تبیان، دستیار زندگی
به طور كلی برای مطالعه ی جانوران، باید آنها را بر طبق روش های علمی و معتبر، شناسایی و طبقه بندی كرد و برای رده بندی جانوران، جمع آوری نمونه ها اولین و مشكل ترین كاری است كه یك متخصص رده بندی انجام می دهد
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : زینب باقری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه اول

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه اول

هدف: با انجام این پروژه، می ‌خواهیم با روش ‌های شكار و نگهداری حشرات به منظور تهیه‌ مجموعه‌ های حشرات - به صورت علمی- آشنا شده و گوناگونی زیستی آنها را در پیرامون ‌مان بررسی کنیم.

حداقل زمان مورد نیاز برای انجام پروژه: متغیر

هزینه برآوردی: متوسط

سطح دشواری: متوسط

شاید هر روز پیش نیاید كه ما قورباغه‌ ای ببینیم یا با یك مارمولك، خرگوش یا بزغاله مواجه شویم. شاید به عنوان یك دانش ‌آموز شهری در طول زندگی خود انواع پرندگانی كه می ‌بینیم، از تعداد انگشتان دست بیشتر نباشند و باز هم شاید هیچ ‌گاه تا آخر عمر، یوزپلنگ و خرس و گوزن نبینیم. اما همه‌ ما حتی اگر از درون خانه ‌های ‌مان جُم هم نخوریم هر روز با حشرات مواجه خواهیم شد. چرا كه خیلی از حشرات خود به دیدن ما می ‌آیند. ما هم می ‌توانیم از آن ها استقبال كنیم؛ یا با دمپایی و اسپری ‌های حشره‌ كش و یا با تورهای حشره‌ گیری و شیشه‌ های نگهداری از حشرات!

مقدمه

به طور كلی برای مطالعه‌ جانوران، باید آن ها را بر طبق روش ‌های علمی و معتبر، شناسایی و طبقه ‌بندی كرد و برای رده‌ بندی (Tanonomist) جانوران، جمع ‌آوری نمونه‌ ها اولین و مشكل ‌ترین كاری است كه یك متخصص رده‌ بندی  انجام می ‌دهد. راه‌ های مختلفی برای جمع ‌آوری انواع جانوران وجود دارد و در این بین جمع كردن حشرات به خاطر تنوع و فراوانی آن ها و زیستگاه‌ های متنوعی كه دارند، بسیار رایج است. حتی بعضی اشخاص جمع ‌آوری حشرات را سرگرمی بسیار جالبی می ‌دانند و به همین واسطه از بودن در طبیعت و یادگیری مستقیم از آن لذت می ‌برند.

تا‌كنون 780 هزار گونه از حشرات شناسایی شده ‌اند اما متخصصین رده‌ بندی تعداد واقعی آن ها را 4 تا 5 میلیون گونه تخمین می ‌زنند. تنوع موجود در دنیای بندپایان (Arthropoda) ، به ویژه حشرات و هم چنین تأثیرات آن ها بر محیط زیست و زندگی ما چنان زیاد است كه هر دانش ‌آموز علاقمندی با داشتن امكاناتی اندك و ساده و آشنایی با روش ‌های جمع ‌آوری و مطالعه حشرات، می ‌تواند پروژه ‌هایی جذاب و از لحاظ علمی در سطحی بالا برای خود طراحی كند.

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه اول آینده ‌های شغلی یك زیست ‌شناس ـ متخصص رده‌ بندی

به دلیل تنوع و تعداد زیاد موجودات زنده، رده‌ بندی علمی آن ها بسیار مورد نیاز است. به‌ همین دلیل برای هرچه دقیق ‌تر بودن این طبقه ‌بندی، متخصصین از روش ‌های مختلفی مانند بررسی ‌های ریخت‌ شناسی، تبار شناسی و ژنتیكی استفاده می ‌كنند.  یك متخصص رده‌ بندی كسی است كه با حضور در طبیعت، تنوع زیستی موجود در روی زمین را با متمایز كردن انواع مختلف موجودات و مشخص كردن خصوصیات آن ها از طریق توصیف ‌ها، اَشكال و كلید‌ ها، ثبت می ‌كند و برای حفظ گونه ‌های موجود و جلوگیری از انقراض گونه ‌ها تلاش می ‌نماید. شناسایی دقیق گونه‌ ها به استفادة مناسب و حفظ آن ها به‌ عنوان ذخایر ژنتیكی كمك می ‌كند.

