کمیته امداد به دستور چه کسی تاسیس شد؟
روز 14 اسفند 1357 به حكم امامخمینی دومین نهاد پس از پیروزی انقلاب با نام «كمیته امداد امامخمینی » تاسیس شد.
فرآوری: فهیمه السادات آقامیر-بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
كمیته امداد امام خمینی(ره) براساس اندیشه و تفكر دینی و فقهی حضرت امام خمینی(ره) و به دست ایشان با هویتی دینی و مردمی، جهادی، عامالمنفعه و غیر انتفاعی تأسیس شد تا پیام آور فرهنگ احسان، ایثار، انفاق و نیكوكاری در جامعهی اسلامی بوده و غیرت و كرامت انسانی را در حمایت از محرومان حفظ كند.
کمیته امداد امام خمینی،دومین نهاد پس از انقلاب
کمیته امداد امام خمینی،دومین نهاد پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ است که به دستور امام خمینی، در ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ برای پشتیبانی از محرومان و مستضعفان و خودکفا کردن آنها تأسیس گردید.
سابقه شكل گیری و پی ریزی تشكیلات این نهاد به سالهای قبل از پیروزی انقلاب و حدوداً سال 1342 برمیگردد كه تعدادی از انقلابیون اول نهضت اسلامی كه در زمره همراهان و همرزمان حـضرت امام خمینی (ره) قرار داشتند و بعضاً مـسئولین فعلی این نهـاد میباشند، از طرف مـعظم له مـأموریت رسیدگی بهخـانواده زندانیـان سیاسی، نیازمندان مبارزین را بعهده داشتند.
اقدامات حمایتی و امدادی این بزرگان خصوصاً در زمان اوجگیری انقلاب اسلامی یعنی سالهای 56 و 57 كه مبارزات امت مسلمان به اوج خود رسید و اعتصاب و تحصن همه جا را فرا گرفت، با حمایت گسترده و فراگیر از اعتصابیون و خانواده زندانیان سیاسی و نیازمندان جامعه سیر صعودی یافت.
با پیروزی انقـلاب شكوهمند اسلامی و آغـاز فعالیت مجـدد بخشهای اداری، اقتصادی و فرهنگی كشور، لـزوم حـمایت از نیازمندان در صـدر برنامههای نظام قرار گرفت و دقیقاً 22 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بعنوان دومین نهاد انقلابی در تاریخ 14 اسفند ماه 1357، كمیته امداد امام، با صدور حكم پرخیر و بركت و تاریخی حضرت امام خمینی(ره) برای مدت نامحدود، بمنظور تحقق بخشیدن به اهداف عالیه نظام جمهوری اسلامی ایران در حمایت و امداد محرومان و مستضعفان و خودكفا كردن آنان، تأسیس گردید.
اعضای هیئت مؤسس کمیته ی امداد در زمان تاسیس آقای حبیبالله عسگراولادی، آقای کروبی و آقای ابوالفضل حاج حیدری بوده اند.
کمیته امداد امام خمینی بعنوان نهادی انقلابی و از نوع مؤسسات ناسودبر و عامالمنفعه ست و تحت نظارت مقام معظم رهبری قرار دارد که مرکز اصلی آن در تهران بوده و در تمامی شهرستانها و اکثر بخشهای کشور و در برخی نقاط خارج از کشور دارای شعبه میباشد.
اساس نامه کمیته امداد به شرح زیر می باشد:
ماده یک :
نام كمیته امداد امام خمینی(ره) در این اساسنامه به اختصار امداد امام نامیده میشود.
ماده دو :
هدف از تشكیل امداد امام، توانمندسازی و شكوفایی استعدادها و تأمین خوداتكایی، تقویت و رشد ایمانی و اعتقادی نیازمندان و محرومان با ارائه خدمات اجتماعی، حمایتی، فرهنگی و معیشتی به آنان میباشد.
ماده سه :
امداد امام دارای شخصیت حقوقی ومقررات مالی و اداری و استخدامی مستقل است كه تحت نظارت عالیهی مقام معظم ولایت مطلقه فقیه و طبق مفاد این اساسنامه اداره میشود.
