تبیان، دستیار زندگی
آزادی مدنی در کلی ترین کاربرد به معنی آزادی فرد در عمل شخصی، تصرف در مال، عبادت و اعتقاد دینی و بیان عقیده است. به طوری که متضمن حق حمایت از افراد، هم در برابر مداخله حکومتی و هم در مداخله خصوصی باشد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آزادی‌های مدنی

آزادی مدنی در‌ کلی‌ترین کاربرد به معنی آزادی فرد در عمل شخصی، تصرف در مال، عبادت و اعتقاد دینی و بیان عقیده است. به طوری که متضمّن حق حمایت از افراد، هم در برابر مداخلۀ حکومتی و هم در برابر مداخلۀ خصوصی باشد.

بخش حقوق تبیان

آزادی

چون آزادی مبتنی بر قانون، هرگز مطلق نیست، حدود آزادی مدنی نیز مورد اختلاف اندیشمندان است؛‌ برخی معتقدند آزادی مدنی یعنی آزادی طبیعی انسان، که فقط شامل قوانین انسانی است نه چیز دیگر، لذا آن را تا جایی که به نفع عموم باشد، محدود می‌نماید. از این رو فرهنگ‌های آزادی خواه قانونی تصویب می‌کنند که آزادی‌های مدنی باید به وسیله عُرف، اخلاقیات، ذوق و سلیقه و خویشتن‌داری یا قوانینی که از رفاه و آزادی دیگران حمایت می‌کنند، محدود شود.

گروه دیگر معتقدند آزادی مدنی عبارت است از آزادی مورد مطالبه و یا موافق طبع اشخاص برای سخن گفتن، نوشتن، نشر، اجتماع و سازمان یافتن، بدون مجازات و مداخله دیگران. براساس این تعریف، بسیاری تصدیق می‌کنند که فهرست‌ آزادی‌های مدنی با تغییر زمان و مکان تغییر می‌کند.

مراد از آزادی‌های مدنی، آن نوع آزادی‌های شخصی و اجتماعی است که از مناسبات مدنی افراد (شرایط اقتصادی، سیاسی، اعتقادی، فرهنگی و...) مشتق می‌شوند و قانون به غیر از موارد مصلحت عمومی، آن را در برابر مداخلات و تضییقات دیگر تضمین نموده و مورد حمایت قرار می‌دهد.

بنابراین مراد از آزادی‌های مدنی، آن نوع آزادی‌های شخصی و اجتماعی است که از مناسبات مدنی افراد (شرایط اقتصادی، سیاسی، اعتقادی، فرهنگی و...) مشتق می‌شوند و قانون به غیر از موارد مصلحت عمومی، آن را در برابر مداخلات و تضییقات دیگر تضمین نموده و مورد حمایت قرار می‌دهد و شامل آزادی‌هایی مانند: آزادی بیان، آزادی قلم، آزادی تشکیل سازمان‌های عقیدتی، آزادی تشکیل احزاب و سازمان‌های سیاسی و... می‌شود.

رابطه‌ی بین آزادی‌های مدنی و حقوق مدنی:

در این مورد چهار نظریه ابراز شده است:

الف) برخی قایل‌اند که هر دو اصطلاح بر یک معنی دلالت دارند.

ب ) گروه دیگر بر این باور‌اند که آن دو با هم متفاوت‌اند، چرا که آزادی‌های مدنی، ممکن است رعایت شود بی‌آن‌که لزوماً عمل مثبتی را از جانب شخص دیگری ایجاب کند؛ ولی حقوق مدنی وظایف مثبتی را بر دیگران تحمیل می‌کند. به عبارت دیگر آزادی‌هایی مانند آزادی‌ در گفتار که مستلزم عمل شخص دیگری نیست، ولی حقوق، مستلزم عمل شخص دیگری مانند دادرسی هیأت منصفه می‌باشد.

ج ) گروه سوم، حقوق مدنی را جامع می‌دانند به گونه‌ای که شامل آزادی‌های مدنی، سیاسی، امنیت‌ فردی و نظایر آن می‌شود.

د ) گروه چهارم، آزادی‌های مدنی را جامع می‌دانند به گونه‌ای که هم شامل حقوق مدنی، مزیّت‌ها، امتیازها، حق انتخاب‌ها و آزادی‌ها به طور کلّی می‌شود، و هم برای اشاره به مفهوم مصونیت یا حمایت افراد یا گروه‌ها در برابر مداخله‌ دولت به کار می‌رود.

منبع: پژوهشکده باقرالعلوم(ع)