تبیان، دستیار زندگی
خلال دندان تمیزی را به پوست درونی دهان (گونه) كشیده و روی لام بكشید. لام را به مدت چند ثانیه بالای شعله بیرید تا سلول ها فیكس گردند...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : زینب باقری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مشاهده میكروسكوپی سلول‌ های گیاهی و جانوری، جلسه دوم

مشاهده میكروسكوپی سلول‌ های گیاهی و جانوری، جلسه دوم

آزمایش دوم: مشاهده سلول‌ های بافت پوششی دهان

خلال دندان تمیزی را به پوست درونی دهان (گونه) كشیده و روی لام بكشید. لام را به مدت چند ثانیه بالای شعله بیرید تا سلول ‌ها فیكس گردند. چند قطره الکل روی آن بریزید و صبر كنید تا الكل تبخیر گردد. یك قطره متیلن بلو بر روی آن ریخته و بعد از ۴ دقیقه  لام را بشویید. یك قطره آب بر روی قسمت رنگی لام  قرار داده و لامل گذاری كنید. برای كمتر وارد شدن حباب هوا بین لام و لامل‌، لامل را از یك ضلع بر روی لام قرار داده و آن را از زاویه 30 درجه به آرامی رها كرده تا برروی لامل قرار گیرید. نمونه را زیر میكروسكوپ مشاهده كنید.

مشاهده میكروسكوپی سلول‌ های گیاهی و جانوری، جلسه دوم

آزمایش سوم: مشاهده سلول ‌های خونی

مرحله‌ اول: خون ‌گیری

اگر راست دست هستید، كف دست چپ را به آرامی به سمت بالا نگه داشته و نوك انگشت اشاره‌ تان را با پنبه الكلی ضد عفونی كنید. با استفاده از یك لانست تمیز، با یك حركت سریع سوراخی روی نوك انگشت سبابه دست چپ خود ایجاد كنید. به آرامی نوك انگشت را فشار داده تا از محل سوراخ خون جاری شود. با یك پنبه اولین قطره را پاك كنید‌ (اولین قطره حاوی آب میان بافتی و رقیق است، در ضمن ممكن است با الكل سطح پوست كه برای ضد عفونی استفاده شده است مخلوط شده باشد.) دومین قطره را در انتهای لام تمیزی قرار دهید.

مرحله دوم: تهیه گستره خونی

در این مرحله لازم است خون بر روی سطح لام پخش شود به نحوی كه تنها یك لایه سلول بر  روی سطح قرار داشته باشد. خون را در یك‌ سانتی‌ متری از انتهای لام قرار دهید. لبة لام تمیزی را با زاویه 45 درجه بر روی خون قرار داده تا قطره خون در عرض لام دوم پخش شود، سپس لام دوم را با سرعتی ملایم و یكنواخت به سمت انتهای دیگر لام حركت دهید.

مشاهده میكروسكوپی سلول‌ های گیاهی و جانوری، جلسه دوم

مرحله سوم: رنگ ‌آمیزی

صبر كنید خون خشك شود (‌می ‌توانید بدون رنگ ‌آمیزی یك قطره آب بر روی لام گذاشته، لامل‌گذاری كرده و در زیر میكروسكوپ سلول ‌ها را مشاهده نمایید. در این حالت تنها گلبول ‌های قرمز را بواسطه رنگ‌ شان خواهید دید، گلبول ‌های سفید به علت تعداد كم  و سفید بودنشان، قابل تشخیص نیستند). با قطره چكان بر روی سطح لام متانول بریزید و با الكل 70% بشویید، صبر كنید تا لام خشك شود. پس از خشك شدن چند قطره محلول گیمسای رقیق شده بر روی گستره ریخته و بعد از 30 دقیقه به خوبی با آب بشویید تا رنگ ‌های اضافه شسته شود. لامل گذاری كرده و زیر میكروسكوپ به بررسی سلول ‌های مختلف خون بپردازید. بعد از تنظیم میكروسكوپ و واضح ‌شدن تصویر مشاهده شده هر آنچه كه می‌بینید را با دقت ترسیم نموده و یا با استفاده از دوربین عكس بگیرید.

