عیار سنجی سیمرغ 35

آیا جوایز جشنواره سی و پنجم عادلانه اهدا شد؟ موارد مبهم كدام است؟ این گزارش نگاهی دارد به سیمرغ های اصلی جشنواره پر حاشیه فجر.

لیلا حاتمی سالهاست در نقش زنی ساکت، درون‌گرا، بی‌احساس، بی‌تفاوت، قدرتمند و غالب و ... به خوبی جا افتاده. مهمترین ویژگی بازی‌اش در «رگ خواب» این است که قالب همیشگی‌اش را شکسته و در نقش دختری بی اعتماد بنفس، تنها و دست و پا چلفتی ظاهر شده. دختری که حاضر است هرکای بکند اما مورد توجه قرار بگیرد. ویژگی اصلی نقش حاتمی در «رگ خواب»، تغییر تدریجی احساسات و ترس‌هاست. او از سطحی پایین تر از صفر شروع می‌کند، در دوره عشق‌ورزی به اوج می‌رسد و نهایتا به دوره زیر صفر برمی گردد. حالات، رفتار، شیوه صحبت کردن، احساسات و نهایتا رسیدن به استیصال و اوج درماندگی او در نقش مینا باورپذیر و ملموس است.

محسن تنابنده / سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد

محسن تنابنده در فیلم «فراری» عیلرضا داود نژاد نقش یك راننده تاكسی را بازی می كند كه از شهرستان به تهران آمده و در كلان شهر روزكار می گذراند. یك روز با دختر نوجوانی روبرو می شود و می پذیرد كه او  را برای رسیدن به آرزویش (عكس با یك ماشین فراری هشت میلیاردی) كمك كند. حركات آرام و با طمانینه او در گفتار و كردار، روی یك مرز حركت می كند و حتی در لحظات بحرانی از آن عدول نمی كند. لهجه می توانست پاشنه آشیل تنبانده شود اما همان قدر كه در «پایتخت» لهجه مازنی را به خدمت كاراكتر نقی درآورده در «فراری» لهجه قمی یكی از برگ برنده های شخصیت او شده است. فیلم علیرضا داود نژاد روی دو كاراكتر استوار است و اگر نبود بازی «شیرین» تنبانده در میانه از نفس می افتاد.

مریلا زارعی/ سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن

بازی در نقش زن های خانه دار مستاصل، كاری سهل و ممتنع است. سهل از این جهت كه چنین زن هایی اطرف مان زیاد می بینم و سخت از این منظر كه وقتی قرار است چنین زنی در قاب قرار گیرد،‌ ملموس و باور پذیر باشد. مریلا زراعی در «زیر سقف دودی» نقش زنی را بازی می كند كه رابطه اش با همسرش به بن بست خورده و همین او را به مرز افسردگی رسانده است.خانه دار است و به شرایط تن داده و پذیرفته كه بحران عاطفی میان او و همسرش راه چاره ای ندارد. پس زندگی روزمره اختیار كرده و دل و دماغی برای رسیدن به ظاهر خود را ندارد تا جایی كه اطرافیان و حتی پسر او متوجه رابطه سرد پدر و مادر می شود. دو  نكته ویژه در بازی زراعی وجود دارد؛‌یكی تبحر او در نشان دادن خلوت های یك زن مستاصل است و دیگری جایی است كه طغیان می كند و با همسرش (فرهاد اصلانی) گلاویز می شود. زارعی در جشنواره امسال با «اسرافیل» نقش متفاوتی تجربه كرد كه احتمالا مزد بازی در نقش مادری روان پریش به حساب «زیر سقف دودی» ریخته شده است.

نوید محمد زاده /سیمرغ بهترین بازیگر نقش مكمل مرد

مهم ترین رقیبان او در جشنواره امسال جواد‌ عزتی و هادی حجازی فر بازیگران «ماجرای نیمروز» بودند اما نوید محمد زاده نقش یك كارگر از طبقه فرودست جامعه را چنان جان داد كه داوران در برابرش تسلیم شدند و او را محق دریافت سیمرغ دانستند. محمد زاده در نقش موسی است كه یك روی یك موتور كار می كند. تنگناهای اقتصادی آن قدر به زندگی اش فشار می آورد كه مجبور است مرغ ارزان و فاسد بخرد و همین زمینه‌ساز مرگ فرزندش می‌شود. نوید محمد زاده در غالب لحظات «بدون تاریخ ،‌بدون امضا» بازی خویشتن دارانه ای دارد و برای نشان دادن مشقات زندگی اش به داد و فریاد متوسل نمی شود. حتی بعد از مرگ فرزندش به یك باره داد و فریاد سر نمی دهد و ذره ذره به اوج می رسد و آن جا است كه فغان سر می دهد.

ثریا قاسمی/سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل زن

ثریا قاسمی در بازی‌هایش به یک استاندارد خاصی رسیده و معمولا نه کمتر از این استاندارد حرکت می کند و نه بیشتر. در فیلم «ویلایی‌ها» او یک مقدار متفاوت‌تر ظاهر شده بود. از یک طرف نقش مادر مهران و صمیمی که معمولا همیشه از او دیده‌ایم را داشت و از طرف دیگر سرسختی‌اش را به عنوان یک مادرشوهر حفظ می‌کرد و در ضمن نسبت به پسر جانبازی که در بیمارستان او را با مادرش اشتباه گرفته بود، بسیار آرام وحساس رفتار می‌کرد. قرار گرفتن او در شرایط مختلف درماندگی، انتظار، دعوا، مرگ عزیزان و ... همگی محک خوبی برای بازی قاسمی بعد از سال ها بود قاسمی شانزده سال پیش اولین سیمرغش را گرفته بود و در این مدت هیچ وقت نامزد هم نشده بود.