هدف از تشكیل امداد امام، توانمندسازی و شكوفایی استعدادها و تأمین خوداتكایی، تقویت و رشد ایمانی و اعتقادی نیازمندان و محرومان با ارائه خدمات اجتماعی، حمایتی، فرهنگی و معیشتی به آنان میباشد.
ماده چهار :
مركز اصلی امداد امام تهران است كه میتواند در سایر نقاط داخل یا خارج از كشور شعباتی را طبق ضوابط تأسیس كند.
تبصره : ایجاد واحدهای خارج از كشور طبق ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری خواهد بود.
ماده پنج :
امداد امام(ره) دارای تابعیت كشور جمهوری اسلامی ایران است.
ماده شش :
وظایف امداد امام عبارت است از :
1ـ بررسی و شناخت انواع محرومیتهای مادی و معنوی نیازمندان و تبیین آنها و شناسایی افراد و خانوادههای لازمالحمایه در شهر، روستا و عشایر.
2ـ پیشنهاد خط مشی، سیاستهای اجرایی و طرح و برنامههای مؤثر برای رفع محرومیتها در ابعاد مختلف به مراجع ذیربط با استفاده از تمام ظرفیتهای مردمی، دینی و قانونی.
3ـ فراهم آوردن امكانات لازم به منظور توانمندسازی، خوداتكایی، استقلال اقتصادی افراد و خانوادههای نیازمند از طریق استعداد سنجی، مهارت آموزی، ایجاد اشتغال، آموزشهای فنی و حرفهای و اعطای وام خدمات در حد توان.
4ـ ایجاد تسهیلات لازم در جهت سلامت خانوادههای نیازمند و تأمین خدمات بهداشتی و درمانی و اقدام به بیمههای درمانی و اجتماعی آنان در حد امكانات و قوانین و مقررات مربوطه.
5ـ پرداخت نقدی و مساعدتهای غیرنقدی از قبیل تأمین مسكن ، جهیزیه و كمك به ازدواج نیازمندان.
6ـ ارائه تسهیلات قرضالحسنه به نیازمندان در چهارچوب ضوابط مصوب هیأت امناء امداد امام از طریق:
الف ـ ایجاد صندوق قرضالحسنه باجذب سپردههای مردمی.
ب ـ بهرهگیری از امكانات سایر صندوقهای قرضالحسنه.
ج ـ بهرهگیری از قرضالحسنه و تسهیلات بانكها و مراكز دولتی.
د ـ استفاده از سایر ظرفیتهای قانونی.
داراییهای امداد امام عبارت است از خالص كلیهی داراییها اعم از منقول و غیرمنقول و حقوق مادی و معنوی كه به امداد امام واگذار شده و میشود یا از محل منابع مالی تأمین شده یا خواهد شد و در دفاتر امداد امام ثبت گردیده یا خواهد گردید كه مجموعاً اموال ولی فقیه محسوب میگردد.
7ـ ارائه خدمات فرهنگی به افراد و خانوادههای نیازمند و ارتقاء باورهای دینی و سبك زندگی اسلامی آنان از طریق فعالیتهای آموزشی، تربیتی با بهرهگیری از ظرفیت حوزههای علمیه و دیگر مراكز فرهنگی.
8ـ صیانت از نهاد خانواده و ارائه خدمات مشاوره، مددكاری و حمایتهای لازم حقوقی و قضایی از افراد و خانوادههای نیازمند.
9ـ انتقال تجربیات و راهكارهای رفع فقر و كمك به نیازمندان دیگر كشورها در چهارچوب سیاستهای نظام جمهوری اسلامی ایران.
10ـ ترویج و احیاء فرهنگ احسان و نیكوكاری واكرام ایتام و نشر سنّتهای حسنهی اسلامی، جذب و جلب ، تمركز و مدیریت زكوات، صدقات، انفاقات، اعانات و درآمد موقوفات حمایتی و توانمندسازی كه به نام امداد امام وقف میشود و مصرف آنها در جهت رفع انواع محرومیتهای نیازمندان مطابق ضوابط اسلامی.
11ـ ارتباط و هماهنگی با مؤسسات خیریه و تشكلهای نیكوكاری مردمی داخل و خارج از كشور به منظور تعامل و تبادل تجربه و بهرهگیری از ظرفیتهای آنها در جهت انجام حمایتهای مادی و معنوی از محرومان با تقویت و گسترش مشاركت مردمی.
