تبیان، دستیار زندگی

دستیارانی که کارگردان شدند

اكران فیلم احسان بیگلری سوژه تدوین گزارشی شده برای مرور كارنامه كارگردان هایی كه با دستیاری شروع كردند و حالا جزو چهره های مطرح هستند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : احمد رنجبر
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دستیار کارگردان

«برادرم خسرو» نخستین فیلم بلند سینمایی احسان بیگلری است. او در فیلم های «درباره الی»، «گیس بریده» و «پنجاه قدم آخر» دستیار کارگردان بوده و دو سال پیش فیلم خودش را ساخت. به این بهانه،10كارگردان كه سابقه دستیاری داشته اند را گزینش و كارنامه شان را مرور کرده ایم. این ها یا با كارگردان های سرشناس سینمای ایران سابقه همكاری داشته اند یا خودشان بعد از یك دوره تبدیل به كارگردانی مهم شده اند. به این فهرست می شد نام های دیگر اضافه كرد اما این چند نفر شاخص ترین دستیارانی هستند كه پشت دوربین فیلمسازی ایستاده اند.  در سال های اخیر تعداد دستیارانی كه روی صندلی كارگردانی می نشینند افزایش چشمگیری داشته ، برزو نیك نژاد ،حمید رضا قربانی، سید جمال سید حاتمی، مجید توکلی،محمد حمزه ای ، سهیل بیرقی ، احسان بیگلری و ... از این جمله هستند و بنظر می رسید با روندی كه پیش رو گرفته اند بزودی جزو فیلمسازان مطرح سینمای ما شوند. این اتفاق رخ خواهد داد یا خیر باید منتظر گذر زمان بود تا عیار این فیلمسازها بیش از پیش مشخص شود. 

واروژ كریم مسیحی

دستیار چه كسانی بود؟ بهرام بیضایی (رگبار، سفر، غریبه و مه)، بهمن فرمان آرا( خانه قمر خانم ،شازده احتجاب) ،كامران شیردل (صبح روز چهارم) ، محمد رضا اصلانی (چنین كنند حكایت) و امیر نادری (تنگنا) 

کارنامه کارگردانی: واروژ كریم مسیحی سال 54 یك فیلم كوتاه به نام فاخته ساخت و در كنار دستیاری كارگردان ها، فیلمسازی را ادامه داد. فیلم های كوتاه کوچ و سَلَندَر از این جمله هستند. او سال 96 اولین فیلم بلندش یعنی پرده آخر را كارگردانی كرد كه جزو بهترین های سینمای ما لقب دارد. در حالی كه توقع می رفت كریم مسیحی بعد از فیلم اولش پركار شود،18سال طول كشید تا دومین فیلمش را ساخت. فیلم تردید درجشنواره بیست و هفتم بهترین فیلم شد. كریم مسیحی وقتی دستیاری را رها كرد بجای تمركز بر كارگردانی به تدوین مشغول شد و الان جزو تدوین گران بنام سینما است.   

امیر قویدل

دستیار چه كسانی بود؟ ساموئل خاچیكیان ( مرگ در باران، اضطراب، كوسه جنوب، عقاب ها)، منوچهر مصیری ( امشب اشكی می ریزد) ، محمد علی طالبی(برهوت). او علاقه خاصی به سینمای خاچیكیان داشت و بیشترین همكاری اش با این كارگردان شكل گرفته است. 

کارنامه کارگردانی: زنده یاد امیر قویدل شش سال بعد از اولین فیلمی كه دستیاری كرد،خونبارش را ساخت و در ادامه برنج خونین ،میرزا کوچک‌خان ، ترن، دل‌نمک ، گالان ، بندر مه‌آلود و رخساره را كارگردانی كرد. ستاره سهیل، روح مهربان و دایره تردید از جمله سریال های اوست. نكته جالب این كه زنده یاد امیر قویدل تا سال ها بعد از كارگردان شدن،‌دستیاری را ادامه می داد. امیر قویدل كارگردان صاحب سبكی نبود ولی فیلم خوب و پرطرفدار كم ندارد مثل ترن و خونبارش. 

