دنده معکوس خانم های بازیگر

یک گزارش درباره بازیگرانِ زنِ سینمای بدنه که به یک باره تغییر مسیر دادند و حالا مورد توجه فیلم های جدی قرار می گیرند.

درست یا غلط در سینما بازیگری كه در یك نقش یا فیلم خاص تحسین شود خیلی ها دست نخورده می خواهند از او در فیلم خودشان استفاده كنند. این اتفاق درباره سینمای بدنه غلیظ تر است و بازیگران این گونه ی سینمایی كار سختی برای نشان دادن «همه» توانایی خود دارند. همین مثال را می توان درباره بازیگران كمدی هم استفاده كرد؛‌آن ها برغم انگیزه و توان، خیلی دیر فرصت عرض اندام در فیلم های جدی می یابند و از قضا وقتی به این دسته از بازیگران اعتماد شد ، نتیجه می دهد. این پنج بازیگر که در ادامه ملاحظه می کنید شاخص ترین چهره هایی هستند كه سال ها به عنوان بازیگر سینمای بدنه شناخته می شدند اما از یك جایی تغییر مسیر دادند و حالا مورد توجه كارگردان ها برای نقش های كاملا جدی هستند. ابتدا نقبی زده ایم به پیشینه شان و در ادامه جایگاه فعلی آن ها ارزیابی شده است.

مهناز افشار

وضعیت پیشین: چرخش او از سینمای بدنه در حالی رخ داد كه تلاش هایش برای جدایی از این نوع سینما به ثمر نمی نشست و سال ها طول كشید تا ثابت كند توانایی بازی در نقش ها و فیلم های خاص را هم دارد.مهناز افشار با فیلم «شور عشق» نادر مقدس به شهرت رسید؛ زوج او و بهرام رادان برغم به مذاق سخت پسندها نیامد اما عامه مخاطبان از چهره جدید سینما استقبال كردند. كارگردان ها صرفا او را بازیگری تجاری می دیدند كه چهره و اكتش مناسب گیشه است. نتیجه اش شد بازی در فیلم هایی مثل «نگین»،‌«خاكستری»،«دختری در قفس»، «كما» ، «تله»،«آتش بس» ، «محاكمه» ، «كلاغ پر» و... .

از كجا تغییر مسیر داد: نشانه های علاقه به تغییر مسیر در «سالاد فصل» و «چه كسی امیر را كشت» مشهود بود اما نه به اندازه ای كه از سینمای بدنه جدا شود. این كشمكش در فیلم هایی مثل«دعوت»،«سعادت ‌آباد» ،«قصه پریا» و ... مشهود بود تا این كه در «برف روی كاج ها» به ثمر نشست.

وضیعت فعلی: انتخاب های مهناز افشار خاص شده اند كه و اگر بخواهد فیلم گیشه بازی كند نتیجه اش می شود «نهنگ عنبر». او بعد از تغییر مسیر برای «سعادت آباد» از جشنواره فجر سیمرغ بلورین نقش مکمل و برای «برف روی كاج ها» از بخش نو جشنواره فجر دیپلم افتخار گرفت .

آنا نعمتی

وضعیت پیشین: اولین تجربه سینمایی اش با مرحوم رسول ملاقلی پور در «هیوا» رقم خورد اما در حالی كه گمان می رفت برای فیلم های خاص انتخاب شود، به نقش هایی برخورد كه با «هیوا» تفاوت اساسی داشتند. نتیجه آن كه آنا نعمتی در فیلم هایی مثل «دلباخته» ، «شغال» و «سوغات فرنگ» بازی كرد.

از كجا تغییر مسیر داد: نشانه بارز تغییر مسیر بازیگری اش در «پارك وی» دیده شد كه فیلم برغم تعلق به سینمای بدن یك سر و گردن بالاتر از چنین تولیداتی می ایستد. «یكی می خواد باهات حرف بزنه» سرآغاز فیلم های خاص این بازگیر است.

وضعیت فعلی: جنس انتخاب آنا نعمتی الان بیشتر به سمت فیلم های خاص است كه این اتفاق بیشتر در مواردی رخ می دهد كه او نقش یك را بر عهده دارد. در میان فیلم های عامه پسند مواردی مثل «عصر یخبندان»، «یكی از ما دو نفر»، «شش و بش» ،‌«در امتداد شهر» دیده می شود. از جمله نقش های خاص او می توان به «برف روی شیروانی داغ»، «یکی میخواد باهات حرف بزنه»، «ماحی» و «انارهای نارس» اشاره كرد كه برای «انارهای نارس» تندیس سینمایی حافظ بهترین بازیگر زن را بدست آورده است.

الناز شاكردوست

وضعیت پیشین: كیومرث پوراحمد او را برای «گل یخ» انتخاب كرد و تا سال ها گمان همه كارگردان ها این بود كه الناز شاكردوست مناسب فیلم های گیشه پسند است. او «مجردها» ، «عروس فراری» و «قتل آنلاین» را بازی كرد و خواست تغییر مسیر دهد كه نشد.

