کارنامه حجت الله ایوبی

حجت الله ایوبی زمانی سر كار آمد و به عنوان رئیس سازمان سینمایی منصوب شد كه رخوت سینما و اهالی اش را گرفته بود. غالب سینماگران از مدیریت جواد شمقدری شاكی بودند و چشم به تدبیر و امید دولت یازدهم داشتند. ایوبی در روز دوشنبه 4 شهریور ۱۳۹۲ با حكم علی جنتی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان رئیس سازمان سینمایی انتخاب شد. سینماگران به استقبال رئیس جدید رفتند كه از قضا همزمان شد با بازگشایی خانه سینما. سینماگران لبخند می زدند و به آینده امید داشتند اما خیلی زود نشانه های نومیدی هویدا گشت... در دوران مدیریت او چه گذشت؟

رفع توقیف ها

پاداش: یکی از پروژه‌هایی که با تغییر دولت و آمدن مدیریت جدید سازمان سینمایی به نتیجه رسید، «پاداش» کمال تبریزی بود؛ فیلمی که با 15 دقیقه حذفیات سال 94 با عنوان «از رئیس‌جمهور پاداش نگیرید» اکران شد. این فیلم سال 87 در دوره مدیریت شمقدری آماده نمایش بود اما او اکران عمومی آن را به صلاح نمی‌دانست.

قصه‌ها: اولین اکران فیلم در جشنواره سی‌ودوم بود و همان زمان با اعتراضات زیادی روبه‌رو شد. رفتن فیلم به جشنواره ونیز و دریافت جایزه از آن جشنواره، کار را به سمت و سوی دیگری برد. علی جنتی، وزیر وقت ارشاد از حضور فیلم در این جشنواره اعتراض کرد . ایوبی اما گفت که شخصا با جنتی گفت و گو کرده و متوجه شده که صحبت‌هایش درست منتقل نشده‌اند و تاکید کرد که فیلم همه موارد قانونی را طی کرده و مشکل قانونی برای اکران ندارد.

خشکسالی و دروغ: پدرام علیزاده فیلم سینمایی «خشکسالی و دروغ» را بر اساس تئاتری به همین نام ساخته بود. این نمایش بارها توقیف و رفع توقیف شد و فیلم در بازبینی با اصلاحیه مواجه شد و اعتراض كارگردان را به همراه داشت.علیزاده در حالی كه گمان می رفت فیلمش كلا به محاق رفته مصاحبه ای كرد و توضیح داد با دو دقیقه اصلاحیه مشکل حل شده.

* به فهرست الا نهنگ عنبر،زادبوم و گس را باید اضافه كرد.

فیلم هایی كه مشكل شان حل نشد

رستاخیز: از خرداد سال 94 تبلیغات فیلم شروع شد و همه چیز نوید می‌داد که اکرانی بدون جنجال داشته باشد اما در آستان اكران، شنیده شد فیلم نمی تواند روی پرده بیاید. با وجود تمام اعتراضات، سازمان سینمایی از آن حمایت کرد. درست در روز نمایش اما ورق برگشت و سازمان سینمایی با اطلاعیه‌ای اعلام کرد که اکران فیلم به تعویق افتاده. هنوز تکلیف فیلم مشخص نیست.

خیابان‌های آرام: از جمله فیلم‌هایی كه به‌نظر می‌رسید با روی كار آمدن تیم سازمان سینمایی دولت یازدهم به اكران می‌رسد، «خیابان‌های آرام» بود. به‌ویژه آن كه فیلم در دوره مدیریت قبل پروانه نمایش هم گرفت و تا مرز اكران پیش رفت. با این همه در دوران مدیریت ایوبی هرگز اسمی‌ از «خیابان‌های آرام» به میان نیامد تا همان اندك امید برای اكرانش از بین برود.

گزارش یك جشن: ابراهیم حاتمی‌كیا احساس كرد دینی بر گردن دارد و باید بعد از وقایع 88 فیلمی ‌در این‌باره بسازد. منتها لحن حاتمی‌كیا تند و تیز بود و به خاطر عصبیت زیاد به مذاق خیلی‌ها ننشست. اصلا «‌گزارش یك جشن» بدترین فیلم حاتمی‌كیا است كه تكلیفش با خودش معلوم نیست. جواد شمقدری كه روزی «به زنگ ارغوان» حاتمی‌كیا را از محاق درآورده بود، جلوی نمایش فیلم را گرفت. اعتراض‌های گسترده حاتمی‌كیا باعث شد سازمان سینمایی وقت، حقوق فیلم را بخرد و آن را در اختیار موسسه رسانه‌های تصویری قرار دهد. در دوره ایوبی شرایط فیلم بر همان حال بود.