یدالله صمدی

دستیار چه كسانی بود؟ نصرت الله كریمی (خانه خراب) ، شهریار قنبری (شام آخر)، حسین زندباف(دست شیطان)،دادشاه (حبیب كاووش)، حسن هدایت (آتش در زمستان)

کارنامه کارگردانی: یدالله صمدی حدود 12 سال بعد از این كه به عنوان دستیار، كارش را در سینما شروع كرد اولین فیلم سینمایی اش را ساخت: مردی که زیاد می‌دانست. این فیلم كمدی سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از سومین جشنواره فیلم فجر را بدست آورد. صمدی در ادامه فیلم های اتوبوس، ساوالان، سارای، ایستگاه،   آپارتمان شماره ۱۳ ، دو نفر و نصفی ، معجزه خنده، كلانتری غیرانتفاعی و پدر آن دیگری را ساخت. سریال شوق پرواز جزو آثار موفق در دوره متاخر كارگردانی اوست. یدالله صمدی جزو كارگردان ها موفق سینمای ما دسته بندی می شود كه چند فیلم او با استقبال مردم و منتقدان مواجه شده اند: مردی که زیاد می‌دانست، اتوبوس، آپارتمان شماره ۱۳ و دو نفر و نصفی.

علیرضا رئیسیان

 دستیار چه كسانی بود؟ مسعود جعفری جوزانی (جاده های سرد)، منوچهر عسگری نسب (آن سوی مه)، و محمدعلی نجفی (گزارش یك قتل) 

کارنامه کارگردانی: بین دستیاری تا کارگردانی علیرضا رئیسیان تنها چهار سال فاصله بود . او سال 68 با ساخت ریحانه استعدادش را به رخ کشید و حالا به عنوان یکی از کارگردان های موفق سینما مشغول فعالیت است. در کارنامه رئیسیان این فیلم ها ثبت شده: ریحانه، سفر، ایستگاه متروک،پرونده هاوانا، چهل سالگی و دوران عاشقی.  و برای فیلم اولش یعنی ریحانه ازسیزدهمین جشنواره فیلم فجر دیپلم افتخار بهترین فیلم اول گرفت .

حمید نعمت الله

دستیار چه كسانی بود؟ مسعود كیمیایی (ضیافت و مرسدس)

کارنامه کارگردانی: حمید نعمت الله پیش از آن كه دستیار مسعود كیمیایی در دو فیلم ضیافت و مرسدس شود، ‌در انجمن سینمای جوانان مشق فیلسمازی كرده و حضور كنار كیمیایی برایش حكم كسب تجربه داشته است. اولین فیلم او یعنی «بوتیك» یك غافلگیری تمام عیار بود و نامش را در ذهن سینمادوستان حك كرد. چهار سال طول كشید تا فیلم دومش یعنی «بی پولی» را بسازد كه این بار هم فیلمش مورد توجه سخت پسندها قرار گرفت. «آرایش غلیظ» سومین فیلم تحسین شده حمید نعمت الله است. او سال پیش «رگ خواب» و «شعله ور» را ساخت و به نوعی كم كاری اش را جبران كرد. سریال «وضعیت سفید» نه تنها جزو نقاط عطف كارگردانی اوست كه یكی از بهترین سریال های تلویزیون لقب دارد. حمید نعمت الله بعد از اولین فیلمش به جایگاهی ویژه دست یافت و همچنان بر قله ایستاده است. 

همایون اسعدیان 

دستیار چه كسانی بود؟ مجید جوانمرد(مار،دستمزد)،اصغر هاشمی(زیر بامهای شهر،در آرزوی ازدواج،دو همسفر،زیر بام های شهر )،علیرضا رئیسیان (ریحانه) و بهروز افخمی (روز فرشته) 

کارنامه کارگردانی:از سال 66 تا 72 به عنوان دستیار کارگردان و برنامه ریز فعالیت می کرد و سال 73 اولین فیلم بلندش یعنی «نیش» را ساخت. مرد آفتابی ،شب روباه ،شوخی، آخر بازی، ده رقمی ،طلا و مس، بوسیدن روی ماه و یك روز بخصوص فیلم های سینمایی اسعدیان هستند.غول چراغ جادو،بچه‌های خیابان ،اگه بابام زنده بود و راه بی‌پایان سریال هایی است که اسعدیان کارگردانی کرده. او برغم چند فیلم ضعیف،کارنامه ای قابل دفاع دارد. 

