چرا پرنده های کمیاب را خورشت می کنند؟

حکایت شکار بی رویه پرندگان در شهرهای شمالی کشور، خصوصا در شهر فریدون کنار، موضوعی ناراحت کننده و غم انگیز است. حکایت بی رحمی نسبت به محیط زیست و عدم توجه به توصیه های مهم درباره حفظ زیست بوم، دیگر موضوعی تکراری شده است.

فرآوری: فاطمه ناظم زده-بخش اجتماعی تبیان

انگار شهر فریدون کنار در جستجوی گوگل نه به عنوان شهری ساحلی و زیبا برای مسافران، بلکه به قتلگاه پرندگان نایاب ایرانی تبدیل شده است. شکار بی رویه پرندگان نایاب و فروش آن در بازار پرنده ها در این شهر، مدت هاست که مطرح است و به نظر نمی رسد اراده ای برای جلوگیری از شکار این پرنده ها وجود داشته باشد و نیرویی قوی و بازدارنده، در این رابطه وارد عمل شده باشد.

پرنده چه تعداد شکار می شوند؟

در این چند سال آمارهای متفاوتی از سوی برخی از مسئولان و البته فعالان محیط زیست درباره پرنده های شکار شده در این شهر عنوان می شود. به عنوان مثال، اخیرا دکتر اسماعیل کهرم فعال محیط زیست و معاون سازمان محیط زیست ایران اعلام کرده بود که تنها در این شهر بین 500 هزار تا یک میلیون پرنده در سال شکار می شوند. کهرم گفته بود که در سال، 4.5 میلیون قطعه پرنده به ایران وارد می شوند در حالی که 1.5 میلیون قطعه از این تعداد، شکار می شوند. حتی در دهه های قبل، اوضاع به صورتی بود که مسئولان اتحاد جماهیر شوروی اعتراض می کردند و مدعی بودند که این همه پرنده به ایران می فرستیم ولی شما آنها را شکار می کنید!

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که در بازار فروش این پرندگان واقع در فریدون‌کنار همه‌روزه بیش از صدها قطعه و گاهی تا بیش از دو برابر این تعداد از انواع پرندگان مهاجر، چه حرام‌گوشت و چه حلال‌گوشت، فراوان یا در معرض خطر انقراض به شکل کاملاً علنی و بدون نگرانی از هیچ ممانعتی عرضه می‌شود و این بازار مانند گذشته محل معامله، خریدوفروش پرندگان صیدشده در سایر مناطق و استان‌های هم‌جوار نیز است.

در بازار سنتی فریدون‌کنار، هر صبح بین ۱۵۰ تا ۴۰۰ چنگر صیدشده زنده از بهشهر و پناهگاه حیات‌وحش میانکاله به بازار ماهی فریدون‌کنار آورده می‌شود و درحالی‌که دستکم ۲۴ ساعت قبل از سلاخی را با درد غیرقابل وصف حاصل از شکسته شدن پاهایشان توسط صیاد سپری کرده‌اند، سپس در محل ذبح می‌شوند تا به‌این‌ترتیب تازه به دست مشتری برسند.(١)

خورشت پرنده های کمیاب!

فریدون کنار با جمعیتی حدود 40 هزار نفر در حالی رکورد شکار بیش از نیم میلیون پرنده را در سال دارد که به گفته مسئول انجمن حمایت از پرندگان مهاجر، تنها ده درصد از جمعیت این شهر از کنار این شکار روزگار می گذرانند.

هر چند گفته شده که بسیاری از این شکارچی ها اگر شغلی با درآمد تنها یک میلیون داشته باشند، شکار را کنار می گذراند.

بدون شک می توان رد بسیاری از این شکارچی ها را در بازار پرنده های فریدون کنار به راحتی به دست آورد.

اگر هم آدرسی از آن ندارید خیلی راحت تر می توانید در منوی رستوران های شهر فریدون کنار، پرندگانی را مشاهده کنید که در کشور شمالی جزو گونه های کمیاب معرفی شده اند و تنها چند صد کیلومتر آنورتر بر سر میز غذای ایرانی ها یافت می شوند!