صد سال به این سال‌ها: سامان مقدم سال 86 فیلم «صد سال به این سال‌ها» را ساخت اما خیلی زود مهر توقیف خورد تا این كه در دولت دهم، جواد شمقدری برای حل مشكل آن دورخیز كرد. فیلم در جشنواره بیست‌ونهم فجر تنها یك بار برای اصحاب رسانه به نمایش درآمد و بعد از آن به كمد فیلم‌های توقیفی بازگشت. البته شمقدری در زمان حضورش بارها اعلام كرد به این فیلم اجازه نمایش عمومی ‌نخواهد داد. كاری به كیفیت فیلم و بد و خوبش نداریم؛ چرا درباره «صد سال به این سال‌ها» شاهد اظهار نظر صریحی از سوی مسئولان فعلی سازمان سینمایی نبودیم؟

خرس: «خرس» از جمله فیلم‌هایی است كه در دوره مسئولان سابق سازمان سینمایی توقیف شد. سیزده مورد اصلاحیه به فیلم خورد اما خسرو معصومی با استناد به این كه از فیلمنامه مصوب، تخطی نكرده زیر بار اصلاحیه‌ها نرفت. از قضا معصومی‌ از جمله كارگردان‌های امیدوار به تغییر مدیریت سینمای ایران بود و طی چند مصاحبه با انتقاد از مسئولان دوره قبل و تمجید از حجت‌الله ایوبی، نسبت به رفع مشكل «خرس» ابراز امیدواری كرد. با این همه بعد از سه سال و اندی نه تنها مشكل فیلم حل نشد .

خانه پدری: ماجرای «خانه پدری» داستان مطولی دارد؛‌از این جا بشنوید كه فیلم در دولت قبل توقیف شد و قرار بود سال 93  در گروه هنر و تجربه برای مخاطبان بالای 16 سال اکران می‌شود. فیلم اکران شد اما بعد از دو روز به خاطر فشار بیرونی مجددا توقیف شد. بعد هم ایوبی در اعلامیه‌ای از علاقه‌مندان به فیلم عذرخواست.

عصبانی نیستم: مشکل «عصبانی نیستم» از زمان جشنواره سی و دوم فجر كلید خورد. مضمون فیلم مورد اعتراض برخی رسانه ها بود و همین باعث شد عوامل  از داوری انصراف دهند و جایزه نوید محمد زاده به رضا عطاران رسید. قرار شد فیلم 21 آبان سال 93  در گروه سینما آفریقا اکران شود و تمام مراحل نهایی اکران هم انجام شد تا اینکه چند روز مانده به شروع نمایش، کمیسیون فرهنگی مجلس نامه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد نوشت و تاکید کرد که فیلم در جاهایی به بیراهه رفته و نمایش آن در اوضاع فعلی به صلاح کشور نیست.

ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا: عبدالرضا كاهانی در دوره ریاست حجت الله ایوبی هم طعم توقیف را چشید. او «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» را بی سر و صدا ساخت اما شنیده شد موقع دریافت پروانه نمایش گرفتار مشكل شده. مدتی بعد محمدحسین لطیفی از اعضای وقت شورای پروانه نمایش گفت: «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا» ساخته عبدالرضا کاهانی امکان اصلاح ندارد و بنابراین مجوز نمایش نخواهد گرفت.»

 آشغال‌های دوست داشتنی: محسن امیر یوسفی در دوره مدیریت جواد شمقدری در سازمان سینمایی ، مجوز ساخت «آشغال‌های دوست داشتنی» را گرفت اما در آخرین لحظه مسئولان سینمایی از اعطای پروانه نمایش برای آن امتناع كردند. امیریوسفی كه فیلمش را با حمایت بنیاد فارابی و بدون تخطی از فیلمنامه مصوب ساخته بود، سهم فارابی را خرید تا در دولت یازدهم مشكل اكران آن را حل كند که حل نشد.

*به فیلم های بالا «کاناپه»، «خانه دختر»، «مادر قلب اتمی»،«پریناز»، «بلوک 9، خروجی 2» و «مهمونی کامی» را باید اضافه کرد.