 

سامان مقدم

دستیار چه كسانی بود؟مسعود كیمیایی (ضیافت و سلطان)،همایون اسعدیان (مرد آفتابی)،محمدرضا زهتابی(تحفه هند) ،‌ابوالحسن داودی (جیب برها به بهشت نمی روند)

کارنامه کارگردانی: هفت سال بیشتر طول نكشید كه سامان مقدم از دستیاری به كارگردانی رسید. او برای گام نخست «سیاوش» را ساخت كه برای یك فیلم اولی اثری قابل قبول بشمار می رود. «پارتی» قرار بود اثری اجتماعی – سیاسی لقب بگیرد كه چندان موفق نبود. مكس و كافه ستاره اما سامان مقدم را بیش از پیش در كانون توجه قرار داد. با توقیف صد سال به این سال ها سراغ یك عاشقانه ساده رفت كه فیلمی قابل دفاع نیست. او سال 94 نهنگ عنبر را روانه اكران كرد و پیش بینی می شود ادامه این فیلم جزو آثار پرفروش امسال باشد. «خانه ما» تازه ترین سریال اوست که این شب ها روی آنتن شبکه سه است. 

رضا درمیشیان

دستیار چه كسانی بود؟ داریوش مهرجویی (سنتوری، نارنجی پوش، چه خوبه كه برگشتی) علیرضا داوودنژاد (ملاقات با طوطی)،‌ فریدون جیرانی (سه گانه ستاره ها ، پارك وی ، قصه پریا، من مادر هستم) 

کارنامه کارگردانی: رضا درمیشیان هشت سال بعد از تجربه دستیاری علیرضا داوودنژاد در فیلم ملاقات با طوطی خودش پشت دوربین ایستاد و فیلم بغض را كارگردانی كرد. اثری كه با استقبال منتقدان مواجه شد و نشان از هوش او در كارگردانی داشت. عصبانی نیستم! مورد توجه منتقدان ومخاطبان قرار گرفت اما فیلم مهر توقیف خورد. لانتوری دیگر فیلم پر سر و صدای درمیشیان است كه سال پیش به اكران رسید. یواشكی فیلم جدید اوست. 

منوچهر هادی

دستیار چه كسانی بود؟ اصغر فرهادی (چهارشنبه سوری) ، منوچهر مصیبی (ازدواج صورتی) ،كیانوش عیاری (هزاران چشم) ،راه شب (داریوش فرهنگ)

کارنامه کارگردانی: منوچهر هادی پیش از آن كه پشت دوربین فیلم سینمایی قرار گیرد، تله های زیادی ساخت و سال 82 اولین فیلم سینمایی اش (قرنطینه) را كارگردانی كرد. یكی می خواد باهات حرف بزنه، زندگی جای دیگری است، من سالوادور هستم دیگر فیلم های اوست. هادی در جشنواره اخیر با كارگر ساده نیازمندیم حضور داشت. از تله فیلم های او می توان به ته خط،دنیای پر امید، پاپوش و آخرین روز ماه نام برد.خداحافظ بچه ،‌خوب ،بد ،‌زشت و آمین سریال های اوست و عاشقانه را برای شبكه خانگی در حال پخش دارد. 

سید جمال سیدحاتمی

دستیار چه كسانی بود؟ كمال تبریزی (مارمولك، یك تكه نان، از رئیس جمهور پاداش نگیرید، خیابان های آرام، طعم شیرین خیال، سریال دوران سرکشی و ... ) بیژن میرباقری (ما همه خوبیم)

 

کارنامه کارگردانی: نام سید جمال سید حاتمی با كمال تبریزی عجین شده است او دستیار كارگردان و برنامه ریز بسیاری از فیلم ها و سریال های او بوده است. در آثار متاخر اما نامش به عنوان كارگردان دوم در تیتراژ قید می شود ؛‌این اتفاق از سریال ابله و سرزمین كهن شروع شده كه نشان از جایگاه سید حاتمی پیش تبریزی دارد. او فیلم ویدئویی بچه های ابری را كارگردانی كرده است و سال پیش اولین فیلم بلند او با نام لاك قرمز بر پرده سینما رفت.