12ـ ایجاد ساز و كار قانونی به منظور هماهنگی و ساماندهی نظارت برحسن عمل مؤسسات خیریه رسمی مرتبط با فعالیتهای امداد امام.
13ـ انجام مأموریتهایی در چهارچوب اهداف و وظایف امداد امام كه توسط مراجع قانونی تعیین و تأمین اعتبار میشود.
ماده هفت:
داراییهای امداد امام عبارت است از خالص كلیهی داراییها اعم از منقول و غیرمنقول و حقوق مادی و معنوی كه به امداد امام واگذار شده و میشود یا از محل منابع مالی تأمین شده یا خواهد شد و در دفاتر امداد امام ثبت گردیده یا خواهد گردید كه مجموعاً اموال ولی فقیه محسوب میگردد.
تبصره : هرگونه نقل و انتقال در داراییها و اموال و املاك و افزایش یا كاهش سرمایه براساس آییننامههای مصوب هیأت امناء توسط رییس امداد امام انجام خواهد شد.
ماده هشت:منابع مالی امداد امام عبارت است از:
الف ـ عنایات مقام معظم رهبری مدظله العالی.
ب ـ اعتبارات و كمكهای دولت جمهوری اسلامی ایران.
هرگونه نقل و انتقال در داراییها و اموال و املاك و افزایش یا كاهش سرمایه براساس آییننامههای مصوب هیأت امناء توسط رییس امداد امام انجام خواهد شد.
ج ـ هدایا و كمكهای مردمی، مؤسسات، سازمانها و نهادهای داخل و خارج از كشور.
د ـ صدقات، نذورات، زكوات، انفاقات، هبه و ثلث و موقوفاتی كه به نام امداد امام وقف میشود.
هـ ـ درآمد حاصل از فعالیتهای اقتصادی شركتها و مؤسسات وابسته براساس سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله العالی.
و ـ فروش اموال ( منقول و غیرمنقول).
ماده نه:
ارکان امداد امام عبارت است از:
الف ـ هیأت امناء
ب ـ رییس امداد امام
ج ـ حسابرس و بازرس ( ركن نظارتی)
ماده ده:
هیأت امناء مركب از 5 تا 7 نفر است كه به انتخاب و حكم مقام معظم رهبری برای مدت پنج سال تعیین میگردند.
تبصره 1 : هیأت امناء در اولین جلسه از بین اعضای خود دو نفر را به عنوان رییس و نایب رییس انتخاب میكند.
تبصره 2 : هیأت امناء دارای دبیرخانهای است كه وظایف، اختیارات و مسئولیتهای آن طبق آیین نامهی مصوب ایشان تعیین میگردد.
تبصره 3 : هیأت امناء فردی را به عنوان دبیر انتخاب میكند.
تبصره 4 : هیأت امناء با حضور اكثریت اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات آن متناسب با تعداد اعضاء با رأی موافق حداقل 3 یا 4 نفر از اعضاء تصویب میشود.
ماده یازده :
وظایف و اختیارات هیأت امناء عبارت است از:
1ـ پیشنهاد رییس امداد امام از میان اعضاء خود به مقام معظم رهبری مدظله العالی جهت تأیید و صدور حكم توسط معظم له.
2ـ بررسی تغییرات لازم در اساسنامه و پیشنهاد آن به مقام معظم رهبری مدظله العالی .
وظایف رکن نظارتی امداد امام و مؤسسات و واحدهای تابعه و وابسته آن برعهده معاونت نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری است.
3ـ پیشنهاد سیاستهای كلان جهت تصویب مقام معظم رهبری مدظله العالی.
4ـ بررسی و تصویب سیاستها و خط مشیهای امداد امام به پیشنهاد رییس امداد امام.
5ـ بررسی و تصویب تشكیلات، شرح وظایف كلان واحدهای سازمانی امداد امام با رویكرد مدیریت جهادی و مردمی به پیشنهاد رییس امداد امام براساس ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
6ـ بررسی و تصویب برنامه و بودجه ی سالانه امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری به پیشنهاد رییس امداد امام .
7ـ رسیدگی به گزارش عملکرد سالانه امداد امام و تأیید آن جهت ارایه به مقام معظم رهبری (مدظله العالی).
