مهمان نواز، بهشتی می شود

عید نوروز جشنی به بهانه تغییر و تحوّل طبیعت است. جشنی که با دعای زیبای "حَوِّلْ حالَنا اِلی اَحْسَنِ الْحال" آمیخته شده و باید نقطه عطفی برای یک زندگی زیباتر و حالی خوش تر باشد. شاید چند وقتی باشد که مهمانی های ما تعطیل شده، شاید از هم خبر نمی گیریم؛ شاید چند وقتی هست دنبال بهانه ای برای سخاوت، بخشش و دور ریختن کینه ها هستیم؛ عید نوروز با آمدن خود بهترین و زیباترین راهکارها را در اختیار ما قرار داده، نوروز را دریابیم که می تواند خیلی از کارهای نیک را برای ما به ارمغان آورد و آن را در زندگی ما همیشگی سازد.

لطفاً ادامه دار باشد

مهمانی را نمی توان از عید نوروز جدا کرد. سالهاست دید و بازدید رسم جدا نشدنی نوروزی ماست. چه بسا باشند خانواده هایی که این دید و بازدیدهایشان تنها در ایام نوروز رقم می خورد و می رود تا سال دیگر. باید قبول کنیم که بخش زیادی از شادی های نوروزی برخاسته از دورهمی های آن روزهاست. آیا نمی توان این دورهمی ها را گسترش داد؟ آیا نمی تواند برنامه هفتگی ما باشد؟

در منشور اخلاق علوی، مهمانی دادن و دعوت از مهمان منحصر در چند روز محدود نیست و کاری همیشگی به حساب می آید. روزی حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) غمگین، ناراحت و افسرده بودند؛ علت اندوهش را پرسیدند و حضرت پاسخ دادند: «لِسَبْعٍ‏ أَتَتْ‏ لَمْ‏ یَضِفْ‏ إِلَیْنَا ضَیْف‏؛ چون هفت روز بر ما گذشته و مهمانى بر ما وارد نشده است.» (مناقب آل أبی طالب، ج2، ص73)

این حدیث به خوبی گویای جایگاه مهمان نوازی در سیره امام علی(علیه السلام) است. حضرت در حدیثی مهمان نواز را صاحب مقامی ویژه معرفی کرده که نوری از قبرش به آسمان بلند است. نوری که آسمانیان گمان می کنند صاحب قبر، پیامبری الهی است و در جواب آنها گفته می شود: «هَذَا مُؤْمِنٌ یُحِبُ‏ الضَّیْفَ‏ وَ یُكْرِمُ‏ الضَّیْفَ‏ وَ لَا سَبِیلَ لَهُ إِلَّا أَنْ یَدْخُلَ الْجَنَّة؛ این مؤمنی است که مهمانی دادن را دوست دارد، مهمان را اکرام می کند و هیچ راهی ندارد مگر آنکه وارد بهشت شود.» (بحارالانوار، ج72، ص461)

اگر مهمانی دادن را اخلاقی بزرگوارانه بدانیم، اهمیت آن را درک کنیم و نقش آن را در سعادت خود بیابیم؛ حاضر نمی شویم آن را به ایام عید محدود کنیم.

هدیه دهیم، انفاق کنیم

نوروز هنگام عیدی دادن ها و عیدی گرفتن هاست. فکر انتخاب عیدی مناسب، مدتها قبل از عید به سراغ آدم می آید. حتی می توان گفت که یک وظیفه هم شده؛ عیدی به همسر، فرزند و نوه، عیدی فرزندان به پدر و مادر، عیدی برادر به خواهر، عیدی دوستان به همدیگر و... امّا در این میان هستند افرادی که ما با آنها، یا آنها با ما، قطع رابطه کرده اند. موضوع هر اندازه کوچک یا بزرگ فرقی نمی کند؛ آنچه مهم است این است که هر وقت مشکلات یا کینه های گذشته را یادآور می شویم؛ حالمان بد می شود. چرا به آنها عیدی ندهیم؟ باید به آنان بهترین عیدی ها و هدیه ها را داد تا حال خودمان و حال ارتباطات خانوادگی ما خوب شود. امام علی (علیه السلام) بخشیدن را برابر با تمام خوبی ها دانسته و فرمودند: «مَنْ‏ عَفَى‏ عَنِ‏ الْجَرَائِمِ فَقَدْ أَخَذَ بِجَوَامِعِ الْفَضْل؛ هرکس از جرم ها بگذرد همانا تمام نیکی ها را بجا آورده است.» (تصنیف غرر الحكم، ص245)‏ یا فرمودند: «مَنْ أَحْسَنَ إِلَى مَنْ أَسَاءَ إِلَیْهِ فَقَدْ أَخَذَ بِجَوَامِعِ‏ الْفَضْل‏؛ هرکس از کسی که به او بدی کرده، نیکی کند همانا تمام نیکی ‎ها را بجا آورده است.» (همان، ص388)