عیار جشنواره فجر

جشنواره سی و دوم : با توجه با انتصاب های عجیب و غریب ایوبی برای پست های مختلف و به کارگرفتن تعدادی از مدیران تئاتری و تلویزیونی برای اداره سازمان سینمایی، انتخاب علیرضا رضا داد اتفاقی خوب محسوب می ‌شد كه از قضا كارنامه اش در مدیریت سینما قابل دفاع بود ، نتیجه عملكرد او اما صدای سینماگران را بلند كرد. اولین ایراد، قوانین خالق الساعه ای بود که هر یک برای راضی نگه داشتن طیف های مختلف وضع می شد تا مبادا کسی حاشیه ای برای جشنواره به وجود بیاورد. رضا داد با انتخاب زوج هیات داوران بدعت پیشین را ادامه داد كه نتیجه این اتفاق هم در روز پایانی مشخص شد، حذف یک فیلم از داوری ها(عصبانی نیستم و حذف جایزه نوید محمدزاده)، راضی نگه داشتن برخی كارگردان های معترض، اهدای دو سیمرغ بلورین بهترین فیلم به دو فیلم(رستاخیز و آذر، شهدخت، پرویز و دیگران)  از جمله عیب های مدیریتی رضاداد در این دوره بود.

جشنواره سی و سوم: در دومین سال برپایی جشنواره فجر توسط حجت الله ایوبی و علیرضا رضا داد، انتظار می رفت اتفاقات ناخوشایند به حداقل برسد. این بار اما مسئولان خیلی زود رخت عافیت بر تن كردند و رسما جلوی برخی فیلم های بودار را گرفتند. از آن سو برای این كه دل همه را بدست بیاورند دست به اقدامات عجیب و غریب زدند. مثلا دبیر جشنواره تا توانست دهانه قیف جشنواره را گشاد كرد و هر چه فیلم بود پذیرفت!‌ بهانه اش هم راحت بود؛‌بخشی به نام گروه هنر و تجربه راه انداخت تا كسی جا نماند. از آن سو وقتی دید كیفیت فیلم های فیلمسازان پیشكسوت پایین است،‌دست به اقدام عجیبی زد. گفت به دلیل ایجاد فرصت بیشتر برای نسل جوان فیلم های پیشكسوتان خارج از مسابقه داوری می شود! پیشكسوت ها هم با كنایه پاسخش را دادند. عجیب ترین اقدام حذف «شیار 143» بود كه با نامه ابراهیم حاتمی كیا رو آمد . كنار گذاشتن «خانه دختر» از داوری دیگر اتفاق این دوره است.

 جشنواره سی و سوم: عملكرد پر از انتقاد علیرضا رضاداد باعث بركناری او و جایزگینی محمد حیدری به عنوان دبیر جشنواره شد. خوش شانسی حیدری بود كه در این دوره تعداد فیلم های شاخص بالا رفت و همه حواشی ذیل كیفیت فیلم ها گم شد. مهم ترین حاشیه با انصراف شهاب حسینی كلید خورد ؛‌او مسئولیت مشاور هنری دبیر  را برعهده داشت اما در اعتراض به کنار گذاشتن فیلم «آشغال‌های دوست داشتنی» از جشنواره ، از سمت خود کناره‌گیری کرد و در نامه ای دلخوری اش را به حیدری بخاطر اتلاق اصطلاحِ «معضل» به این اثر نشان داد. هیات انتخاب و داوری به اندازه كافی استقلال داشتند و همین باعث شد جشنواره حواشی سال پیش را نداشته باشد. مهم ترین حاشیه اعتراض هایی بود كه به داوران به خاطر عدم انتخاب  ابراهیم حاتمی كیا به عنوان بهترین كارگردان (بادیگارد) شد. از آن سو شائبه ای درگرفت كه دادن سیمرغ بهترین بازیگری به پرستویی، برای جبران جایزه كارگردانی «بادیگارد» بوده است.

جشنواره سی و پنجم: اتفاق هایی كه در آخرین جشنواره برگزار شده توسط حجت الله ایوبی رخ داد در طول برپایی این رویداد بی سابقه است. ابتدا و با  با اعلام اسامی فیلم های راه یافته به بخش سودای سیمرغ جای خالی چند فیلم که انتظار می رفت در لیست اعلامی باشند بحث هایی به وجود آورد. «کاناپه» کیانوش عیاری مهمترین فلیم غائب از لیست فیلم ها بود. با اعتراض هایی که نسبت به نبود نام چند فیلم در لیست انتخاب وجود داشت، دبیر جشنواره فیلم واكنش نشان داد و گفت: «مسئولیت همه فیلم‌هایی که انتخاب نشدند را کمیته انتخاب قبول دارد. » از لحظه شروع فروش اینترنتی بلیت های جشنواره اختلال در سایت مانع از خرید اینترنتی شد. مشکل در خرید و نحوه تحویل گرفتن بلیت تا شروع جشنواره ادامه داشت. اعلام نامزدها توفانی به راه انداخت؛ منتقدان معتقد بودند این فهرست كارشناسی نیست و ایرادهای اساسی دارد. چند نامزد انصراف دادند و برخی با مصاحبه پنه جشنواره را زدند. ماجرای دوتابعیتی داوران حاشیه پررنگ دیگر جشنواره بود كه داستان را خودتان از بر هستید.

