نوروز بهترین فرصت برای مطالعه است

جعفر ابراهیمی(شاهد) می گوید: نوروز بهترین ایام برای کتاب خواندن است، خواندن کتاب‌هایی که دوست داریم چه برای نخستین بار چه برای چندمین بار.

آیین نوروز و تعطیلات سال نو فرصتی است که جمع خانواده ها از کوچک و بزرگ به عنوان فرصتی برای مطالعه و کتابخوانی از آن بهره ببرند. آغاز سال جدید با کتاب می تواند تبدیل به رسمی شود که کتاب در همه روزهای سال همراه ما باشد. همانقدر که اعتقاد داریم اگر اولین روز سال برای ما خوش یمن و  نیک باشد، سال نکویی نیز خواهیم داشت. اگر کتاب را هم کنار سفره هفت سین بگشاییم شاید تا پایان سال روزهای کتابی ما ادامه داشته باشد.

درباره نوروز و کتاب و فرصت مغتنم مطالعه در این ایام ، ملیسا معمار گفتگوی بهاری با جعفر ابراهیمی شاعر و نویسنده کودک و نوجوان انجام داده است که در ادامه می خوانید:

نوروز خود را چگونه با کتاب بگذرانیم؟

نوروز در سال‌های اخیر بیشتر تبدیل شده به ایامی برای مسافرت رفتن و مردم فقط برای نوروز سفره هفت‌سین می‌چینند و کمتر پیش می‌آید در خانه‌هایشان بمانند و به انجام کارهای مورد علاقه یا عقب افتاده‌شان بپردازند. اما با این وجود به نظر من نوروز بهترین ایام برای کتاب خواندن است. خواندن کتاب‌هایی که دوست داریم چه برای نخستین بار چه برای چندمین بار.

معمولا وقتی کسی به سفر می‌رود فرصتی برای کتاب خواندن به دست نمی‌آورد. بنابراین اگر کسی به سفر نمی‌رود، نوروز بهترین زمان برای مطالعه است. من در این ایام سعی می‌کنم کتاب‌هایی را که برایم جذاب و در ذهنم ماندگار بوده را مرور کنم و در هر بار خواندن تجربه تازه‌ای در ذهنم ایجاد می‌شود. زیرا وقتی بعد از چند سال کتابی را دوباره می‌خوانیم چون میزان سن و تجربیاتمان بیشتر شده است اندیشه‌هایمان نیز تغییر کرده و برداشتمان هم از کتاب تغییر می‌کند و می‌توانیم تجربه تازه‌ای از خوانش دوباره کتاب کسب کنیم و اگر کسی کتاب جدیدی ندارد یا نخریده‌ است، می‌تواند کتاب‌های قدیمی‌اش را دوباره بازخوانی کند و حتما تجربه جدیدی از خواندن آنها به دست می‌آورد.

اما همه اهل خریدن کتاب نیستند. اصلا خرید کتاب در شب های عید اولویت هیچکس نیست؟

همچنین می‌توانیم کتاب‌های دوستانمان را امانت گرفته و مطالعه کنیم. امانت دادن کتاب سنتی است که در گذشته هم در کشور ما وجود داشته است. در آن زمان کتابخانه عمومی در کشور ما کمتر و یا دور از دسترس عموم مردم بود و بسیاری از افراد کتاب‌هایی را که خوانده بودند به دوستانشان امانت می دادند و به این ترتیب یک کتاب بارها دست به دست و مطالعه می‌شد. اما این سنت امروزه در کشور ما کم‌رنگ شده و کمتر به آن توجه می‌شود.

مدتی است که به همراه تعدادی از دوستانم کتاب‌هایی را که مطالعه کرده‌ایم به یکدیگر امانت می‌دهیم تا بقیه هم بتوانند آن را بخواند و سپس به صاحب اولیه برگردانند. الان هم با توجه به این‌که تا حدی قیمت کتاب افزایش یافته و ممکن است امکان خرید مداوم کتاب برای برخی وجود نداشته باشد، پیشنهاد می‌کنم در این ایام با معاوضه کتاب، مطالعه‌شان را افزایش دهند. حتی باتوجه به این‌که اغلب مردم در تهران در مجتمع‌های مسکونی ساکن هستند، خوب است کتابخانه‌ای در مجتمع‌شان ایجاد کنند و کتاب‌هایشان را با دیگران به اشتراک بگذارند.