نتایج

بافت‌ های گیاهی

سلول‌ های دارای دیواره سلولزی مانند پارانشیم، کلانشیم، آوندهای آبکشی و فیبر سلولزی به وسیله کارمن زاجی به رنگ قرمز متمایل به نارنجی در می‌آیند‌.

بافت‌های چوبی، چوب پنبه ‌ای و کوتینی توسط متیلن بلو به رنگ آبی و توسط فوشین به رنگ قرمز در می‌آیند‌.

مشاهده میكروسكوپی سلول‌ های گیاهی و جانوری، جلسه دوم

سلول‌ های پوششی دهان

سلول ‌ها با فاصله از هم قرار گرفته ‌اند. این فاصله توسط مایع سلولی پر‌ شده است. سلول‌ ها به طور نامنظم پراکنده‌اند و شکل خاصی ندارند (به ‌دلیل عدم وجود دیواره سلولی)؛ هسته و اندامک ‌ها به‌صورت نقاط پررنگ در داخل سلول قابل مشاهده ‌اند.

مشاهده میكروسكوپی سلول‌ های گیاهی و جانوری، جلسه دوم

گستره خون

سلول‌ های منفرد گلبول سفید (‌سلول ‌هایی با سیتوپلاسم روشن و هسته‌ بزرگ كه شكل آن در انواع مختلف گلبول سفید متفاوت است) را در میان انبوهی از گلبول ‌های قرمز (‌سلول ‌‌‌های یك شكل و یك اندازه) خواهید دید. اگر كل سطح لام را جستجو كنید‌، ‌چند نوع گلبول سفید پیدا خواهید كرد. كه با توجه به وضعیت سلامت شما تعداد آنها متغیر خواهد بود.

سؤالاتی كه بعد از انجام آزمایش می‌توانید به آنها پاسخ گویید:

1- بررسی كنید هر یك رنگ ‌های استفاده شده چه بخشی را رنگ می‌كنند؟

2- با استفاده از كتاب ‌های مرجع‌ زیست ‌شناسی، اجزای اصلی هر بافت را نام‌گذاری كنید.

3- در بافت‌ های گیاهی هسته سلول ‌‌‌ها دیده نمی ‌شود، اما در بافت‌ های جانوری بررسی شده (به‌غیر از گلبول‌ های قرمز كه اصلاً هسته ندارند) چنین نیست. علت را توضیح دهید.

این پروژه را چگونه می‌توان ادامه داد:

1- از ساقه برش طولی تهیه كنید و بعد از رنگ‌آمیزی زیر میكروسكوپ مشاهده كنید.

2- از ساقه برش‌ های عرضی دیگری در محل‌ های تشكیل ساقه‌ های جدید تهیه كنید و سعی كنید تغییر و تبدیل بافت را متوجه شوید.

3- از ریشه و ساقه  گیاهان مختلف برش تهیه كنید و آنها را زیر میكروسكوپ مطالعه كنید و تفاوت ‌ها و شباهت ‌ها را شناسایی كنید‌. سعی كنید در میان گیاهان مورد استفاده نمونه ‌های تك لپه و دو لپه وجود داشته باشد.

4- از قارچ چتری برش عرضی تهیه كنید و رنگ ‌های مختلف را امتحان كنید و با توجه به تفاوت ساختاری سلول ‌های گیاهی با قارچی‌،‌ مشاهده ‌های خود را تفسیر كنید.

5- برای مشاهده اندامك ‌های مختلف نظیر میتوكندری و كلروپلاست رنگ‌ های بخصوصی استفاده می ‌شود. در مورد این رنگ‌ ها و نحوه عمل كردن آنها تحقیق كنید.

6- با دوربین ‌های دیجیتالی و حتی دوربین موبایل به شرط كمی دقت و حوصله می ‌توانید از تصویری كه در میكروسكوپ می ‌بینید، عكس بگیرید و به‌ عنوان نتیجه‌ ‌كار، آن را ثبت كنید.

منابع

1- كتاب مرجع بیولوژی كمپبل (گیاهان و جانوران) انتشارات خانه زیست‌شناسی

مطالب مرتبط:

مشاهده میكروسكوپی سلول‌ های گیاهی و جانوری، جلسه اول

مشاهده میكروسكوپی سلول‌ های گیاهی و جانوری، جلسه دوم

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه: زینب باقری

تنظیم: زینب شاه مرادی