با سخاوت خوبتر شویم

باز می توانیم حال خود را خوب تر کنیم. همین نزدیکی ها هستند کسانی که زیبایی عید را هرچند اندک، نمی توانند درک کنند. از لباسی زیبا محروم اند، کسی را ندارند به آنها عید را تبریک بگوید. درست است که از خویشان ما نیستند؛ ولی ما نسبت به آنها هم مسئولیم. اگر از خویشاوندان ما بودند؛ می توانستیم بایک جعبه شیرینی و چند دست لباس کادو شده به دیدار آنها برویم و جشن عید را با آنها به اشتراک بگذاریم.

حال که نسبتی با ما ندارند؛ می توانیم به مؤسسات خیریه اعتماد کنیم. در جشن نیکوکاری شرکت کنیم. اگر اوضاع مالی ما آنقدر خوب نیست که اجناس نو، هدیه دهیم؛ می توانیم لباس های زیبا و سالم گذشته خودمان را ببخشیم. می توانیم هرچند اندک، لبخند را بر لبان آنها هم بنشانیم. انفاق دغدغه اصحاب رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) بوده و از اینکه چه چیزی را انفاق کنند؛ می پرسیدند و قرآن اینگونه حکایت کرده: «وَ یَسْئَلُونَكَ مَا ذَا یُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْو(بقره، آیه219) و از تو می پرسند چه چیزی را انفاق کنیم؟ بگو: مازاد نیاز خود را»

سخاوت و بخشندگی سبب بهشتی شدن دنیا و آخرت ماست؛ همچنانکه امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «السَّخِیُ‏ قَرِیبٌ‏ مِنَ‏ اللَّهِ‏ قَرِیبٌ مِنَ الْجَنَّةِ قَرِیبٌ مِنَ النَّاسِ بَعِیدٌ مِنَ النَّارِ؛ سخاوتمند به خدا، بهشتی و به مردم نزدیک است و از جهنم دور است.» و فرمودند: «السَّخَاءُ شَجَرَةٌ فِی الْجَنَّةِ أَغْصَانُهَا فِی الدُّنْیَا مَنْ تَعَلَّقَ بِغُصْنٍ مِنْ أَغْصَانِهَا دَخَلَ الْجَنَّة؛ سخاوت درختی در بهشت است که شاخه ‎های آن در دنیاست؛ هرکس به شاخه ای از آن دست اندازد، به بهشت داخل شده است.» (عیون اخبار الرضا، ج2، ص12)

وقت فراموش شده ها

سفر یک پیشنهاد جذاب برای روزهای آغازین سال است. سفر که راهی برای سلامتی دانسته شده و پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمودند: «سَافِرُوا تَصِحُّوا؛ سفر کنید تا سلامت باشید.» (من لا یحضره الفقیه، ج2، ص265) مسافرت می تواند سیاحتی و زیارتی باشد. علاوه بر امام رضا(علیه السلام) می شود سراغ امامزاده ها نیز رفت. کمی هم امامزاده شهر و محل را شناخت. از قلب خود به آنان پُل زد. می شود سراغی از شهدا گرفت، مدافعان حرمی که سال گذشته سر سفره هفت سین حاضر بودند. می توان گذشتگان را یاد کرد.

مطالعه و کتابخوانی، آغاز فعالیت های ورزشی، برنامه ریزی برای ترک گناه یا عادت های بد، کم کردن حضور افراطی در فضای مجازی و خیلی از کارهای خوب دیگر، پیشنهادهایی است که اگر از نوروز آغاز شود؛ می تواند جان ما را تازه کند؛ مانند باران ها و نسیم بهاری.

کلام آخر

تعطیلات نوروز، اوقات فراغت است. فراغتی که خداوند اینگونه درباره آن به پیامبرش توصیه کرده: فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ وَ إِلىَ‏ رَبِّكَ فَارْغَبْ (انشراح، 7و8) پس هنگامیکه فراغت یافتی، به عبادت بکوش و به سوی پروردگارت رو کن.» و چه خوب است این برنامه، تمرینی برای تمام روزهای ما باشد و هر روز ما را عید کند.

---