تبیان، دستیار زندگی
یكى از بهترین اعمال در این شب، زیارت مولى امیر مؤمنان-علیه السّلام-است. بنابراین، شایسته است انسان آن حضرت را با زیارت رجبیه و یا با زیارت هاى دیگرى كه پیش از این بدان اشاره كردیم، زیارت كند
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

راز زیارت امام علی(علیه السلام) در روز عید مبعث

در بین ماه های سال، رجب ماهی است که از اهمیت و جایگاهی خاص برخوردار است. رویدادها و اعیاد خاصی که در این ماه پر خیر و برکت وجود دارد، آن را از سایر ماه های سال متمایز ساخته است. ولادت امام محمد باقر(علیه السلام) در ابتدای این ماه، میلاد پر از سرور و برکت مولی متقیان علی(علیه السلام) در میانه این ماه و بعثت ختمی مرتبت حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله) در انتهای آن. از میان این اعیاد با ارزش، عید سعید مبعث که نوید آرامش، سعادت، صلح و رحمت برای عالمین می باشد، به این ماه ارزش و اهمیت دو چندان بخشیده است.

علی بیرانوند- کارشناس حوزه/ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
پیامبر، رسول اکرم، حضرت محمد

27 رجب سرآغاز بهار زندگی

عید مبعث سرآغاز تحولی شگرف و جهان شمول در تاریخ حیات بشریت است. در این روز پیامبری به رسالت برگزیده می شود که با خود پیام مهربانی، صلح، رحمت و سعادت را برای تمام انسان ها به ارمغان آورده است، پیامبری که رسالت با ارزش او برترین و زیباترین منشور سعادت و خوشبختی به شمار می آید. خدای متعال ماهیت رسالت او را برای بشریت این چنین بیان می فرماید: «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ؛[انبیاء، آیه107] ما تو را جز براى رحمت جهانیان نفرستادیم.»، در روایتی نیز از منابع روایی از پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) این چنین نقل شده است: «إِنَّمَا بُعِثْتُ رَحْمَة؛[1] مبعوث شده ام تا مایه رحمت باشم.»

بین امام علی (علیه السلام) و حضرت محمد (صل الله علیه و آله) فاصله ای نیست؛ چرا که بر اساس منابع روایی و آموزه های قرآنی علی (علیه السلام) همچون نفس پیامبر است؛ کما اینکه آیه روز مباهله بر این مطلب اشاره دارد: «فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُم»»[آل عمران، آیه 61]؛ «أَنْفُسَنا»؛ تنها على (علیه السلام) بوده است و احادیث فراوانى در این زمینه نقل شده است.»

نمازی برتر از شصت سال عبادت خدا

در فرهنگ اسلامی، عید مبعث از چنان قداست و ارزشی برخوردار است که اگر هر آنچه در زمین وجود دارد و یا هر آنچه آفتاب برآن می تابد را به انسان دهند، ارزش لحظه ای از آن را ندارد؛ کما اینکه در منابع روایی از امام جواد (علیه السلام) این چنین نقل شده است: «إِنَّ فِی رَجَبٍ لَلَیْلَةً خَیْرٌ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ وَ هِیَ لَیْلَةُ سَبْعٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ رَجَبٍ فِیهَا نُبِّئَ النَّبِیُّ ص فِی صَبِیحَتِهَا؛[2] در ماه رجب، شبى است كه بهتر است از آنچه که بر آن آفتاب مى‏ تابد و آن شب بیست و هفتم رجب است كه در صبح آن پیغمبر خدا (صلى الله علیه و آله) به رسالت مبعوث گردید.»، در ادامه روایت حضرت پرده از عمل عبادی بر می‌ دارد که برتر از شصت سال عبادت و بندگی خداست: «وَ أَنَّ لِلْعَامِلِ فِیهَا مِنْ شِیعَتِنَا أَجْرَ عَمَلِ سِتِّینَ سَنَةً وَ صِفَةُ عَمَلِهَا أَنْ تُصَلِّیَهَا أَیَّ سَاعَةٍ شِئْتَ مِنَ اللَّیْلِ قُبَیْلَ الزَّوَالِ...؛ [3] و بدرستى كه از براى عامل در آن شب از شیعه ما اجر عمل شصت سال است. به خدمت آن حضرت عرض شد: كه عمل در آن شب چیست؟ فرمود: که نماز می خوانی هر ساعتى كه خواستى از شب تا پیش از نیمه آن و سلام می دهی در هر دو رکعت و بعد از سلام نماز، می خوانی، حمد، فلق، ناس، توحید، کافرون و قدر و آیه الکرسی هر کدام را هفت مرتبه، سپس بگو: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ‏ شَرِیكٌ فِی اَلْمُلْكِ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ اَلذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِیراً اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ عِزِّكَ عَلَى أَرْكَانِ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ وَ ذِكْرِكَ الْأَعْلَى الْأَعْلَى الْأَعْلَى وَ بِكَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ.‏»

روزه ای برتر از هفتاد سال عبادت

علاوه بر نماز مورد نظر، روزه گرفتن در 27 رجب نیز از جایگاه ممتازی برخوردار است به طوری که آن در روایات ثواب هفتاد سال عبادت برای آن ذکر شده است. از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: «مَنْ صَامَ یَوْمَ سَبْعَةٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ رَجَبٍ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ أَجْرَ صِیَامِ سَبْعِینَ سَنَةً؛[4] هر كه روز بیست و هفتم رجب را روزه دارد خدا ثواب هفتاد سال روزه برایش بنویسد.»