بهترین فیلم/ ماجرای نیمروز

در انتخاب «ماجرای نیمروز» به عنوان بهترین فیلم اشتراك نظر وجود دارد. روایت محمد حسین مهدویان از سرنوشت موسی خیابانی و گروهک منافقین و ترورهای بیشمار سال 60 ، بیش از آن که بخواهد روی داده های تاریخی تکیه کند، روایتی سینمایی دارد و 115 دقیقه مخاطب را میخکوب می کند. بازی های درخشان احمد مهران فر، هادی حجازی فر، جواد عزتی و مهرداد صدیقیان به همراه فضای ملموس، فیلم را یک سر و گردن بالاتر از تولیدات سینمای ایران قرار می دهد. سیدمحمود رضوی تهیه كننده «ماجرای نیمروز» سیمرغ بهترین فیلم را از آن خود كه سال پیش «سیانور» را باز هم با موضوع منافقین تهیه كرده بود.

بهترین كارگردانی/ بدون تاریخ ،بدون امضاء

وحید جلیلوند برای «بدون تاریخ ،بدون امضاء» سیمرغ بهترین كارگردانی را به خانه برد اما خیلی ها عقیده دارند با وجود «ماجرای نیمروز» فرصتی برای عرض اندام دیگر فیلم های جشنواره سی و پنجم باقی نمی ماند. به هر حال نمی توان تلاش وحید جلیلوند در خلق فضایی باورپذیر و تاثیرگذار نادیده گرفت؛‌از این منظر و بدون قیاس با اثری دیگر،‌فیلم او واجد تحسین می شود. توجه كارگردان به ریزه كاری ها توجه هیات داوران را جلب كرده ؛‌ او بازی های خوبی از بازیگران بویژه نوید محمد زاده و امیر آقایی گرفته، داستانش را با ضربآهنگ مناسب تعریف می كند و تعلیق های آن مخاطب را در سالن نگه می دارد.

بهترین فیلمنامه/ فراری

کامبوزیا پرتوی برای فیلمنامه «فراری»سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را از آن خود كرد. داستان فیلم روی آروزی ها خام نوجوانان استوار است كه حاضراند برای رسیدن به آن دست به هر كاری بزنند. كامبوزیا پرتوی پیش از این دغدغه و توان خود را در خلق دنیای نوجوان ها به رخ كشیده كه نمونه عالی اش «من ترانه پانزده سال دارم» است. پرتوی در میانه فیلم«فراری» برای مان مشخص می كند كه آرزوی های خام جوان ها حاصل چشم و هم چشمی و نداشتن ریشه است و تبعات آن چقدر عجیب و غیر قابل تصور است. این حرف در فیلمنامه بدون شعار جانمایی شده و در كارگردانی به بهترین شكل به تصویر درآمده است.

جایزه ویژه استعداد درخشان (فیلم اول)/ ویلائی ها

منیر قیدی برای «ویلائی ها» جایزه ویژه استعداد درخشان را گرفت. او كه پیش تر از نامزدی در جشنواره انصراف داده بود در مراسم حضور نداشت و نماینده ای هم نفرستاده بود. فیلمش برغم كاستی ها ، یك ویژگی مهم دارد و آن سوژه بكر و روایت نشده اش در سینما است:در بحبوحه التهابات و شلوغی های روزهای جنگ همسران و فرزندانی بودند که بنابر شرایط در موقعیتی خاص قرار گرفتند که کم از حضور در جبهه ها نداشت. منیر قیدی در داستانش از میان این خانواده ها، همسران فرماندهان و رزمندگانی که در خانه هایی نزدیک به مناطق جنگی ساکن شدند را انتخاب کرده است و راوی غم، شادی و اضطراب شان شده. در اغلب فیلم هایی که با موضوع دفاع مقدس نقش زنان فراتر از چند سکاس نرفته اما روایت« ویلایی ها» آنقدر زنانه است که حضورفیزیکی مردان را در فیلم بسیار محدود می کند.

جایزه ویژه هیات داوران/ فراری

علیرضا داود نژاد به خاطر فیلم«فراری»جایزه ویژه هیات داوران و سیمرغ بلورین گرفت. او در جشنواره سی و یكم این جایزه را برای فیلم «کلاس هنرپشگی» بدست آورده بود. داود نژاد در دهه ششم از زندگی همچنان دغدغه جوان ها را دارد و مهم تر این كه با انرژی سرشار پشت دوربین قرار می گیرد. او در «فراری» خام اندیشی جوان ها و شكاف طبقاتی را با هوشمندی و بدون شعار و در قالب قصه پیش روی مخاطب می گذارد و ضمن سرگرمی ، حرفش را می زند. داود نژاد با «فراری» تجربه ای سخت از سرگذرانده است، با دو بازیگر و یك تاكسی قصه ای پركشش و هیجانی تعریف می كند و تا لحظه آخر از نفس نمی افتد. ویژگی دیگر داود نژاد این كه بازی متفاوتی از محسن تنابنده گرفته است تا جایی كه او برای این نقش موفق به دریافت سیمرغ شد.