاندارد، موجب سوتفاهم هایی در جامعه به ویژه ستادهای انتخاباتی رقیب شد. آیا همه حرف او ناصواب است؟
آشنا در پایان سخنش گفته بود که باید مجری مناظره ها آنقدر قدرتمند و باصلابت باشد که نامزدها مثل سگ از او بترسند! اگرچه استفاده از این واژه که اصطلاحی رایج در محاوره های عرفی است ،چندان پسندیده نیست و دست کم استفاده دکتر آشنا با توجه به موقعیت زمانی و مکانی و جوی که بر فضای انتخاباتی کشور حاکم است هوشمندانه و متعارف نبود اما شنونده اگر عاقل باشد و مهمتر از آن مغرض نباشد متوجه فحوای کلام و پیام او خواهد شد.
سخن دکتر آشنا چندان بیگانه نیست و بر حضور یک مجری حرفه ای،مقتدر،با صلابت و هوشمند و دقیق تاکید می کند تا مناظره را به یک گفتگو و دیالوگ پویا،بانشاط و تاثیرگذار بدل کند. مناظره آنهم مناظره در سطح انتخابات ریاست جمهوری صرفا یک گفتگوی متعارف تلویزیونی نیست و قرار است به مردم یک جامعه کمک کند تا بر مبنای آن و با استناد و ارجاع به سخنان نامزدها در این برنامه برای سرنوشت ملی خود تصمیم گیری کنند، لذا مناظره شبیه به گفتگوهای تاک شویی جهت ایجاد سرگرمی مخاطب صورت نمی گیرد بلکه هدف از آن انتقال آگاهی است.آنهم نه یک آگاهی صرف بلکه آگاهی معطوف به اراده و انتخاب. انتخابی بزرگ که با سرنوشت تک تک مردم گره خورده است.
سخنان دکتر آشنا را نباید به رقابت های جناحی تقلیل داد. او قبل از اینکه مشاور رسانه ای رئیس جمهور باشد متخصص و استاد علوم ارتباطات بوده و به رسانه آشناست.اتفاقا سخن او بهانه و فرصت خوبی است تا با تامل بیشتری به مساله اجرای مناظره ها بپردازیم.
واقعیت این است که صدا و سیمای ما در زمینه تربیت مجریان سیاسی چندان موفق نبوده و تعداد مجریان برنامه های سیاسی که بتوانند نقش تاثیرگذار و حتی جریان ساز در مدیریت مباحث و بازنمایی مسائل سیاسی درتلویزیون داشته باشند ،خیلی کم است.حضور مجریان توانمند که بتوانند میزگردها یا برنامه های گفتگو محور را به خوبی اداره کنند قدرت رسانه ملی را تضمین می کند و موجب می شود تا همه کسانی که در مقابل دوربین های این رسانه قرار می گیرند خود را موظف به پاسخگویی صادقانه بدانند.
در بسیاری از تلویزیون های جهان این سیاستمداران هستند که از مجریان می ترسند نه بالعکس! چون می دانند که آنها با هوش تر و حرفه ای تر از آن هستند که بتوان از پاسخگویی به آنها فرار کرد یا سوال را با سوال جواب داد! گزافه نیست که بگوییم مجری یک مناظره انتخاباتی می تواند یک تنه نقش مهمی بر سرنوشت و نتیجه انتخابات بگذارد.
به عبارت دیگر رسانه ملی نیازمند مجریانی است که هر سیاستمدار یا مدیر و مسئولی از اینکه باید روبروی او قرار بگیرد بترسد. ترس نه از سر ضعف که ترس به این معنا که به راحتی نمی تواند از پاسخ به سوالات او طفره رود یا پاسخی دم دستی و سطحی بدهد. مجری قدرتمند موجب پرورش کارشناسان و مسئولان قدرتمند می شود تا با منطق محکم تری وارد مباحثه شده و دستشان برای اقناع او و مخاطبان پر باشد.
مناظره یک گفتگوی شخصی نیست تا مجری سوالات شخصی بپرسد حتی یک برنامه متعارف تلویزیونی هم نیست تا صدا و سیما خود را مالک و صاحب آن بداند و مجری را نماینده خود، بلکه مجری در یک مناظره تلویزیونی نماینده افکار عمومی است و باید هم جنس و نوع سوالات و هم شیوه و قدرت طرح آنها به گونه ای باشد تا مخاطب را اقناع کند ضمن اینکه نامزدها نیز خود را نه صرفا در برابر مجری که در برابر افکار عمومی، پاسخگو بدانند.
در بسیاری از تلویزیون های جهان این سیاستمداران هستند که از مجریان می ترسند نه بالعکس! چون می دانند که آنها با هوش تر و حرفه ای تر از آن هستند که بتوان از پاسخگویی به آنها فرار کرد یا سوال را با سوال جواب داد! گزافه نیست که بگوییم مجری یک مناظره انتخاباتی می تواند یک تنه نقش مهمی بر سرنوشت و نتیجه انتخابات بگذارد. او با نوع سوالات و مدیریت قدرتمند و علمی مناظره ها می تواند به شفاف سازی و روایت دقیق نامزدها و توانایی و برنامه هایشان کمک کرده و در نهایت به مردم کمک کند تا آگاهانه تصمیم گرفته و با اعتماد و اطمینان بیشتری دست به انتخاب اصلح بزنند.
سخنان دکتر آشنا درباره ویژگی های یک مناظره و مجری مناظره را باید جدی گرفت. او از زبان علم رسانه و ارتباطات سخن می گوید نه نماینده رسانه ای یک فرد یا گروه خاص! مجری مناظره باید به دور از هرگونه ملاحظه جناحی و محافظه کاری های مرسوم، شجاعانه به طرح پرسش بپردازد و دریک دیالکتیک چالشی،فرصتی فراهم کند تا نامزدها به جدال نه جدل پرداخته تا از دل این گفتگوها،مخاطب دست به انتخاب آگاهانه بزند. فارغ از حساسیت و اهمیت انتخابات ریاست جمهوری و نقشی که برنامه های مناظره می تواند بر سرنوشت انتخابات بگذارد، خود مناظره به مثابه یک برنامه تلویزیونی باید واجد جذابیت،پویایی و اثربخشی بوده و بتواند مخاطب را پای تماشای برنامه بنشاند. مجری برنامه مناظره باید خود یک متخصص رسانه بوده و به مسائل سیاسی و عمومی کشور اشراف و آگاهی داشته تا بتواند مداخله اثربخش در فرآیند مناظره داشته و این امانت را به درستی به مقصد برساند.
مجری مناظره باید به آینه و وجدان عمومی جامعه بدل شود و آنقدر توانا و قدرتمند باشد که هر یک از نامزدها او را نماینده مردم دانسته و در برابر او از مقام مسئول به مقام پاسخگو بدل شوند.
