تبیان، دستیار زندگی
فرهنگ > دین و اندیشه - اهدای عضو در زمان حیات و مرگ، یکی از مواردی است مراجع حکم های مختلفی درباره آن صادر کرده اند. جدول پیش رو، نظر چند تن از مراجع و اداره حقوقی قوه قضاییه به 4 سوال با موضوع فوق است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اهدای عضو چه حکمی دارد؟

فرهنگ دین و اندیشه اهدای عضو در زمان حیات و مرگ، یکی از مواردی است مراجع حکم های مختلفی درباره آن صادر کرده اند. حال نظر چند تن از مراجع و اداره حقوقی قوه قضاییه رابا موضوع فوق را بیان میکنیم.

فرآوری: تیموری/کارشناس حوزه ـ بخش احکام اسلامی تبیان

اهدا

آیت الله  سیدعلی خامنه ای:

س 1288: آیا استفاده از عروق و رگهای جسد شخص متوفّی برای پیوند به بدن یک فرد بیمار، جایز است؟

ج: اگر با اذن میّت در دوران حیاتش و یا با اذن اولیای او بعد از مردنش باشد و یا نجات جان نفس محترمی منوط به آن باشد، اشکال ندارد.

س 1289: آیا در قرنیّه‏ای که از بدن میّت جدا شده و به بدن انسان دیگری پیوند زده می‏شود و در حالی که این کار غالباً بدون اجازه اولیاء میّت انجام می‏شود، دیه واجب است؟ و بر فرض وجوب، مقدار دیه هر یک از چشم و قرنیّه چقدر است؟

ج: برداشتن قرنیّه از بدن میّت مسلمان حرام است و موجب دیه می‏شود که مقدار آن پنجاه دینار است ولی اگر با رضایت و اذن میّت قبل از مرگش، برداشته شود اشکال ندارد و موجب دیه نیست.

س 1291: با توجه به اهمیّت پیوند کلیه برای نجات جان بیماران، پزشکان به فکر افتاده‏اند که یک بانک کلیه ایجاد کنند و این بدین معنی است که افراد زیادی به‌طور اختیاری مبادرت به اهداء یا فروش کلیه می‏کنند، آیا فروش یا اهدای کلیه یا هر عضو دیگری از بدن به‌طور اختیاری جایز است؟ این عمل هنگام ضرورت چه حکمی دارد؟

ج: مبادرت مکلّف در هنگام حیات، به فروش یا هدیه کردن کلیه یا هر عضو دیگری از بدن خود برای استفاده بیماران از آنها در صورتی که ضرر معتنابه برای او نداشته باشد اشکال ندارد، بلکه در مواردی که نجات جان نفس محترمی متوقف بر آن باشد، اگر هیچ‌گونه حرج یا ضرری برای خود آن شخص نداشته باشد، واجب می‏شود.

مبادرت مکلّف در هنگام حیات، به فروش یا هدیه کردن کلیه یا هر عضو دیگری از بدن خود برای استفاده بیماران از آنها در صورتی که ضرر معتنابه برای او نداشته باشد اشکال ندارد، بلکه در مواردی که نجات جان نفس محترمی متوقف بر آن باشد، اگر هیچ‌گونه حرج یا ضرری برای خود آن شخص نداشته باشد، واجب می‏شود

آیت الله ناصر مکارم شیرازی

پرسش : اگر مطمئن باشیم و یا احتمال دهیم که این پیوند رد خواهد شد و مفید نخواهد بود آیا مجازیم با خوش بینى و به عنوان کمک به بیمار، از بدن فرد زنده یا مرده دیگرى عضوى را جدا و به آن بیمار پیوند بزنیم؟

پاسخ : اگر اطمینان به عدم نتیجه باشد این کار جایز نیست ولى در صورت احتمال عقلایى، برداشتن عضو پیوندى از مرده مانعى ندارد و از زنده در صورت عدم ضرر و خطر نیز جایز است.

پرسش : آیا ثبت نام برای اهدای اعضای بدن بعد از مرگ باید با رضایت پدر و مادر انجام شود؟ و آیا این کار باقیات و صالحات به حساب می آید؟ و اصلا این کار درستی می باشد؟

پاسخ : کار خوبی است و رضایت پدر و مادر شرط نیست ولی اگر آنها اذیت و آزار می شوند باید از این کار خودداری کرد.

پرسش : آیا برداشتن قطعه اى از استخوان یا عضله از شخص مسلمان « با رضایت یا بدون رضایت» براى استفاده در بدن شخص غیر مسلمان که دشمنى با مسلمانان ندارد جایز است؟

پاسخ : اگر با اجازه بردارند و شخصى که از او بر مى دارند به خطر جانى یا نقص عضو مهمّى گرفتار نشود، مانعى ندارد.

پرسش : در رساله شما مشاهده کردم که اهدای عضو بیمار مرگ مغزی دیه دارد، اینجانب نام خودم را به عنوان داوطلب اهدای عضو ثبت کرده ام؛ اگر راضی به گرفتن دیه نباشم باز گرفتن آن لازم است؟ اگر وصیت کنم چطور؟

پاسخ : هرگاه ورثه شما هم به این معنا موافقت کنند دیه لازم نیست.ب ، ج ، د. از جواب بالا معلوم شد

آیت الله  سیدعلی سیستانی:

پرسش: هدیه کردن کلیه مثلاً از آدمی زنده برای زنده دیگر و یا با وصیت مرده ای برای زنده اعم از مسلمان برای کافر ویا به عکس، جایز است؟

و آیا فرقی میان اعضاء هدیه شده وجود دارد؟

پاسخ: برداشتن عضوی از شخص زنده برای شخص زنده دیگر و پیوند آن به بدن دیگری اگر او را با خطر جدی روبرو نکند مانعی ندارد مانند آنکه شخصی که کلیه دیگرش سالم است و کار می کند کلیه دومش را به بیمار کلیوی اهدا کند، وهمچنین بریدن عضوی از اندام شخص مرده با وصیت او و پیوند دادن آن به شخص دیگر هرگاه میّت، مسلمان و یا در حکم مسلمان نباشد باز مانعی ندارد، زیرا نجات یک انسان مسلمان موقوف به آن است، وامّا در غیر این دو صورت در نفوذ وصیّت و در صحّت آن و در جواز قطع عضوی از وی، اشکال است اما به هر حال اگر طبق وصیت عضوی از مرده مسلمان بریده شد برای قطع کننده آن، دیه واجب نمی شود.ج . فرقی با سایر افراد ندارد.

د. تفاوتی نیست .

آیت الله وحید خراسانی:

بریدن عضوى از اعضاى بدن زنده براى پیوند:

مسأله ۲۸۹۵ ـ اگر شخصى راضى شود كه در حال حیات خود عضوى از اعضاى او را بریده و به دیگرى پیوند زنند ، چنانچه آن عضو از اعضاى رئیسه باشد كه بریدن آن صدمه اى به حیات او مى زند ، و یا نقص و عیبى در او ایجاد مى كند ، بریدن آن عضو جایز نیست ، و اگر با بریدن آن عضو ضرر و عیبى بر او وارد نمى شود ـ مانند بریدن مقدارى از پوست و یا گوشت ران كه جاى آن روییده مى شود ـ بریدن آن عضو با رضایت او جایز است ، و مى تواند براى رفع ید از آن عضو مبلغى دریافت كند.

اداره حقوقی قوه قضاییه:

چون اعضاء بدن مال نیست ، قابل فروش نمی باشد ولی شخص می تواند آن را در حیات یا ممات به دیگری اهداء کند و در عوض ، مالی دریافت نماید. اما این امر به هیچ وجه نباید موجب تأخیر اجرای احکام قطعی شود.


منابع:
خبر آنلاین
هدانا

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.