طرح های نافرجام

مدرسه ملی سینمای ایران: حجت الله ایوبی برای سینما ایران چند طرح جاه طلبانه داشت كه یكی از آن ها مدرسه ملی سینمای ایران بود.حالا اما خروجی مشخصی از این طرح سراغ نداریم و تكلیفش نامعلوم است.

جدایی بخش بین‌الملل فجر: عنوان بین‌المللی جشنواره فیلم فجر سال‌ها است محل اختلاف سینماگران و مدیران سینمایی است. حجت‌الله ایوبی راه چاره را در جدایی بخش بین‌الملل دانست و ایده را اجرایی كرد. اما او گویا نمی‌دانست تنور جشنواره به واسطه فیلم‌های داخلی و رقابت آن‌ها داغ می‌شود.

گروه هنر و تجربه: وقتی گروه سینمایی«هنر و تجربه» آغاز به كار كرد، دسترسی به سانس فیلم ها كار چندان سختی نبود. دلیلش را باید در تنوع اكران دانست. مدتی بعد اما امكان تماشای فیلم عملی شاقه شد و این طرح رسما شكست خورد. درباره اش اینجا نوشته ایم.

عیار مدیران سازمان سینمایی

علیرضا رضاداد: حجت‌الله ایوبی در گام نخست مشاور ارشد سازمان سینمایی را انتخاب كرد. برای این سمت، سراغ علیرضا رضاداد رفت كه تجربه مدیریت در دولت‌های مختلف را داشت. او همزمان به عنوان دبیر جشنواره فجر انتخاب شد. رضاداد به عنوان «مدیر در سایه» نتوانسته تجربیاتش را منتقل كند و محل وثوق سینماگران باقی بماند.

حسین مسافرآستانه: حجت‌الله ایوبی علاقه خاصی به تئاتری‌ها دارد. او برای ریاست موسسه رسانه‌های تصویری سراغ حسین مسافرآستانه رفت که مدیری  تئاتری است. ایوبی در ادامه سید مصطفی ابطحی كه سابقه ای سینمایی ندارد را به جای آستانه منصوب كرد.

محمد حیدری: دیگر تئاتری مورد علاقه حجت‌الله ایوبی است. حیدری ابتدا از سوی ایوبی به سمت مشاور عالی و نماینده رئیس سازمان در امور جشنواره‌ها و اصناف منصوب شد و چندی بعدحكم دبیری جشنواره سی‌وچهارم و سی و پنجم فیلم فجر را دریافت كرد. پیش تر یعنی در تاریخ سی‌ویكم اردیبهشت‌ماه سال 93 هم از سوی ایوبی به عنوان مدیر موزه سینما انتخاب شد.

حبیب ایل‌بیگی: مسئولیت بزرگی در سینما نداشت كه به عنوان مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران انتخاب شد. او 12 آذر سال 92 برای این سمت حكم گرفت اما یك سال و یك ماه بعد جای خود را به فرید فرخنده‌كیش داد و معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی شد!‌

حسین پارسایی: حكم حسین پارسایی به عنوان مدیرکل دفتر نمایش خانگی، مستند و کوتاه دوم دی ماه رسانه ای شد. او هم از مدیران تئاتری است

علیرضا تابش: محمدرضا جعفری جلوه كه به تلویزیون رفت و مدیریت شبكه دو را پذیرفت، حجت الله ایوبی علیرضا تابش را در اسفند سال 93 به عنوان مدیر عامل بنیاد فارابی منصوب كرد. در كارنامه او هم سابقه مدیریت سینمایی دیده نمی شود .

سید صادق موسوی: یكی از پر حاشیه ترین انتصاب های ایوبی دی ماه امسال و با بركناری فرید فرخنده‌کیش و انتخاب  سید صادق موسوی به عنوان مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران رقم خورد. موسوی از چهره های تئاتری است كه پیش از این توسط ایوبی به مدیر کل نمایش خانگی، مستند و کوتاه انتخاب شده بود .

* سیدمحمدمهدی طباطبایی نژاد مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سابقه مدیریت در این حوزه را داشته است.