شیوع ویروس آنفلوآنزای پرندگان

محمد الله‌قلی، کارشناس و فعال محیط‌ زیست هم معتقد است که در شرایط کنونی که ویروس آنفلوآنزای پرندگان شایع شده، باید مراقبت از پرنده‌های مهاجر افزایش پیدا کند و اقداماتی صورت گیرد تا این پرنده‌ها پخش نشوند، حال آن‌که شکار همچنان متوقف نشده و فروش پرندگان حتی کنار خیابان هم اتفاق می‌افتد. این درحالی است که «پس از فروش این پرنده‌ها، خطر شیوع بیماری بیشتر می‌شود، چون اهالی، امعاء و احشای پرندگان را به سگ و گربه‌هایشان می‌دهند و این احتمال انتقال بیماری را چند برابر می‌کند.»

او می گوید «الان بعضی از این شکارچیان در یخچال‌های صندوقی‌شان، ١٠‌هزار پرنده نگهداری می‌کنند و به رستوران‌ها می‌فروشند.»(2)

بازار پرنده فروشان تعطیل نمی شود!

تعطیلی بساط پرنده‌فروشی و پرنده‌کشی با تورهای هوایی که به هیچ مهاجری رحم نمی‌کند، به همین آسانی نیست؛ چرا که در کنار وصل بودن معیشت بعضی گروه‌ها، پای مافیایی در میان است که تاکنون نگذاشته این اتفاق عملی شود. این‌طور که حمیدرضا خیلدار، فرمانده یگان حفاظت محیط‌ زیست کشور گفته، علاوه بر دستور قضائی، همکاری همه نیروهای انتظامی و امنیتی استان مازندران برای مقابله با شکار پرندگان مهاجر ضروری است. او اینطور گفته است که برای مقابله با شکار پرندگان و شیوع آنفلوآنزا، درخواست تعطیلی بازار فریدون‌کنار را به‌عنوان بازار رسمی فروش این پرندگان مهاجر به دادستان این شهرستان مطرح کرده است.

هیچ مورد انسانی از آنفلوآنزای پرندگان مشاهده نشده

دکتر علی اکبر سیاری معاون وزارت بهداشت در خصوص آخرین وضعیت آنفلوآنزای پرندگان در کشور، گفت: دکتر گویا رییس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت به طور مرتب وضعیت این بیماری را گزارش می کند و به تازگی از اصفهان برگشته بود اما این مشکل در طیور هنوز ادامه دارد.

سیاری در ادامه خاطرنشان کرد: در 12 تا 14 استان کشور هنوز، مشکلات آنفلوآنزای پرندگان وجود دارد و مهم‌ترین اقدام وزارت بهداشت، مراقبت و پیشگیری از انتقال این بیماری به انسان است و با وجود اینکه خطر همواره وجود دارد، اما تا کنون هیچ موردی از انتقال آنفلوآنزای پرندگان به انسان مشاهده نشده است.

قیمت پرنده ها در بازار چقدر است؟

قیمت یک غاز حدود 150 هزار تومان است. اردک هم 70 هزار تومان است. قیمت این پرندگان در اول فصل گران است و وقتی تعداد زیاد شد قیمت آنها کاهش پیدا می کند. قیمت چنگر و خوتکا که 200 یا 300 گرم بیش تر گوشت ندارند حدودا 35 هزار یا 40 هزار تومان است.

رئیس انجمن حمایت از پرندگان مهاجر در فریدون کنار می گوید:" امسال تعداد پرنده های مهاجر در این شهر بسیار زیاد بوده است در حالی که شکار آنها به نسبت سالهای گذشته کمتر شده است و این می تواند نتیجه فرهنگ سازی باشد." (٣)

اما به نظر می رسد برای جلوگیری از این اقدام بی رحمانه در رابطه با محیط زیست که موجب از بین رفتن گونه های کمیابی از پرندگان می شود، ضروری است که قوانین و مجازات هایی وضع شود تا کسانی که مدت هاست از این طریق به تجارت می پردازند، در جستجوی یافتن راهی دیگر برای کسب درآمد باشند. این گونه اقدامات در کنار فراهم شدن شرایطی برای فرهنگ سازی، می تواند گامی موثر در جهت حل این مشکل باشد. حتی می توان عده ای از همین شکارچیان را با حمایت سازمان محیط زیست، استخدام کرد و با همان پولی که از فروش پرنده ها به دست می آوردند، به حفاظت از این پرندگان گماشت. اقداماتی نه چندان پیچیده که معلوم نیست چرا عملی نمی شوند.

پی نوشت:

١-"سلاخی روزانه صدها پرنده نادر در بازار سنتی فریدونکنار"، مهر، 1395

٢-"پرواز را به خاطر بسپار، پرنده خوردنی است"، جام جم، 1395

٣- همان

منابع: جام جم، مهر