این یادداشت نقد فیلم ویلایی ها نیست؛ نگاهی است بر روایتی زنانه از جنگی که ذاتش مردانه است و توانسته در اجرا و نوع پرداخت، حس زنانه اش را به مخاطب القا می کند.

زمانی که کتاب «دا» منتشر شد، داستان بکر و جذابش سبب شد تجدید چاپ چندباره را در پی داشته باشد. «دا» از اتفاقات به ظاهر ساده اما عمیقی می گفت که در طول هشت سال جنگ تحمیلی خانواده های زیادی با آن درگیر بودند. همان چیزهایی که پیش از «دا» از زبان رزمندگان مرد شنیده و یا در فیلم های سینمایی دیده بودیم، اما نکته جذاب «دا» روایت زنانه آن بود؛ روایت یک اتفاق مردانه با نگاهی زنانه. اگر کتاب «دا» را خوانده باشیم ویلایی ها تشابه زیادی با این کتاب دارد و صحنه هایی از فیلم ما را یاد داستان زهرا حسینی می اندازد.

در بحبوحه التهابات و شلوغی های روزهای جنگ همسران و فرزندانی بودند که بنابر شرایط در موقعیتی خاص قرار گرفتند که کم از حضور در جبهه ها نداشت. منیر قیدی در داستانش از میان این خانواده ها، همسران فرماندهان و رزمندگانی که در خانه هایی نزدیک به مناطق جنگی ساکن شدند را انتخاب کرده است.

انتخابی که شخصیت ها را در موقعیتی خلاف روال عادی زندگی قرار می دهد. تجربه زندگی در فضای اینچنینی، صحنه هایی از کارکردن زنها در قسمت رخت شور خانه بیمارستان، تجربه دلهره برای هربار رسیدن پیک از جبهه، حس های متفاوتی که بین خانواده رزمندگان نسبت به جنگ وجود دارد و....؛ اینها تصویرهایی است که زهرا حسینی با نگاه زنانه اش در «دا» روایت کرده بود و چون تا آنموقع روایتی به این شکل از جنگ نداشتیم جذابیت بالایی برای پیگیری مخاطب ایجاد کرد و حالا در ویلایی ها همین اتفاقات را با تصویرسازی منیر قیدی نویسنده و کارگردان فیلم می بینیم.

در اغلب فیلم هایی که با موضوع دفاع مقدس ساخته شده زنان حامیانی بودند که تصویری کوتاه از آنها دیدیم و اگر تصویر اثرگذاری داشتند بازهم فراتر از چند سکاس محدود نرفته؛ اما روایت ویلایی ها آنقدر زنانه است که حضورفیزیکی مردان را در فیلم بسیار محدود می کند. زاویه نگاه کاملا معطوف به جنگی زنانه است که درست از پشت جبهه دنبال می شود و درعین حال در همه دلهره ها و اتفاقات جبهه شریک است. تصویری که درگیر کلیشه از زنان رزمندگان و شهدا نیست. اگر تا به الان تصویر مردان را می دیدم که زنانی در سایه حامی شان بودند اما این بار با زنانی روبه رو هستیم که خودشان در دل ماجرا حضور دارند.

ویلایی ها قهرمان های زن جنگ را نشان می دهد؛ هر قهرمان با ویژگی مختص به خودش. زنان ساکن در خانه های پشت جبهه نسبت به موقعیت شان حس های متفاوتی دارند که همه طبیعی و نشأت گرفته از احساسات زنانه است. همه در یک انتظار مشترک به سر می‌برند؛ انتظاری که تنها تفاوت در نوع نگاهشان آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند. طناز طباطبایی، پریناز ایزدیار، ثریا قاسمی، گیتی قاسمی و... هرکدام در جایگاه یکی از زنان حاضر در اردوگاه هستند که با احساسات و نگاه خودشان نسبت به موقعیتی که دارند رفتار می کنند.

ویلایی ها بازگو کننده جنگ هشت ساله ای است که روایت های زیادی از آن شنیدیم اما از نوع زنانه اش. داستان از جنگ می گوید؛ اما با نگاهی که در آن خبری از هیاهو و التهابات ظاهری جنگ نیست، بلکه با ریتمی آرام از ابتدا تا انتها داستان را تعریف می کند.

ویلایی ها با اینکه روایتی تلخ دارد اما با نگاهی لطیف و زنانه موفق شده حس خوبی به مخاطب بدهد که مطمئنا نقش منیر قیدی به عنوان کارگردان زن و شناخت اش از احساسات زنانه بی تاثیر نیست. تلاش ده ساله منیر قیدی برای به ثمر رسیدن ایده اش در انتخاب لوکیشن هم مشخص است؛ اینکه تمام مراحل فیلمبرداری در دزفول و اندیمشک می گذرد بی تاثیر در حال و هوای فیلم نیست، تلاشی که از یک دغدغه زنانه می آید.

ویلایی ها با همه‌ی حسن ها و عیب هایش یک روایت زنانه خوب از جنگ است که نقش زنان را به تصویر می کشد و با کمی ظرافت بیشتر، می توانست ماندگار تر شود.