چگونگی تشخیص کفایت شیر مادر برای تغذیه شیرخوار
یکی از شایع ترین علل قطع شیردهی این است که مادر فکر می کند شیر کافی ندارد. حتی وقتی مادر تصور می کند شیر کافی ندارد اغلب تمام نیازهای کودکش برآورده می شود. البته گاهی کودک شیر کافی نمی خورد اما معمولا به این دلیل است که مکیدن کافی یا موثری ندارد و در موارد نادری هم به دلیل ناکافی شیر توسط مادر می باشد.
تقریبا تمامی مادران می توانند شیر کافی برای یک یا حتی دو شیرخوار تولید کنند که از طریق مکیدن موثر شیرخوار و تغذیه مکرر بر حسب میل و تقاضای او تامین می شود مقدار شیری ه سینه ها تولید می‌کنند به وسیله مقدار شیری که شیرخوار می خورد تعیین می شود یعنی وقتی شیرخوار سینه مادر را بیشتر می مکد، شیر بیشتر ی تولید می شود. حتی هنگامی که رژیم غذایی مادران مطلوب نیست و حداقل دریافت غذا را ندارند. اکثرا قادر به تولید شیر کافی برای رشد مطلوب شیرخوارشان هستند.
مادران باید از معیارهای صحیح پی بردن به کفایت شیر خود برای تغذیه شیرخوار آگاه باشند و عواملی مثل گریه و بی قراری، امتناع شیرخوار از گرفتن سینه، میل به تغذیه مکرر و... را بدون بررسی های لازم به حساب ناکافی بودن شیر خود نگذارند.
* بهترین راه برای تشخیص کفایت شیرمادر، افزایش وزن شیرخوار و ترسیم منحنی رشد او می باشد اگر منحنی رشد شیرخوار بالا رونده باشد و اضافه وزن کودک کافی باشد نشانگر کافی بودن شیر مادر است پزشک و کارکنان مراکز بهداشتی درمانی در هر بار مراجعه باید منحنی رشد شیرخوار را روی کارت رشد او رسم کرده و به مادر توضیح دهند.
* معمولا نوزادان در روزهای اول تولد به مقدار 10-7 در صد وزن تولدشان را از دست می دهند اگر این امر در بررسی که پزشک انجام می دهد، بدون علائم کم آبی و بیماری نوزاد باشد، طبیعی است و پس از چند روز که بین نوزادان متفاوت است (در دو و حداکثر سه هفتگی) به وزن تولید خود می رسند سپس حدود 500 گرم ( یا بیشتر) افزایش وزن در ماه مطلوب است.
* وزنگیری برخی شیرخواران آهسته تر از بقیه استو احتمال دارد با وجود تغذیه خوب وزن شان کمتر از 500 گرم در ماه افزایش باید افزایش وزن شیرخوار در 6 ماه اول تولد هر هفته به میزان 200- 100 گرم در صورت تغذیه انحصاری با شیر مادر مطلوب است.
* گاهی ممکن است وزن شیرخواری بدون بیماری در طول یک هفته خیلی کم اضافه شود، اما در هفته‌های بعد این کمبود را جبران نماید این تفاوت ها در وزن گیری هفتگی کاملاً طبیعی است اما وزن گیری ماهانه ثابت است سریع ترین وزن گیری در سه ماه اول عمر وجود دارد و پس از آن آهسته تر می‌شود.
راه های دیگر تشخیص کفایت شیر مادر در شیرخوارانی که فقط شیر مادر می خورند و تا زمانی که به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه می شوند، عبارتند از:
مادران باید از معیارهای صحیح پی بردن به کفایت شیر خود برای تغذیه شیرخوار آگاه باشند و عواملی مثل گریه و بی قراری، امتناع شیرخوار از گرفتن سینه، میل به تغذیه مکرر و... را بدون بررسی های لازم به حساب ناکافی بودن شیر خود نگذارند.
- تعداد 6 کهنه مرطوب یا بیشتر در 24 ساعت با ادرار کمرنگ از روز چهارم تولد به بعد.
- هشیار بودن، قدرت عضلات مناسب و پوست شاداب.
یادآور می گردد که شیرخواران در 6 ماه اول باید به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه شوند و به جز قطره ویتامین AD به هیچ چیز دیگر حتی آب نیاز ندارند و شیر مادر به تنهایی تمام نیازهای آنان را تأمین می کند. از پایان 6 ماهگی که لازم است تغذیه با غذاهای کمکی شروع شود، تغذیه یا شیر مادر به عنوان غذای اصلی شیرخوار باید تداوم یابد تغذیه یا شیر مادر در سال دوم نیز همراه با غذاهای خانواده تا یک سوم نیازهای شیرخوار را تأمین می کند. این اصول را رعایت کنید و هرگز خوسرانه تغذیه شیرخوار با شیر کمکی (شیر مصنوعی) را شروع نکنید. حتی در صورت نیاز شیرخوار به شیر کمکی، شیر دوشیده شده مادر بهترین شیر کمکی است که در پایان تغذیه شیرخوار از سینه باید به او داده شود.
همواره اصول صحیح تغذیه شیرخوار را رعایت کنید و برای پایش رشد شیرخوار به کارکنان بهداشتی درمانی یا پزشک مراجعه کنید در هر بار مراجعه کارت رشد کودک را همراه داشته باشید و از کارکنان بخواهید که تفسیر منحنی رشد فرزندتان را همراه با توصیه های تغذیه ای مناسب با سن کودک به شما ارائه دهند.منبع: مجله کودک ، شماره 115،سوسن سعدونیان / اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