چه کتاب هایی را برای مطالعه در ایام تعطیلات نوروز پیشنهاد می کنید؟

کتاب‌های داستانی و سرگرم‌کننده در ایام نوروز بهترین مورد برای مطالعه است زیرا در این ایام مردم به سفر و مهمانی می‌رود و معمولا خسته هستند و مطالعه این آثار برایشان جذاب‌تر است و موجب تمدد اعصاب می‌شود. من نیز تصمیم دارم در ایام نوروز کتاب‌های «گزارش یک آدم‌ ربایی» از گابریل گارسیا مارکز ترجمه کیومرث پارسایی از انتشارات علم، «گفتگو در کاتدرال» نوشته ماریو بارگاس یوسا با ترجمه عبدالله کوثری و «زنده ام كه روایت كنم» اثر گابریل گارسیا ماركز که معجونی از روزنامه نگارى و نویسندگى است با ترجمه کاوه میرعباسی را مطالعه کنم. این آثار خیلی قدیمی نیستند ولی موضوعاتشان به هم نزدیک و راجع به گفت‌وگو و گزارش در یک سفر است که برای من بسیار جالب و جذاب است.

خاطره نویسی هم در این روزها جذاب است. مثل موضوع انشای همیشگی که تعطیلات خود را چگونه گذراندید؟

بله! همچنین نوروز بهترین فرصت است که اگر کسی به موضوع خاصی علاقه دارد در این ایام به مطالعه و پژوهش درباره آن بپردازد و نتیجه‌اش را در فضای مجازی یا به صورت مقاله یا کتاب منعکس کنند. از سویی می‌توان از این ایام برای یادداشت برداری و ثبت خاطرات استفاده کرد. می‌توان این خاطرات را به صورت یک کتاب یا زندگی‌نامه در جایی منتشر کرد. من همیشه سعی می‌کنم از خاطراتم سوژه برداری کنم و خیلی از نوشته‌های من برگرفته از خاطراتم است. مثلا در دهه 60 و اوایل دهه 70 که نویسنده برنامه خردسال، کودک و نوجوان رادیو بودم بیشتر اوقات از خاطراتم می‌نوشتم.

در سال های اخیر پویشی با عنوان هدیه کتاب به عنوان عیدی راه اندازی شده، نظرتان درباره هدیه دادن کتاب چیست؟

نباید برای هدیه دادن کتاب زمان خاصی مشخص کنیم و این کار را به یک سنت تبدیل کنیم مانند خرید کتاب که در کشور ما مردم عادت کرده‌اند فقط در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب، آثار مورد نظرشان را خریداری کنند. بر همین اساس نباید فقط در ایام عید به دیگران کتاب عیدی بدهیم و این کار را تبدیل به یک سنت کنیم. از طرفی اگر هم می‌خواهیم این کار را انجام دهیم بهتر است کتاب را به تنهایی عیدی ندهیم و همراه آن هدیه یا اسکناسی نیز قرار دهیم تا برای مخاطب لذت‌بخش‌تر باشد.

خود من که عاشق کتاب بوده و هستم در دوران کودکی‌ هم دوست نداشتم فقط کتاب به من عیدی دهند، دوست داشتم در کنار آن پول یا هدیه‌ای دیگر هم می‌دادند. ما با عیدی دادن کتاب در واقع سلیقه خودمان را به مخاطب تحمیل می‌کنیم در حالی‌که اگر می خواهیم آنها به مطالعه علاقه‌مند شوند نباید مانند یک ناظر بالای سرشان باشیم و مطابق سلیقه خود آنها را راهنمایی کنیم. این کار به اعتماد به نفس آنها آسیب می‌زند و فکر می‌کنند همیشه کسی مواظب آنهاست.