از بزرگترین رشته های ایمان!
از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سوال شد کدام همنشین بهتر است؟ فرمود: کسی که دیدن او شما را به یاد خدا اندازد و گفتار او دانش شما را بیفزاید و کردار او شما را به یاد آخرت اندازد. (بحارالانوار جلد 74 صفحه 186)
آمنه اسفندیاری ـ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
بسیاری از مسائل در شکل گیری شخصیت و خلقیات هر انسان موثر است که از شاخص ترین آنها همنشین و دوست است. اهمیت این مسئله تا جایی است که اسلام فرموده: «المَرْءُ عَلی دینِ خَلیلِهِ فَلْیَنْظُرْ أَحدُکُمْ مَنْ یُخالِل؛ آدمی بر دین و روش همنشینِ خود است پس باید ببینید که با چه کسی دوست میشود.» (بحار الانوار، ج 74، ص 192)
پس ما بخواهیم یا نخواهیم از دوستان و همنشینان اثر میگیریم و شاید بتوان گفت که بسیاری از خلقیات ما تحت تاثیر دوستان ماست. پس به راحتی می توان نتیجه گرفت که یکی از مهمترین عوامل عاقبت بخیری و رسیدن به رستگاری انتخاب دوستان و همنشینان شایسته است. .
نقش دوست در زندگی به قدری زیاد و برجسته است که حضرت علی علیه السلام میفرماید: «مَنْ إِشْتَبَهَ عَلَیْکُمْ أَمرُهُ وَ لَمْ تَعْرِفُوا دینَهُ فَانْظُرُوا إلی خُلَطائِهِ فَإِنْ کانُوا أَهْلَ دینِ اللَّهِ فَهُوَ عَلی دینِ اللَّهِ وَ إِنْ کانُوا عَلی غَیْرِ دینِ اللَّهِ فَلا حَظَّ لَهُ مِنْ دینِ اللَّه؛ هرگاه وضع کسی برای شما نا معلوم بود و دین او را نشناختید، به دوستانش نظر کنید. پس اگر آنها اهل دین و آیین خدا باشند او نیز پیرو آیین خداست و اگر بر آیین خدا نباشند او نیز بهرهای از آیین حق ندارد.» (بحار الانوار، ج 74، ص 197) و نیز پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: دوست داشتن مؤمن یکی از بزرگترین رشته های ایمان است.
رسول گرامی اسلام، فرمودند: مؤمن چنان است که با دیگران انس و الفت گرفته و دیگران با او انس دارند و کسی که نه الفتپذیر است و نه الفت میگیرد در او خیری نیست.» (المحجّة البیضاء، ج 3، ص 291)
اهمیت گره گشایی از کار دوست!
ابان بن تغلب، از یاران نزدیك امام صادق - علیه السلام - است، می گوید: با امام صادق - علیه السلام - در مكّه بودم، همراه آن حضرت، مشغول طواف كعبه شدیم، در این وقت یكی از شیعیان، از من تقاضا كرد كه همراه او برای برآوردن حاجتی كه داشت، برویم .
من به طواف، ادامه دادم، او اشاره كرد، ولی من به او توجه نكردم زیرا دوست داشتم امام صادق - علیه السلام - را تنها نگذارم .او بار دیگر اشاره كرد، امام متوجه اشاره او گردید، به من فرمود: او با تو كاری دارد؟ گفتم : آری، فرمود او كیست ؟ گفتم : از دوستان ما است، شیعه است . امام كه متوجه شده بود، او كار لازمی دارد، فرمود: نزد او برو.
عرض كردم : طواف را قطع كنم .فرمود: آری .عرض كردم: گر چه طواف واجب باشد؟ فرمود: آری برو، گر چه طواف واجب باشد. و از سخنان امام صادق - علیه السلام - است كه فرمود: سعی و گام برداشتن مسلمان برای برآوردن نیازهای مسلمان، بهتر از هفتاد بار طواف، به دور كعبه است.
حرمت دوست و برادر مومن
عبدالمومن انصاری گوید: به محضر امام كاظم - علیه السلام - رسیدم و محمد بن عبداللّه جعفری هم نزد آن حضرت بود من با محمد تبسمی كردم امام كه مشاهده می كرد فرمود: او را دوست داری؟ عرض كردم : بله البته بخاطر شما او را دوست دارم. امام - علیه السلام - فرمود: او برادر توست و مومن برادر مادری و پدری مومن است اگر چه از یك پدر نباشند (همه فرزند آدم و حوا هستند).
ملعون است كسی كه به برادرش تهمت زند.
ملعون است كسی كه به برادرش خیانت كند.
ملعون است كسی كه برادرش را (از كجروی) پند و اندرز ندهد.
ملعون است كسی كه از برادرش غیبت كند.
رسول خدا (صلی الله علیه و اله) فرمودند: انسان بر دین دوستش خواهد بود ، بنابراین هر یک از شما دقت کند که با چه کسی دوست میشود. (بحارالانوار جلد 74 صفحه 192)
سخن آخر:
با توجه به اهمیتی که برای دوستان و همنشینان بیان کردیم می توان دریافت که یکی از راههای رسیدن به پیشرفت و تعالی و رستگاری انتخاب دوست و همنشینی است که منشا خیرات و برکات در زندگی ما می شود و برعکس یکی از عوامل شقاوت و گمراهی و رسیدن بشر به منجلاب فساد اثرات دوستان و همنشینان ناشایست است که می توانند انسان را به سرحد نیستی بکشانند.
پس با انتخاب هوشمندانه ی همنشینان و دوستان شایسته یک راه رسیدن به عاقبت بخیری را برای خود هموار کنیم. رسول خدا (صلی الله علیه و اله) فرمودند: انسان بر دین دوستش خواهد بود ، بنابراین هر یک از شما دقت کند که با چه کسی دوست میشود. (بحارالانوار جلد 74 صفحه 192)
و نیز رسول گرامی اسلام، نقش دوست و اهمیت دوستی را چنین یادآور شده است: «المُؤْمِنُ أَلِفٌ مَأْلُوفٌ وَ لا خَیْرَ فی مَنْ لایَأْلَفُ وَ لا یُؤْلَف؛ مؤمن چنان است که با دیگران انس و الفت گرفته و دیگران با او انس دارند و کسی که نه الفتپذیر است و نه الفت میگیرد در او خیری نیست.» (المحجّة البیضاء، ج 3، ص 291)
منابع:
سایت اندیشه قم
داستان دوستان / محمد محمدی اشتهاردی
قصه های تربیتی چهارده معصوم (علیهم السلام) / محمد رضا اکبری
سایت حوزه
سایت راسخون
سایت احادیث