شاخص ترین و با ارزش ترین عمل در روز مبعث

هر چند نماز و روزه از اهمیت و ارزش بالایی در شب و روز مبعث برخوردار است، ولی با قدری تأمل در کتب ادعیه به عمل شاخصی دست می یابیم که همه رفتارهای عبادی انسان را در طول زندگی تحت شعاع خود قرار می دهد، عمل عبادی که رابطه مستقیمی با اجر رسالت و مطالبه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از امت اسلامی دارد «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى» [شوری،آیه23] این شاخص عبادی را «ابن طاووس‏» در کتاب ادعیه «اقبال الاعمال» این چنین معرفی می کند: «اعلم أن من أفضل الأعمال فیها زیارة مولانا علی أمیر المؤمنین علیه اسلام فیزار فیها زیارة رجب أو بغیرها مما أشرنا إلیه؛[5] یكى از بهترین اعمال در این شب، زیارت مولى امیر مؤمنان-علیه السّلام-است. بنابراین، شایسته است انسان آن حضرت را با زیارت رجبیه و یا با زیارت ‌هاى دیگرى كه پیش از این بدان اشاره كردیم، زیارت كند.»

راز زیارت امام علی (علیه السلام) در روز مبعث

در کتب ادعیه زیارت امام علی (علیه السلام)  در روزهای خاصی همچون عید مبعث و همچنین روز میلاد با سعادت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) سفارش شده است. سؤالی که در این خصوص مطرح می شود این است که، چرا در روز زیارتی پیامبراکرم (صلی الله علیه و اله) زیارت امام علی (علیه السلام)  سفارش می شود، راز این مطلب را می توان در چند نکته مشاهده کرد:

نکته اول: بین امام علی (علیه السلام) و حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) فاصله ای نیست؛ چرا که بر اساس منابع روایی و آموزه های قرآنی علی(علیه السلام) همچون نفس پیامبر است؛ کما اینکه آیه روز مباهله بر این مطلب اشاره دارد: «فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُم» [آل عمران، آیه 61]؛ «أَنْفُسَنا»؛ تنها على (علیه السلام) بوده است و احادیث فراوانى در این زمینه نقل شده است.»[6]

حضرت پرده از عمل عبادی بر می‌ دارد که برتر از شصت سال عبادت و بندگی خداست: «وَ أَنَّ لِلْعَامِلِ فِیهَا مِنْ شِیعَتِنَا أَجْرَ عَمَلِ سِتِّینَ سَنَةً وَ صِفَةُ عَمَلِهَا أَنْ تُصَلِّیَهَا أَیَّ سَاعَةٍ شِئْتَ مِنَ اللَّیْلِ قُبَیْلَ الزَّوَالِ...؛ [3] و بدرستى كه از براى عامل در آن شب از شیعه ما اجر عمل شصت سال است. به خدمت آن حضرت عرض شد: كه عمل در آن شب چیست؟ فرمود: که نماز می خوانی هر ساعتى كه خواستى از شب تا پیش از نیمه آن و سلام می دهی در هر دو رکعت و بعد از سلام نماز، می خوانی، حمد، فلق، ناس، توحید، کافرون و قدر و آیه الکرسی هر کدام را هفت مرتبه، سپس بگو: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ‏ شَرِیكٌ فِی اَلْمُلْكِ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ اَلذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِیراً اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ عِزِّكَ عَلَى أَرْكَانِ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ وَ ذِكْرِكَ الْأَعْلَى الْأَعْلَى الْأَعْلَى وَ بِكَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ.‏»

نکته دوم: علامه مجلسی از کتاب «مزار کبیر» از اسحاق بن عمار نقل کرده که از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که فرمود: مرد بادیه نشینی به خدمت رسول خدا(صلی الله علیه و اله) مشرف شد و عرض کرد: یا رسول الله! خانه ام از شما دور است و من مشتاق تو و زیارت تو می شوم و این امر طولانی را می پیمایم و به مدینه می آیم ولی شما را نمی بینم، بلکه علی بن ابی طالب را ملاقات می کنم  و او هم با گفت و گو و مواعظش با من انس می گیرد و بر می گردم، اما در حالی که متأسف و محزون از ندیدن تو هستم،

حضرت فرمود: «مَنْ زَارَ عَلِیّاً فَقَدْ زَارَنِی وَ مَنْ أَحَبَّهُ فَقَدْ أَحَبَّنِی وَ مَنْ أَبْغَضَهُ فَقَدْ أَبْغَضَنِی أَبْلِغْ قَوْمَكَ هَذَا عَنِّی وَ مَنْ أَتَاهُ زَائِراً فَقَدْ أَتَانِی وَ أَنَا الْمُجَازِی لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ جَبْرَئِیلُ وَ صَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ؛[7] هر کس علی را زیارت کند به راستی من را زیارت کرده است، و هر که علی را دوست بدارد، مرا دوست داشته است و هرکس با او دشمنی کند با من دشمنی کرده است. این مطلب را از جانب من به قومت برسان و (بگو که) هر کس به زیارت علی آید به زیارت من آمده است و من و جبرئیل و مومنان صالح در روز قیامت به او پاداش خواهیم داد.»

سخن آخر

به راستی راز زیارت امام علی (علیه السلام) در روز مبعث که علمای شیعه  همچون شیخ مفید، سید بن طاوس، شهید اول و علامه مجلسی در کتب ادعیه به آن اشاره داشته اند برگرفته از جایگاه ممتاز و ارزشمند امامت در کنار نبوت است؛ جایگاه ممتازی که نه فقط پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) بلکه باری تعالی نیز به آن عنایت داشته است.

پی نوشت ها:

[1]. الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسصی)، ج‏1، ص212.

[2]. مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏2، ص813.

[3]. همان.

[4]. الأمالی( للصدوق)، النص، ص586، ح7.

[5]. إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج‏2، ص670.

[6]. تفسیر نمونه، ج‏2، ص582.

[7]. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏97، ص263.


مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.