8ـ استماع گزارش رییس امداد امام و تصویب صورت های مالی و عملکرد براساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی.
9ـ بررسی و تصویب آیین نامه های مالی، معاملاتی، استخدامی و سایر آیین نامه های مورد نیاز امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
10ـ تصویب اساسنامه سازمانها و مؤسسات وابسته به پیشنهاد رییس امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
11ـ تأیید قائم مقام رییس امداد امام با پیشنهاد وی.
12ـ تعیین حق الزحمه رییس امداد امام، قائم مقام ایشان و دبیر هیأت امناء.
13ـ نظارت برحسن اجرای اوامر و سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و مصوبات هأت امناء.
14ـ تأیید، ایجاد یا انحلال دفاتر و واحدهای اصلی.
ماده دوازده:
وظایف رکن نظارتی امداد امام و مؤسسات و واحدهای تابعه و وابسته آن برعهده معاونت نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری است.
ماده سیزده:
رییس امداد امام به پیشنهاد هیأت امناء و حکم مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به مدت 5 سال منصوب و بالاترین مقام اجرایی امداد امام محسوب می شود. تمامی مجتمع ها، شرکت ها، مؤسسات، واحدهای تابعه و وابسته امداد امام (اعم از اقتصادی، خدماتی، حمایتی) زیر نظر رییس امداد امام اداره خواهد شد. ایشان مسئول اجرای کلیه ی امور و هدایت فعالیت ها و حفظ حقوق و منافع امداد امام است و وظائف خود را در چارچوب منویات مقام معظم رهبری(مدظله العالی)و این اساسنامه و مصوبات هیأت امناء به انجام می رساند.
ماده چهارده:
وظایف و اختیارات رییس امداد امام عبارت است از:
1ـ پیشنهاد اصلاح یا تغییر تشکیلات به هیأت امناء جهت تصویب.
2ـ نمایندگی امداد امام در کلیه ی مراجع و امضاء اسناد و اوراق بهادار تعهدآور.
3ـ تهیه و تنظیم اهداف، سیاستها، خط مشی ها، برنامه های میان مدت و بلند مدت و بودجه ی سالیانه ی امداد امام برای پیشنهاد به هیأت امناء جهت بررسی و تصویب.
4ـ ارایه گزارش عملکرد و صورت های مالی سالانه امداد امام به هیأت امناء جهت بررسی و تصویب.
5ـ تهیه آیین نامه های مالی، معاملاتی و استخدامی و سایر ضوابط و مقررات کلان مورد نیاز امداد امام برای پیشنهاد به هیأت امناء جهت بررسی و تصویب.
6ـ نصب و عزل معاونین و مدیران کل استان ها، رؤساء و اعضاء هیأت مدیره مجتمع ها، شرکت ها، مؤسسات و واحدهای تابعه اعم از اقتصادی، خدماتی، حمایتی با رعایت سیاست های مصوب هیأت امناء.
قائم مقام پس از تأیید هیأت امنائ با حکم رییس امداد امام منصوب و در چارچوب اختیاراتی که از سوی رییس امداد امام به ایشان تفویض می گردد، انجام وظیفه می نماید. اسناد مالی حساب خزانه ای امداد امام با امضای رییس یا قائم مقام امداد امام و معاون مربوطه و مهر امداد امام صادر خواهد شد.
7ـ تعامل با سایر نهادها و سازمان های دولتی و غیردولتی در جهت تأمین اهداف امداد امام.
8ـ تخصیص اعتبارات مصوب، وصول مطالبات، پرداخت دیون و عقد قراردادهای مورد نیاز با حق تفویض اختیار.
9ـ حفظ امکانات امداد امام و استیفای کلیه ی حقوق مربوطه از اشخاص حقیقی و حقوقی، اقامه ی هر نوع دعوی نزد مراجع ذیصلاح و صلح و ساز و ارجاع امر به داوری با حق توکیل.
10ـ اعطای وام و استقراض و تحصیل هر نوع اعتبار در چهارچوب اساسنامه و برنامه و بودجه و سیاست های مصوب هیأت امناء.
11ـ پذیرش نذورات، تبرعات، زکوات، صدقات، موقوفات، هبه، هدایا و کمک های داخلی و خارجی برای امداد امام.
تبصره: پذیرش هبه و هدایا و کمک ها در چهارچوب آیین نامه مصوب هیأت امناء خواهد بود.
