تبیان، دستیار زندگی
اگر مسیر زندگی را سفری با منزلگاه های چند گانه و مرزهایی مختلف با مراحلی پیش بینی شده یا نشده همانند بدانیم، عزت نفس شبیه گذرنامه ای است که عبور از مرزهای آن را آسان تر می نماید عزت نفس در سن کودکی و قبل از شش سالگی شکل می گیرد واضح است که سال های ابتدایی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تقویت عزت نفس کودک

اگر مسیر زندگی را سفری با منزلگاه‌های چند گانه و مرزهایی مختلف با مراحلی پیش بینی شده یا نشده همانند بدانیم، عزت نفس شبیه گذرنامه ای است که عبور از مرزهای آن را آسان تر می نماید عزت نفس در سن کودکی و قبل از شش سالگی شکل می گیرد واضح است که سال های ابتدایی زندگی کودک زمان پایه ریزی ارکان روحی، مهارت های اجتماعی و ارتباطی می باشد.

بخش خانواده ایرانی تبیان
تقویت عزت نفس کودک

به عبارتی دیگر عزت نفس کودکان از این لحاظ مهم تلقی می گردد که در تمام مسیر زندگی کودک تأثیرگذار خواهد بود و کودک می تواند از آن به عنوان سرمایه و منبعی برای رویارویی با مشکلات زندگی در طول روند رشدش استفاده کند، تا جایی که ممکن است به نحوی با کودکان تعامل کنیم تا اتکای نفس بیشتری نسبت به خود پیدا کنند و به گونه ای آنها را همراهی کنیم تا ظرفیت بیشتری برای رویارویی و یا جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده بیابند.

احساس اعتماد

من جلو می روم پس اعتماد دارم.

به اولین مکان امنیت جسمی کودک و پایداری آن بستگی دارد تغییر دکوراسیون های زود به زود محیط منزل مانع کشف اطراف توسط کودک می باشد محیطی ایجاد کنیم تا کودک در آن روالی را که عنصر اصلی شکل دهی و دادن حس اطمینان به کودک است را تجربه کند. مثلاً بتواند هر روز جایی از منزل که می تواند در آن بازی کند به راحتی برود. اما این احساس همچنین بستگی به حالتی که ما بزرگترها به کودک نشان می دهیم دارد. نحوه ای که در قبل وی و کارهایش دقت و توجه داریم به آنها گوش می دهیم و در عین حال انسجام و قاطع بودن ما دارد. اینکه لازمه گاهی در مقابل برخی درخواست های کودکان مقاومت نداشته باشیم و انعطاف پذیر و در عین حال قاطع باشیم و این حالت رضایت بزرگسالان بدون اینکه نظارت بیش از حدی از کودک داشته باشند را در پی دارد این احساس ارتباط تنگاتنگی با اعتمادی که بزرگسالان به کودک دارند که همانا منبع الهام بخش شکوفایی توانایی هایشان است.

البته اعتماد در تمام ابعاد و به طور مداوم می تواند باعث ضرر به کودک شود ولی کودکی که اعتماد نبیند اگر احساس کند که بزرگترها زیادی نگران او و نتیجه کارهایش هستند، نمی تواند بر روی کارهایی که می تواند انجام دهد مطمئن شود عوامل دیگری نیز همانند محیط اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی وجود دارند که در ارتباط با کودک مداخله دارد.

احساس تعلق

عزت نفس حاصل روابط هر کدام از ما با اطرافیان و بازخوردهای برگرفته از محیط اطراف می باشد و نمی توان گفت که همه چیز در روابط والدین و فرزندی خلاصه می گردد

مادر کودکی سه ساله می گوید که تعدادی از همبازی های کودکش را به منزل دعوت کرده بود یکی از آنها پشت در پنهان شده بود و به بقیه ملحق نشد بعضی از کودکان نیاز به حمایت مهربانانه برای ملحق شدن به بقیه را دارند.

اما آن کودک راضی به پیوستن به بازی بقیه نبود من به بچه های دیگه گفتم ایرادی نداره بدون او بازی کنید کمی بعد رفته رفته او از جای که پنهان شده بود بیرون آمد و به سمت سر و صدای بچه ها رفت بچه‌ها دایره ای تشکیل دادند و در شعرخوانی آنها همراه شد کم کم آن کودک هم پویاتر و مشتاق تر نسبت به گروه شد.

