تبیان، دستیار زندگی
اگر مسیر زندگی را سفری با منزلگاهای چند گانه و مرزهایی مختلف یا مراحلی پیش بینی شده یا نشده همانند بدانیم، عزت نفس شبیه گذرنامه ای است که عبور از مرزهای آن را آسان تر می نماید
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تقویت عزت نفس کودک

اگر مسیر زندگی را سفری با منزلگاهای چند گانه و مرزهایی مختلف یا مراحلی پیش‌بینی شده یا نشده همانند بدانیم، عزت نفس شبیه گذرنامه ای است که عبور از مرزهای آن را آسان تر می نماید.

بخش خانواده ایرانی تبیان
تقویت عزت نفس کودک

عزت نفس در سن کودکی و قبل از شش سالگی شکل می گیرد. واضح است که سال های ابتدایی زندگی کودک زمان پایه ریزی ارکان روحی، مهارت های اجتماعی و ارتباطی می باشد. به عبارتی دیگر عزت نفس کودکان از این لحاظ مهم تلقی می گردد که در تمام مسیر زندگی کودک تأثیرگذار خواهد بود و کودک می تواند از آن به عنوان سرمایه و منبعی برای رویارویی با مشکلات زندگی در طول روند رشدش استفاده کند، تا جایی که ممکن است به نحوی با کودکان تعامل کنیم تا اتکای نفس بیشتری نسبت به خود پیدا کنند و به گونه ای آنها را همراهی کنیم تا ظرفیت بیشتری برای رویارویی و یا جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده بیابند.

عزت نفس چگونه؟

- هیچ دستورالعمل از پیش تعیین شده ای موجود نیست.

- این مطلب حاصل تجمع تفکرات مطالب و شواهدی که والدین عنوان کرده اند می باشد.

- در واقع این مطلب وسیله ای است برای به هدف رسیدن و روشن شدن آنچه که نقش مهمی در روابط والدین و فرزندی دارد می باشد زیرا در مواجهه با تار و پود اصلی روابط با دیگران است که هویت شکل می گیرد و مهارت ها تقویت می شود.

پایه های اصلی

- اعتماد به نفس  - شناخت خود  - احساس تعلق  - احساس موفقیت

عزت نفس ساده اما پیچیده

عزت نفس با شناخت درست از ارزش های فردی حاصل می شود و برای درک بهتر آن باید موشکافی نمود. ازین رو به عزت نفس از بعد دیگری به غیر از بعد فردی نمی توان نگریست در نتیجه بدون چشم پوشی، نادیده گرفتن و فراموش کردن مسئله آموزشی که مسئله ای اجتماعی است باید در نظر داشته باشیم که اگر والدین زندگی سختی را چه از لحاظ کاری و اجتماعی و. تجربه کرده باشند، تأثیر آن باعث کمبود و فقدان عزت نفس در کودکان شان می گردد.

بدون در نظر گرفتن جوانبی همچون، تقویت روابط اجتماعی، نحوه روابطی که زندگی جمعی را میسر می کند و نیز حمایت موثر والدین، بیهوده است که تصور کنیم عزت نفس به تنهایی و خودی خود شکل می گیرد.

تجربه؛ گام اول عزت نفس

- کودکان با کوله باری از ژن ها و شخصیتی منحصر به فرد متولد می شوند و تجربه آنها منبع توانایی ها و شکل گیری آنها می باشد.

- به کودکان برای کسب استقلال و برای اتمام کارهایی که آغاز می کنند کمک کنید اجازه دهید علایقشان را بیان کنند مثلاً از کودک بپرسید که چه چیز دوست دارد؟ و کم کم در انتخاب هایش کمک اش کنید تا بتواند انتخاب های کوچک را به تنهایی انجام دهد.

- آنها را برای دنبال کردن کارهایی که به سختی از پس آن بر می آیند تشویق کنید مثلاً به او بگویید دفعه بعد حتماً موفق می شود.

- کودک را به ابتکار عمل در رابطه با توانایی هایش دعوت کنید و در نتیجه نظاره گر پویایی و تکامل تدریجی فرزندتان باشید.

عزت نفس حاصل ثمره ارتباطات

- باید حق اشتباه کردن را برای کودکان قائل شویم و به او اجازه اطمینان حاصل کردن در اینکه او در نوعی شکست فردی زندگی نمی کند و نخواهد کرد را بدهیم.

- عزت نفس فقط یک بار برای همیشه برای فرد وجود دارد و بستگی زیادی به روابط کودک با دیگران و به ویژه با بزرگسالان نزدیکش دارد.

- مشاهده و توجهی که بزرگسالان نسبت به کودک دارند همان نطقه تلاقی با عزت نفس کودک است و این توجه ابتدا و قبل از همه توسط گوش فرا دادن به کودک است.