12ـ افتتاح و انسداد حساب جاری و پس انداز و سپرده ی مورد نیاز در بانک ها و سایر مؤسسات اعتباری و مالی داخل و خارج از کشور و نگهداری حساب های امداد امام و صدور مجوز افتتاح حساب برای مؤسسات و سازمان های وابسته.
13ـ تأیید، صدور و ابلاغ دستورالعمل ها، بخشنامه ها و روش های اجرایی.
14ـ تشخیص، تعهد، تسجیل و صدور اجازه پرداخت تعهدات بودجه ای، هدایا و سایر درآمدها در چهارچوب برنامه و بودجه ی مصوب.
15ـ رییس امداد امام می تواند نسبت به معرفی فردی به عنوان قائم مقام به هیأت امناء اقدام نماید.
تبصره: قائم مقام پس از تأیید هیأت امنائ با حکم رییس امداد امام منصوب و در چارچوب اختیاراتی که از سوی رییس امداد امام به ایشان تفویض می گردد، انجام وظیفه می نماید. اسناد مالی حساب خزانه ای امداد امام با امضای رییس یا قائم مقام امداد امام و معاون مربوطه و مهر امداد امام صادر خواهد شد.
ماده پانزده:
سال مالی امداد امام از اول فروردین ماه هر سال شروع و در آخر اسفندماه همان سال پایان می پذیرد.
تبصره 1: حساب های سالانه، کمک ها و اعتبارات دولتی در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوطه و مصوبات هیأت امناء تهیه و تنظیم می گردد.
تبصره 2: صورت حساب های مالی و محاسباتی و یادداشت های همراه و اعتبارات مربوط به ولی فقیه و درآمدهای اختصاصی امداد امام مطابق ضوابط مربوطه توسط رییس امداد امام تهیه و به همراه گزارش عملکرد سالانه به هیأت امناء ارایه می گردد.
یک نسخه از گزارش مصوب عملکرد و حساب های سالانه مالی و محاسباتی امداد امام با امضاء رییس هیأت امناء به محضر مبارک مقام معظم رهبری(مدظله العالی)ارسال می گردد.
تبصره 3: گزارش عملکرد سالانه و گزارش های سالیانه ی مالی و محاسباتی (موضوع تبصره 2) می بایستی توسط رییس امداد امام حداکثر تا پایان مردادماه سال بعد به بازرس (حسابرس) ارایه و گزارش بازرسی حداکثر تا پایان مهرماه به هیأت امناء تحویل گردد و حداکثر تا پایان آبان ماه همان سال به تصویب هیأت امناء برسد.
تبصره 4: تصویب عملکرد و حساب های امداد امام (موضوع تبصره 2 و 3) توسط هیأت امناء به منزله ی ارایه مفاصا حساب به رییس امداد امام است.
تبصره 5: یک نسخه از گزارش مصوب عملکرد و حساب های سالانه مالی و محاسباتی امداد امام با امضاء رییس هیأت امناء به محضر مبارک مقام معظم رهبری(مدظله العالی)ارسال می گردد.
ماده شانزده:
محدودیت ها:
الف – معاملات امداد امام با اعضاء هیأت امناء، رؤساء و مدیران و اقارب سببی و نسبی آنها تا درجه سوم اعم از مستقیم و غیرمستقیم ممنوع خواهد بود.
ب – انجام فعالیت ها و معاملات نظیر وظایف امداد امام برای مدیران و مسؤولین آن ممنوع است.
ماده هفده:
انحلال امداد امام صرفاً با حکم مقام معظم رهبری (مدظله العالی)قابل انجام خواهد بود.
ماده هجده:
اساسنامه ی اولیه کمیته ی امداد امام خمینی (ره) که در تاریخ 1366/3/20 تنظیم و به توشیح رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) رسیده است با اذن مقام معظم رهبری حضرت آیت االله العظمی خامنه ای(مدظله-العالی)در تاریخ 1380/9/29 با تغییراتی به توشیح معظم له رسید و مجدداً در تاریخ 1394/1/15 بازنگری و در 18 ماده و 13 تبصره مورد تأیید ایشان قرار گرفت.منابع:سایت رسمی کمیته امداد امام خمینی، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی،ایرنا