حشرات به دلیل فراوانی و تعداد زیادشان و همچنین به خاطر عادت ‌ها و زیستگاه‌ های متنوع، غالب ‌ترین گروه جانوران را تشكیل می ‌دهند. می ‌توان آن ها را در آب ‌های شیرین یا شور، روی شاخه، برگ یا تنه‌ درختان و بوته ‌ها، روی زمین یا نزدیك ریشه‌ گیاهان و حتی داخل خود گیاه و محصولات گیاهی، در محل زندگی، داخل و یا روی بدن جانوران و انسان‌ ها پیدا كرد.

اگر شخصی ناوارد یا کم دقت باشد، ممکن است حتی در زیستگاه‌ هایی كه دسته‌ های انبوهی از حشرات در آنجا وول می‌ خورند بگردد، اما حتی یک حشره مشاهده نکند تا اینکه به وسیله‌ آن ها گزیده شود! اما با كمی دقت می ‌توان آن ها را دید و رفتارشان را زیر نظر گرفت. جمع ‌آوری حشرات به عنوان یک فعالیت صحرایی جذاب، توانایی ‌های مشاهده و درك افراد را تقویت كرده، صبر و مهارت را بالا می ‌برد و برای فرد سرشار از شگفتی ‌ها و لذت خواهد بود.

پژوهش گری که در زمینه‌ شناسایی حشرات فعالیت می ‌کند، باید با رده ‌بندی و خصوصیات کلی این گروه از جانوران آشنا باشد. حشرات یکی از زیرگروه‌ های شاخه‌ بندپایان هستند. به طور کلی بندپایان به چهار زیرشاخه تقسیم می‌شوند:

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه اول زیر‌شاخه‌ تریلوبیت ‌ها (Trilobita)

این جانوران همگی منقرض شده ‌اند و شناسایی و طبقه‌ بندی آن ها از روی فسیل‌ های برجا مانده انجام می ‌شود. همگی آبزی بوده و بدنی پهن و كشیده و 3 قسمتی و یك جفت شاخك داشته‌ اند.

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه اول زیر‌شاخه‌ كلیسرداران (Chlicerata)

این گروه شامل خرچنگ‌ های نعل اسبی، عنكبوت ‌ها و عنكبوت ‌های دریایی است. بدن در آن ها دو قسمتی بوده و دارای پنج جفت پا و زائده ‌ای به نام كلیسر هستند.

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه اول زیر‌شاخه‌ سخت ‌پوستان (Crustacea)

سخت‌ پوستان به خاطر داشتن اسكلت خارجی سخت و چرم مانند خود به این نام معروفند. اكثراً آبزی بوده و بیشتر در آب ‌های شیرین یافت می ‌شوند. تعداد اندكی از آن ها نیز در خشكی زندگی می‌ كنند.

در زیرشاخه‌ سخت ‌پوستان گونه‌ های بزرگی مانند خرچنگ ‌های دراز و میگوها را می ‌توان یافت و هم چنین انواع بسیار كوچكی كه نقش مهمی در چرخه‌ غذایی جانوران آبزی دارند.

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه اول زیر‌شاخه‌ آتلوسراتا (Atelocerata)

این گروه ‌شامل هزارپایان، صدپایان و حشرات هستند.

رده‌ حشرات بر مبنای ساختمان بال ‌ها، قطعات دهانی و نوع دگردیسی تقسیم‌ بندی می ‌شوند. البته در مورد رده ‌بندی آن ها بین متخصصین اختلاف نظرهایی وجود دارد. اما به طور كلی به دو زیر رده‌ «بی‌ بالان» و «بال ‌داران» تقسیم می‌ شوند.

مطالب مرتبط:

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه اول

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه دوم

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه سوم

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه چهارم

آشنایی با روش ‌های جمع‌ آوری و شناسایی حشرات، جلسه پنجم

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: پریسا صحرانورد فرد

تنظیم: زینب شاه مرادی