- به احساساتش توجه کنید، به نحوه ای که با او تعامل می کنید و به آنچه که می گوید توجه کنید نه آنچه که خود شما دوست دارید از او بشنوید.

- محل و مکان اجتماعی شدن، تجربه های کودک و ملاقات با همسالان در حیطه فضای خانوادگی که منبع و سرچشمه تجربه ها و اطمینان خاطر کودک است اهمیت فراوانی دارند.

- بازی، فضای تجربی فوق العاده و منبع آموزشی غنی برای کودکان محسوب می گردد که نباید از آن غفلت کرد و کودک را از آن دور ساخت بازی به رشد جسمی، عاطفی، زبان شناختی و اجتماعی کودک کمک می کند اما تجربه به تنهایی باعث شکل گیری عزت نفس در کودک نمی گردد و به مرور زمان باید درک مثبت کودک نسبت به خودش در ذهنش شکل گیرد اینجاست که فایده کمک به کودکان برای یادآوری کارها و اتمام آنها و نیز تعریف و تمجید از کارهای مثبتشان نمایان می گردد.

- یکی از راه هایی که کودک بتواند نگاه مثبتی از خودش بیابد این است که برای مثال با دیدن یک آلبوم عکس به او یادآوری کنید که چه جوری برای اولین بار خودش قاشق غذا را به دست گرفته یا لباسش را خودش پوشیده.

اشتباه و خطا تضادی با عزت نفس ندارد

- این نکته را در نظر داشته باشیم که تجربه به عنوان پایه اساسی عزت نفس کودک است و اینکه اشتباهات امکان تکامل را فراهم می آورد به علاوه در شرایط موازی و مساوی مهم است که به کودک بیاموزیم آنچه که هست با آنچه که انجام می دهد متفاوت است و این دو را نباید اشتباه گرفت.

- باید حق اشتباه کردن را برای کودکان قائل شویم و به او اجازه اطمینان حاصل کردن در اینکه او در نوعی شکست فردی زندگی نمی کند و نخواهد کرد را بدهیم.

- شرط دادن آن اجازه به کودک برای کسب ذخیره کافی و قوی از «موفقیت» و «کامیابی» جهت داشتن انرژی لازم برای انجام کارها در طول روند یادگیری است اینگونه است که روند با ارزشی برای کمک به پشت سرگذاشتن مراحل مختلف زندگی، تجربه ها و زمان یادگیری کودک آغاز می گردد.

احساس موفقیت

- مادر کودکی 4 ساله می گوید: موقعی که یک کودک سر میز غذا می آید و لیوان آبی را برمی گرداند می توان به او یاد داد تا با آب ریخته را جمع و خشک کند و دوباره لیوان ها را بچیند تا موفق شود برای مثال هر بار فقط به او یک لیوان داد تا سرجایش بگذارد این که کودک بتواند برای افراد خانواده کاری انجام دهد، باعث احساس ارزشمندی اش خواهد بود.

- کودک با موفقیت، احساس اعتماد به نفس به خود می گیرد.

- عزت نفس و احساس موفقیت همگی در یک متعلق همزمان قرار دارند: هر چقدر کودک بیشتر بتواند موفقیت کسب کند بیشتر عزت نفس می یابد به علاوه با یافتن عزت نفس، کودک به راحتی می تواند موفقیت هایش را باور کند.

- احساس موفقیت توسط انجام کار پدید می آید در ورای کلمات مهم است که کودکان بتوانند خودشان را اثبات کنند و موفقیت های کوچک را زندگی کنند و انجام دهند یا تجربه های کوچک موفیت را داشته باشند بدین معنی که بزرگسالان به کودک فعالیت هایی که تکراری و در حد کودک باشد بدهند، بدون اینکه کودک را با خطری مواجه کند و این امر جز با دادن مسئولیت هایی با تکامل تدریجی و پله به پله عملی نخواهد بود.

- جهت اثبات احساس یادگیری و پیشرفت بدون اینکه کودک احساس کند در نوعی انجام کارها محبوس شده است، کار جدید از او خواسته نشود مگر اینکه قبلی به سرانجام و اتمام رسیده باشد بدین شکل مهم است که بازخوردهایی که بزرگترها از فعالیت های کودکان ابراز می نمایند الزاماً مثبت باشد و در عین حال از مقایسه و رجوع به اجبار و انطباق آنها با دیگران اجتناب نمایند به کودک نگوییم: «مثل برادرت آن کار را انجام بده!»

منبع: کودک ، شماره ، 124،سارا محمداسماعیلی / مترجم و پژوهشگر کودک و نوجوان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.