من جایی دارم پس حس اطمینان دارم

کودک در روند رشد نیاز به توانایی قرار گرفتن در کنار بقیه را دارد. احساس تعلق داشتن به یک گروه بستگی زیادی به جایگاهی دارد که به او می دهند و اینکه تا چه اندازه احساس پذیرش و اهمیت در آن پیدا می کند. این مسئله در جملات کوتاه روزانه می تواند خلاصه شود. مثلاً موقعی که کودک از خواب بیدار می شود و حالت گریان به خود می گیرد می توان با چنین جملاتی او را آرام کرد «تو اینجائی؟ خوب تولیدی؟ ما منتظرت بودیم.» این احساس ارتباط زیادی با توانایی جهت شرکت در جمع های دوستان و آشنایان، سالگردها، عضویت در گروه ها رفت و آمد در محیط های فرهنگی را دارد پس بسیار جای خوشحالی ست اگر کودکی عضو گروه بازی شده و فعالیتی دارد و یا اینکه علاقه مند به انجام کارهای کوچک در خانه شده است.

شناخت خود و دیگران

شناخت خود مربوط به کشف دنیای درونی است دنیایی که فقط به خود کودک تعلق دارد و از دنیای بزرگترها پنهان است آن هم دنیای هیجانات، تجربه ها و غیره است یعنی آگاهی و شناخت به هم مربوط هستند کودک به بقیه نیاز دارد در اینکه در فعالیت های مشترک با بقیه شریک شود و مهمه که بزرگترهایی که اطرافیان کودک محسوب می شوند بر کارهای کودک به مثبت‌ترین نحو نظارت کنند. لازمه این کار هم نگرش بزرگسالان نسبت به کودکان است یعنی آنها را آنگونه که هستند بنگرند نه آن گونه که باید باشند بدین معنی که به حرف های کودک گوش فرا دهید نه به آنچه که بازتاب عملکرد آنان می باشد. سطح بازخوردهای مثبت به این معنی نیست که نمی توان به کودک نشان داد که برخی از رفتارهایش ناراحت کننده و مسئله دار است. شناخت از خود توسط پذیرش انتقاد و شناخت محدودیت ها علی الخصوص نتایج کارها و اثرات آن بر دیگران است. اینکه بزرگسالی که کودک و رفتارش را در نظر دارد باید بدانند که کار ناراحت کننده یک کودک با خود واقعی و شخصیت واقعی او متفاوت است و این دو را با هم ادغام نکند. مثلاً اگر کار نامناسبی از کودک دیدند به او نگویند: «تو بچه بدی هستی!» بلکه به جای خود کودک باید کار نامناسب را مورد نکوهش قرار دهند.

عزت نفس برای همه

«عزت نفس ثمره ارتباطی است که هر کدام از ما با بقیه داریم»

عزت نفس حاصل روابط هر کدام از ما با اطرافیان و بازخوردهای برگرفته از محیط اطراف می باشد و نمی توان گفت که همه چیز در روابط والدین و فرزندی خلاصه می گردد. در نتیجه می توان گفت که میزان یکپارچگی منابع فرهنگی و ارزش های غالب جامعه، با اعضای خانواده بر ورود به گروه ها و نیز احساس پذیرش و یکرنگی با گروه تأثیر دارند همچنین تأثیر وسیعی بر روابط بین ما دارد. این امر در مورد کودکان نیز صادق است و هر قدر ارزش های خانواده با ارزش های غالب بر جامعه بیشتر تطابق و هماهنگی داشته باشد، به همین منوال پذیرش در گروه های همسالان آسان تر می گردد و در نتیجه احساس مثبت کودک نسبت به خودش و عزت نفس در کودک شکل خواهد گرفت.

هر چه میزان ارتباطات و تعاملات کودک با والدینش بیشتر و صمیمانه تر باشد به آسانی شیوه های کنترل رفتار خود را فرا می گیرد و از سویی دیگر پذیرفته شدن در بین همسالان و داشتن ارتباطات با آنها موجب عزت نفس مثبت می گردد. عدم نشان دادن محبت و مورد تأیید قرار ندادن حرفای مورد قبول کودک، احساس ضعف و ناتوایی و کمبود عزت نفس را در وجود آنها می گذراند.

منبع: ماهنامه کودک ، شماره 125 ،سارا محمداسماعیلی/ مترجم پژوهشگر کودک و نوجوان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.