تبیان، دستیار زندگی
زیر قسمت های هسته با غشایی پوشیده نشده اند. این زیر قسمت ها جایگاه فرآیندهای گوناگون بیان ژن مانند رونویسی و پردازش های بعد از آن می باشند. برای نمونه، هستک بارزترین زیر قسمت هسته است. سلول های مختلف یک یا چند هستک در هسته خود دارند. هستک جایی است ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هسته سلول (بخش دوم)

پوشش هسته، منافذ هسته ای ارتباط بین درون و بیرون هسته را فراهم می آورند.

هسته سلول (بخش دوم)

هسته در بیشتر سلول ها کروی یا بیضوی است. در سلول های پارانشیمی بالغ گیاهان به شکل عدسی، در سلول های عضلانی مخطط جانوران و سلول های پروکامبیومی گیاهان به شکل استوانه‌ می باشد.

در مطلب قبل دانستید که زیر قسمت های کوچک تری در هسته دیده می شوند، حال در ادامه به بررسی ویزگی هسته سلول جانداران می پردازیم.

زیر قسمت های هسته با غشایی پوشیده نشده اند. این زیر قسمت ها جایگاه فرآیندهای گوناگون بیان ژن مانند رونویسی و پردازش های بعد از آن می باشند. برای نمونه، هستک بارزترین زیر قسمت هسته است. سلول های مختلف یک یا چند هستک در هسته خود دارند. هستک جایی است که در آن RNA های ریبوزومی سنتز و پردازش می شوند و برای تشکیل زیر واحدهای ریبوزومی به پروتئین های ریبوزومی متصل می شوند. هستک شامل تمام اجزای لازم برای تشکیل زیر واحدهای بزرگ و کوچک ریبوزوم ها است.

هستک ساختار پویایی دارد و فقط در سلول هایی که فعالانه ریبوزوم می سازند قابل تشخیص می باشد. هستک نقش های دیگری نیز دارد و انواع پروتئین ها (که عمل بیشترشان ناشناخته است) در آن حضور دارند.

یکی از ویژگی های مشترک هسته سلول های جانوری وجود لامینای هسته می باشد. پروتئین های مرتبط با لامین هم به سازمان دهی لامینای هسته ای کمک می کنند.

کروماتین تقریبا نیمی DNA و نیمی پروتئین است و در اینترفاز در هسته گسترده شده است. عمده پروتئین های کروماتین هیستون ها هستند. علاوه بر آنها پروتئین های غیر هیستونی هم در ساختار کروماتین شرکت دارند. واحد سازنده کروماتین نوکلئوزوم است.

برخی از نواحی کروماتین تقریبا همواره با فشردگی زیادی بسته بندی شده اند و عموما از نظر رونویسی غیر فعال می باشند. این نواحی هتروکروماتین نام دارند. هتروکروماتین در طول اینترفاز نیز تقریبا مانند زمان میتوز فشرده است و اغلب در سانترومرها و تلومرهای کروموزوم ها و برخی نواحی دیگر مشاده می شود. تراکم ژن در هتروکروماتین بسیار کمتر از نواحی دیگر کروموزوم می باشد. (شکل 2)

هتروکروماتین فشردگی زیاد خود را حتی طی اینترفاز حفظ می کند.

هسته سلول (بخش دوم)

شکل2: یوکروماتین و هتروکروماتین

در این ریزنگار الکترونی از یک سلول مغز استخوان نواحی تیره رنگ در هسته (N) و بیرون از هستک (n) هتروکروماتین هستند. نواحی روشن یوکروماتین می باشند. به نسبت اندازه هسته به سیتوپلاسم در این سلول توجه نمایید.

بر خلاف هتروماتین، یوکروماتین در اینترفاز نسبت به میتوز فشردگی بسیار کمتری دارد و دم های هیستون ها در آن غالبا استیله اند. یوکروماتین معمولا قبل از هترو کروماتین همانند سازی می شود و دسترسی انواع پروتئین ها به یوکروماتین راحت تر از هتروکروماتین است. رونویسی از ژن های یوکروماتین تحت کنترل فعال کننده ها و مهار کننده ها می باشد.

هسته سلول (بخش دوم)

ساختمان شیره هسته

شیره هسته یا نوکلئوپلاسم حاوی انواع گوناگونی از گرانول های بین کروماتینی و گرانول های اطراف کروماتینی است.

 گرانول های بین کروماتینی: ( ICG ) ذراتی است به قطر 20 تا 25 نانومتر که توسط رشته‌هایی به یکدیگر متصل شده‌اند و به فرم دستجاتی در فضای بین کروماتین اکثر هسته‌ها دیده می‌شود.

 گرانول های اطراف کروماتینی: ( PCG ) در اطراف هتروکروماتین متراکم قرار داشته و مانند گرانول های منفرد به نظر می‌آیند. این گرانول ها به قطر 30 تا 50 نانومتر بوده و توسط گرانول هایی به قطر 25 نانومتر احاطه شده‌اند. این گرانول ها در بسیاری از هسته سلول ها دیده شده و از تراکم فیبرهای بسته بندی شده به قطر 3 نانومتر تشکیل شده‌اند. این گرانول ها از RNA دارای وزن مولکولی کم و ضریب رسوب 4.7s و حداقل 2 پروتئین تشکیل شده است.

اسکلت هسته‌ای

مجموعه منفذی شبکه لامینایی به علاوه اسکلت هسته‌ای درونی را روی هم اسکلت هسته‌ای گویند.

منبع: http://daneshnameh.roshd.ir

مرکز یادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان