وقتی تعطیلات نوروز کوتاه می شود!
امسال مراسم عید نوروز از دو، سه روز قبل از عید و آغاز سال جدید شروع شد و در طبقات مردم جنب و جوش عید و استقبال از طلیعه بهار و دید و بازدید بین مردم به خوبی مشهود بود. مراسم دید و بازدید امسال زیاد‌تر از سال‌های پیش در شهر و بین خانواده‌ها و دوستان و آشنایان برگزار شد و از این‌رو تبادل محبت و وداد بین عموم مردم رشته الفت و یگانگی را محکم‌تر ساخت و فلسفه دید و بازدید عید که همان تجدید پیمان محبت و دوستی در جامعه است بهتر از سال‌های قبل بروز و ظهور داشت.
فرآوری: فهیمه السادات آقامیری-بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
۶ فروردین ۱۳۴۱ تعطیلات به پایان رسید
امروز تعطیلات پنج روزه عید سعید نوروز پایان یافت و مجددا کار و فعالیت آغاز گردید.
مسافرت کمتر
امسال مردم تهران کمتر به مسافرت رفتند. این امر معلول وضع اقتصادی و کم پولی بود که در این اواخر سال دامنگیر مردم گردید و به همین لحاظ عده‌ای به جای مسافرت ترجیح دادند که در تهران مانده و از مهمانان پذیرایی کنند.
در این روزها هم پرداخت حقوق و پاداش که در برخی از ادارات و وزارتخانه‌ها به عمل آمد موجب رونق بازار گردید و کارمندان و کارگران در ایام شب عید به بازار روی آوردند.
وضع بازار
بازار تهران همه ساله از بهمن ماه شاهد جنب و جوش و هجوم خریداران بود ولی امسال این جنب و جوش خیلی دیر یعنی در همان اواخر اسفندماه آغاز گردید
با وجود ازدحام چند روز در اواخر اسفند در بازار و خیابان‌ها، بازاریان نتوانستند مانند سال‌های گذشته به کسب پررونق خود بپردازند و طبق اظهار کسبه و فروشندگان میزان فروش کسبه بازار و خیابان‌ها در این سال کمتر از نصف فروش سال‌های گذشته بوده است.
آمار مسافرت ها با قطار زیاد شده
امروز راه‌آهن ایران اعلام کرد که در اسفندماه گذشته مردم تهران سه میلیون تومان پول برای بلیط راه‌آهن و مسافرت پرداخته‌اند، این مقامات اعلام کردند که تعداد مسافرین ایام عید بیست هزار نفر بوده که نسبت به سال قبل پنج هزار نفر فزونی داشته است.
بیشتر به سمت جنوب
مقامات راه‌آهن اعلام کردند که بیش از پانزده هزار نفر از مردم تهران به طرف صفحات جنوبی، اهواز و آبادان و خرمشهر رفتند ولی در این نقاط نیز به علت تقلیل بارندگی هوا گرم شد و به مسافرین چندان خوش نگذشت. آب رودخانه‌های کارون و دز در اثر قلت باران امسال پایین و کم بود و مسافرین و افراد بومی کارون را تا این حد کم آب ندیده بودند.
بنگاه‌های مسافری
امروز مدیران بنگاه‌های مسافربری اعلام کردند که وضع مسافرت در ایام عید رضایت‌بخش نبود و آقای پهلوان‌پور رئیس صنف مسافربری گفت: فقط در اواخر اسفند عده‌ای به موسسات حمل و نقل مراجعه کردند و این موسسات در روزهای اول و دوم و سوم فروردین اصولا مسافر نداشتند و تعداد مسافرین امسال را در حدود یک بیستم سال گذشته باید تخمین زد.
پهلوی و رشت
امسال در ایام عید شهرهای رشت و بندر پهلوی بسیار آرام و خلوت بود و مردم به علت بی‌پولی برای تفریح و گذراندن ایام عید به این شهر‌ها کمتر مسافرت کردند.
در جاده‌ها
همه ساله چند روز قبل از تحویل سال و در روزهای اول سال جدید دارندگان اتومبیل‌های سواری به قصد مسافرت تهران را ترک می‌گفتند و کاروان اتومبیل‌های سواری در سراسر جاده‌های شمال و جنوب مثل دسته زنجیر بدون قطع در حرکت بود ولی در ایام عید امسال با آنکه عده‌ای نیز به مسافرت رفتند آن جنب و جوش سال‌های پیش مشهود نبود و قسمت عمده اتومبیل‌ها در تهران ماندند و تعدادی نیز اتومبیل‌های مسافرین شهرستان‌ها که برای دید و بازدید به تهران آمده بودند در خیابان‌ها به چشم می‌خورد.
مسافرین خارج
همه ساله عده‌ای از افراد و خانواده‌ها برای گذراندن ایام عید به اروپا و کشورهای خاورمیانه مسافرت می‌کردند، ولی امسال به علت محدودیت در صدور گذرنامه از مسافرت به خارج نیز کمتر استفاده شد و مسافرین به ناچار در داخله مملکت به مسافرت پرداختند.
تاکسی کم بود
مردم در این چند روزه عید برای انجام دید و بازدید عید گرفتار کمبود وسیله نقلیه بودند، با وجود اینکه تاکسی‌ها اجازه داشتند مسافر اضافی سوار کنند باز هم پیدا کردن وسیله ایاب و ذهاب امر مشکلی بود، وضع تاکسی‌ها خوب بود و درآمد خوبی عاید دارندگان تاکسی گردید.
بازار ماچ و بوسه از صبح روز اول فروردین و بلافاصله پس از تحویل سال دید و بازدید مردم شروع شد و رفت و آمد خانواده‌ها در کوچه‌ها و خیابان‌ها ازدحامی به وجود آورد. مردم در این چند روز از نوروز باستانی استقبال کردند و شهر تهران غرق در جنب و جوش گردیده بود...
در ایام عید بازار ماچ و بوسه بسیار بارونق بود. مردم در خیابان‌ها و کوچه‌ها طبق سنن باستانی یکدیگر را می‌بوسیدند. امروز هم قسمت بیشتر وقت کارمندان دولت در ادارات دولتی و بنگاه‌های ملی و شرکت‌ها به دید و بازدید و مصافحه و معانقه گذشت. در اطاق‌ها، راهرو‌ها، مراسم تبریک و تهنیت عید و بازار ماچ و بوسه برقرار بود.
در پارک‌شهر
شهردار تهران و معاون شهرداری روز دوم فروردین در «پارک‌شهر»، مردم شهر و مامورین شهرداری را پذیرفتند. آقای دکتر امینی نخست‌وزیر نیز در این مراسم شرکت کرد و نطق‌هایی از طرف نخست‌وزیر و شهردار تهران در مورد برنامه شهرداری و بیلان کار آن ایراد گردید. در مراسم دید و بازدید شهرداری بیش از ده هزار نفر شرکت کردند و هفت هزار بسته شیرینی و هدیه از طرف شهرداری در میان رفتگران و مردم توزیع گردید.
نخست‌وزیر سکه داد
آقای دکتر امینی نخست‌وزیر در مراسم بازدید عید به هر یک از فرزندان پرورشگاه شهرداری یک سکه طلا عیدی داد و آنها نیز برای نخست‌وزیر هورا کشیدند.
دید و بازدید و مراسم نوروزی در «پارک‌شهر» که از طرف شهرداری برپا بود کاملا بی‌سابقه بود و عموم افراد و طبقات مختلف و روسای شورایعالی اصناف و اعضای اتحادیه‌ها و هیات رییسه شورایعالی انجمن‌های محلی تهران و معتمدین محلات و نمایندگان قاطبه مردم در آن شرکت داشتند.
یک بیمار مفلوج به نام آقای یکرنگی که مدت هشت سال در بستر بیماری است در این مراسم شرکت کرد. وی در این مراسم بین نخست‌وزیر و شهردار تهران نشسته بود و مطالبی پیرامون سیاست اقتصادی دولت و اقدامات آقای دکتر امینی بیان داشت.
هزینه ی سفرهای نوروزی در سال ١٣٣٧ میانگین هزار و پانصد تومان برای هر نفر
مسافرت در ایام عید هم «مد» جدیدی است که از چند سال قبل گریبانگیر متجددین تهران شده و در چند سال اخیر از یک ماه به عید مانده سیل افراد تهرانی به جانب شهرستان‌ها سرازیر می‌گیرد. امسال تعداد مسافرین به شهرستان‌ها از سال‌های قبل بیشتر شده و از یک ماه پیش افراد بانفوذ و ثروتمند برای آنکه از دوستان خود عقب نمانند تدارک سفر را دیده و بلیط هواپیما و قطار و اتوبوس رزرو کرده‌اند.
در این رپورتاژ شما با شهرستان‌هایی که در ایام عید بیشتر به آنها مسافرت می‌شود و ارقامی که صرف این چند روز تفریح می‌گردد آشنا می‌شوید.
چندین سال است که عده زیادی در ایام عید خارج از تهران و در ممالک خارجی یا شهرستان‌ها بسر می‌برند و این ایام را دور از جنجال و غوغای تهران به تفریح و خوشگذرانی می‌پردازند. در گذشته رسم بر این جاری بود که در ایام عید اگر رییس یک خانواده‌ای هم در ماموریت خارج از مرکز بسر می‌برد به هر ترتیبی بود این چند روزه را مرخصی می‌گرفت و به تهران می‌آمد که نزد همسر و خانواده و در کانون سعادت خود بسر برد. اما متاسفانه این رسوم هم کم‌کم به دست فراموشی سپرده می‌شود و هر کس سعی می‌کند که در ایام عید دور از تهران بسر برد، حال عده‌ای به تنهایی بار سفر می‌بندند و عده دیگری هم که وضع مرتب و مرفهی دارند باتفاق اعضای خانواده عازم سفر می‌شوند.
و حالا بد نیست بدانید که از ما بهتران در این ایام به کجاها می‌روند و چه پول‌هایی می‌دهند و به چه وسیله وقت خود را می‌گذرانند؟
مسافرت به خارجه و شهرستان‌ها
همانطور که گفته شد در ایام عید عده‌ای به خارج از ایران و عده دیگری هم در شهرستان‌های خودمان بسر می‌برند. عده‌ای که به خارجه می‌روند جزو طبقه اول مملکت محسوب می‌شوند و برای دیدن فرزندان خود که در کشورهای خارجی مشغول تحصیل می‌باشند عازم ممالک خارجی می‌شوند و تحف و هدایایی نیز با خود همراه می‌برند که باعث مسرت خاطر و خوشحالی نورچشمی‌ها گردد.
برای این افراد گرانی و هزینه سفر و مسافرت معنی و مفهومی ندارد و اگر در این چند روزه هفتاد هشتاد الی صد هزار تومان هم بپردازند ککشان نمی‌گزد و خم به ابرو نمی‌آورند.این‌ها بلیط هواپیما را از یک ماه دو ماه قبل از عید تهیه کرده و ضمن این چند روزه عزیمت می‌کنند.
و اما عده‌ای که به شهرستان‌ها می‌روند، این‌ها افرادی هستند که بدون هیچ هدف و مقصودی و تنها به خاطر تفریح و خوشگذرانی به سوی شهرستان‌ها رهسپار می‌گردند تا این ایام را دور از تهران و در نقاط باصفا و خوش آب و هوا بسر برند و به حساب خود غم دنیا و مافیها را فراموش نمایند.
از یکی دو ماه قبل در برابر شرکت‌های مسافربری و گاراژها و ایستگاه راه‌آهن برای تهیه بلیط مسافرت غوغای عجیبی بوده و هنوز هم ادامه دارد.
در این قبیل مواقع آنچه البته به حساب نمی‌‌آید هزینه گزاف و سنگین ایاب و ذهاب و مخارج این چند روز دور از تهران بسر بردن است. مثلاً از همان یک ماه قبل بهای بلیط‌های شرکت‌های مسافربری به یک برابر و نیم تا دو برابر افزایش یافته و مردمی که عازم مسافرت هستند ناگزیر به تهیه بلیط می‌باشند و چه بسا که حاضرند در تمام طول راه اگر صندلی برای نشستن نباشد ایستاده رنج سفر را به خود هموار سازند.
آبادان – اهواز – شیراز – اصفهان – رشت – بندر پهلوی – رامسر – بابلسر و به طور کلی صفحات شمال از نقاطی است که این روزها بیشتر از هر نقطه دیگر شلوغ است و مردم به آنجاها مسافرت می‌کنند.
هتل‌ها و مهمانخانه‌ها چگونه از اهالی تهران پذیرایی می‌کنند
طی یک محاسبه خیلی ساده و با در نظر گرفتن حداقل مخارج هر یک نفر برای پانزده روز خارج از تهران بسر بردن باید هزار و پانصد تومان بپردازد.
فراموش نشود که این حساب با در نظر گرفتن حداقل خرج و صرفنظر از هزینه سفر می‌باشد. به این معنی که روزانه هزار ریال به این ترتیب: سیصد ریال برای تختخواب در مهمانخانه‌های درجه ۲ و مسافرخانه‌ها (هتل‌ها دو تا سه برابر این پول را مطالبه می‌کنند)، چهارصد ریال مخارج غذا (یک صبحانه مختصر یک ناهار معمولی و یک شام ساده) و سیصد ریال فقط برای راه رفتن و به تفریحگاه‌ها سر زدن که جمعا می‌شود هزار ریال و برای پانزده روز پانزده هزار ریال.
عده‌ای از افرادی که به شهرستان‌ها می‌روند آشنایان و دوستانی در آن نقاط دارند اما اکثریت با افرادی است که بدون داشتن آشنا و خویش و قومی عازم شهرستان‌ها می‌گردند و باید در هتل‌ها و مهمانخانه‌ها و مسافرخانه‌ها بسر برند.
در این قبیل مواقع دیگر انصاف و مروت برای صاحبان و مدیران مهمانخانه‌ها مفهومی ندارد و برای یک تختخواب اگر زورشان برسد و به احتیاج مسافرین پی ببرند پانصد تا ششصد ریال دریافت می‌دارند و از حیث خوراک و غذا هم که دیگر نگو و نپرس که چه نوع خواروبار و گوشت‌های چند روز مانده به مصرف می‌رسانند و شاید شما که هنوز ایام عید مسافرتی به خارج از تهران نکرده‌اید برایتان غیرقابل قبول باشد که این‌ها تنها برای یک فنجان چای ده بیست ریال مطالبه می‌کنند. مردم هم این پول‌ها را می‌دهند و خوشند که دور از تهران بسر می‌برند و از پذیرایی و دید و بازدید عید خلاص هستند.
و البته ناگفته نماند که این افراد برای خالی کردن شانه از زیر مخارج عید و خرید شیرینی و آجیل و میوه نیست که به سفر می‌روند، نه! زیرا در مسافرت و دور ماندن این چند روزه از تهران ده تا پانزده برابر مخارجی که در تهران ممکن است داشته باشند از کیسه می‌پردازند بلکه فقط برای آن است که از دیگران در این راه عقب نمانند و بقول خودشان برای اینکه از پذیرایی کردن و ملچ و ملوچ ایام عید در امان باشند اینطور به جانب شهرستان‌ها هجوم می‌برند. و این پول‌ها را در عین آنکه از نظر جا و مکان در مضیقه هستند می‌دهند.
و عده‌ای که به تهران می‌آیند
در این بین و در گرماگرم هجوم مردم تهران به شهرستان‌ها عده زیادی هم از اهالی شهرستان‌ها برای دیدار دوستان و آشنایان خود و استفاده از آب و هوا و تنوع به تهران می‌آیند، زیرا آنها هم از زندگی یکنواخت در شهرستان‌ها که برای افراد تهرانی تا این قدر دلپذیر است به ستوه آمده‌اند و ایام عید را با هر ترتیبی هست به تهران می‌آیند تا ضمن آنکه دیداری تازه می‌کنند، تغییر آب و هوایی داده و تنوعی برای خود بوجود بیاورند.
این افراد هم خرجشان کمتر از افرادی که به خارج از تهران می‌روند نیست و صرفنظر از سوغاتی‌هایی که باید برای دوستان و خویشاوندان خود بیاورند متحمل مخارج و هزینه‌های زیادی نیز می‌شوند.
منابع: سایت تاریخ ایرانی، روزنامه اطلاعات ،مجله خواندنیها ( ۲۷ اسفند ۱۳۳۶)