از كجا تغییر مسیر داد: بعد از «چه كسی امیر را كشت» تصمیمش برای تغییر مسیر جدی شد. بعد از چند فیلم خاص و در راس آن ها «خدا نزدیك است» به مسیر قبلی برگشت و «بی وفا» و «مجنون لیلی» را بازی كرد. شاكردوست همچنان تمایل به نقش های خاص داشت كه نتیجه اش شد «در میان ابرها» و «باد در علفزارها می پیچد». این همه تلاش اما برای شاكردوست افاقه نكرد و گویا شمایل او در فیلم های گیشه ای تثبیت شده بود. «خفگی» كه در جشنواره امسال اكران شد با همه نقش های او تفاوت دارد و چه بسا سرنوشت حرفه ای شاكردوست را تغییر دهد.

وضعیت فعلی: الناز شاكردوست كه بزعم خیلی از كارشناسان باید برای «خفگی» فریدون جیرانی در جشنواره فجر امسال نامزد دریافت سیمرغ می شد،‌اعلام كرده دیگر هر نقشی را نمی پذیرد.

یكتا ناصر

وضعیت پیشین: «ساقی»، «فراری» و «عاشق مترسك» فیلم هایی بودند كه از یكتا ناصر یك بازیگر تمام گیشه ساختند. انتخاب های بعدی او بر همین منوال گذشت كه البته برای مخاطبان سینما بدل به بازیگری محبوب نشد. خودش هم برای مدتی كم كار شد و تمركزش را بر سریال های تلویزیونی گذاشت. می دانست با فیلم هایی مثل «سرود تولد»، «نسكافه داغ داغ» و «قند تلخ» راه به جایی نخواهد برد.

از كجا تغییر مسیر داد: «یکی می‌خواد باهات حرف بزنه» آغاز تغییر مسیر یكتا ناصر در بازیگری است. او در« زندگی جای دیگری است» هم شمایل خود را شكست و در جشنواره امسال با دو نقشی حاضر بود كه شباهتی با آثار قبلی اش ندارند:‌«كارگر ساده نیازمندیم» و «فصل نرگس».

وضعیت فعلی: اشاره كردیم كه یكتا ناصر دو فیلم بازی كرده كه تداوم عقیده او برای شكستن قالب شیك همیشگی است. این دو فیلم در جشنواره برایش آورده ای نداشتند اما بدانید كه خانم ناصر بخوبی از پس نقش ها برآمده است. در كارنامه یكتا ناصر سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از سی و مین جشنواره فیلم فجر، برای فیلم «یکی می‌خواد باهات حرف بزنه» دیده می شود.

بهنوش بختیاری

وضعیت پیشین: عامه مخاطبان ، بهنوش بختیاری را نقش های شیرین تلویزیونی اش می شناسند كه «خانه به دوش» و «شب های برره» در راس آن هاست. در سینما هم كارگردان ها چیزی فراتر از شیرین زبانی از او نمی خواستند و به شهادت خودش گاهی در برخی فیلم ها زحمت خلق دیالوگ بر عهده او بوده!‌ حاصل سال ها حضور بختیاری در سینما فیلم هایی مثل «كیش و مات»، «دو خواهر»، «حلقه های ازدواج» ،«داماد خجالتی» ‌و .... بوده و البته تله فیلم هایی كه خود خانم بختیاری معترض بسیاری از آن هاست.

از كجا تغییر مسیر داد: در جشنواره سی و چهارم فجر بازی جدی بهنوش بختیاری در فیلم «من» یك شگفتی تمام عیار بود. سهیل بیرقی  روایت جالبی از همكاری با بختیاری دارد:« با احترام به همه فیلم هایی كه بهنوش بازی كرده ، طیفی از نقش بوده كه خواسته به هر قیمتی خنده بر لب مردم بنشاند. حالا چنین بازیگری به یك باره بشود خانم جلسه ای برای خودم تولید هیجان می كرد. اگر پشتكار خانم بختیاری نمی بود نقش در نمی آمد چون در مكتبی بازی كرده كه دوربین را روشن كرده اند و گفته اند هر چه می خواهی بگو اما در «من» فضایی را تجربه کرد كه همه چیز چك می شد .»

وضعیت فعلی: بازی در «انزوا» و «مرداد» شاهدی است بر ادعای بهنوش بختیاری كه می گوید دیگر قرار نیست به فیلم های مدل قبل برگردد و دوست دارد نقش هایی جدی بازی كند. كما این كه این تلاش در تئاترهایش هم مشهود است.

سحر قریشی

سحر قریشی می تواند به جمع بازیگران زنی كه تغییر مسیر داده اند اضافه شود؟ عجالتا بدانید كه او در جشنواره فجر اخیر با «كارگر ساده نیازمندیم» تصویر همیشگی اش را شكست و نشان داد عزمش برای فیلم های غیر گیشه ای جدی است.

نکات پراکنده

فریدون جیرانی از توانایی سه بازیگر سینمای بدنه به گونه ای استفاده كرد كه سرآغاز تغییر مسیر آن ها شد. مهناز افشار در «سالاد فصل» ،‌آنا نعمتی در «پارك وی» و الناز شاكردوست در «خفگی». او از این حیث دارای ركورد است.

دو نفر از بازیگرانی كه مسیرشان را از سینمای بدنه به فیلم های خاص كج كردند در جشنواره فیلم فجر به جایزه رسیده اند. مهناز  افشار  برای «سعادت آباد» از جشنواره فجر سیمرغ بلورین نقش مکمل و برای «برف روی كاج ها» از بخش نو جشنواره فجر دیپلم افتخار گرفت .در كارنامه یكتا ناصر هم سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از سی و مین جشنواره فیلم فجر، برای فیلم «یکی می‌خواد باهات حرف بزنه» دیده می شود.