برای نسل آینده جنگلی نمی ماند!!

تخریب جنگل ها و منابع طبیعی، موضوع تازه ای نیست. اتفاقی تلخ است که در سال های اخیر رخ داده است. به طوری که منجر به انهدام و حذف چند میلیون هکتاری جنگل ها شده است. در حال حاضر،برنامه ششم توسعه تلاش دارد با اجرایی کردن طرح تنفس، مانعی برای این تخریب شود.

فرآوری: فاطمه ناظم زاده-بخش اجتماعی تبیان

کیفیت تخریب جنگل در شمال

روزانه ۴۰ هزار هکتار از جنگل‌های شمال مورد تخریب کمی و کیفی قرار می‌گیرد. این آماری است که رئیس یک مجموعه تحقیقاتی در حوزه منابع طبیعی ارائه داده است. البته آمارها درباره تخریب جنگل به مراتب حتی از این هم بدتر و سیاه تر است.

علی‌محمد شاعری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از تخریب و بهره‌برداری بی‌رویه از جنگل ها می گوید: این موضوع باعث شده سرانه جنگل در کشور نسبت به دنیا بسیار پایین‌تر باشد به طوری که مساحت جنگل‌های کشور از ۱۸ میلیون به ۱۴ میلیون هکتار کاهش پیدا کرده است و ۱۴ میلیون هکتار باقی مانده از جنگل‌های کشور وضعیت مناسب و مطلوبی ندارند.

این آمارها را بگذاریم در کنار یک پیش بینی؛ رئیس انجمن جنگل بانی ایران می گوید: پیش بینی می کنیم شاید در ۳۰ سال آینده در شمال کشور هیچ جنگلی نبینید.

توسعه بی مطالعه، اکوسیستم را نابود کرده است

رئیس انجمن جنگل بانی ایران با اشاره به نابودی کامل جنگل های شمال کشور تا ۳۰ سال آینده می گوید: این موضوع را به لحاظ بصری هم می شود دید. شاهد این مدعا هم مرگ و میر دسته جمعی درختان است. عوامل تخریب در کشور ما غیرطبیعی است و از سوی دیگر اکوسیستم ما بسیار بسیار شکننده است، چون ۹۳درصد کشور، خشک و نیمه خشک است و کمتر از ۷ درصد جنگل داریم و از این آمار، تنها یک درصد جنگل های شمال کشور است.

وی اضافه می کند: بر اساس تفکر عمومی ما جنگل را فقط درخت می دانیم اما از نظر فنی مجموعه ای از عوامل را می بینیم از حیوانات و حیات وحش و... گرفته تا پوشش گیاهی و... . حیات وحش از بین رفته و درختان در حال نابودی هستند.

مشکل ما نبود فرهنگ سازی و عدم ضمانت اجرایی قوانین است

اکبری تالارپشتی، نماینده مردم قائمشهر و سوادکوه در ادوار مختلف مجلس، با بیان این مطلب که سرعت تخریب جنگل همه را متحیر کرده است، می گوید: کافی است با هواپیما از روی جنگل های شمال عبور کنید؛ آن وقت است که به عمق فاجعه پی خواهید برد.

سرعت تخریب جنگل همه را متحیر کرده است وی اضافه می کند: معتقدم اگر کشور بر مبنای مدیریت صحیح، کارآمد و به روز اداره

شود، نه تنها منابع موجود پاسخگوی نیازهای داخلی کشور است، که حتی سهم عمده ای از نیازهای دیگر کشورها را نیز تامین می کند. امروز ما در عصر تکنولوژی قرار داریم و بسیاری از کشورها این تکنولوژی را در خدمت گرفته اند تا نه تنها موجب حفظ منابعشان شوند که استفاده بهینه از آن ها داشته باشند، اما متاسفانه عدم برنامه مدون ما را از این توفیق بازداشته است. ما در زمینه قانون و وضع قوانین برای حفظ منابع مشکلی نداریم و اقدامات خوبی نیز در این زمینه صورت گرفته است، اما مشکل اصلی ما نبود برنامه ای اجرایی برای تحقق این قوانین و مقررات است.

اگر کشور بر مبنای مدیریت صحیح، کارآمد و به روز اداره شود، نه تنها منابع موجود پاسخگوی نیازهای داخلی کشور است، که حتی سهم عمده ای از نیازهای دیگر کشورها را نیز تامین می کند.(1)

قاچاق چوب جزو عوامل اصلی تخریب نیست/درختان قانونی قطع می شوند

درباره عوامل تخریب جنگل های شمال، مسائل بسیاری را مطرح کرده اند که مهمترین آن، عدم نظارت کافی بر توسعه بوده است.

رئیس انجمن جنگل بانی ایران معتقد است: یک بخشی از تخریب جنگل، به کشاورزی مربوط می شود. بخش دیگر به بعد فرهنگی بازمی گردد؛

مهم این است که توسعه در بستر فرهنگی جامعه ایجاد شود. وقتی دولت هزار هزار کامیون درخت قطع می کند نمی توانید به مردم بگویید که از درخت ها، محافظت کنند.

از طرفی برخی عوامل طبیعی هم در این تخریب موثرند. تخریب بادهای سخت و تند ، آسیب جدی به جنگلها و مزارع وارد می‌کند که انسان ها هم، نابخردانه به یاری عوامل تخریب طبیعی می آیند. به این ترتیب وجود روش های ناهنجار در راستای تاریخ، بخصوص چند صد سال اخیر بویژه در دوران معاصر، در پیرامون کویرهای ایران و استانهای خوزستان ، فارس ، کرمان ، یزد و ... صورت گرفته است. قطع درختچه‌های کویری برای تهیه سوخت و زغال در طی صدها سال موجب گسترش کویر و پیشروی آن به سوی شهرها شده و بسیاری از مزارع سرسبز و خرم و روستاهای آباد که روزگاری تپش زندگی در فضای آنها موج میزد به کام کویر فرو رفته اند.(2)

ضمن اینکه رفت و آمد مدام دام در جنگلها ، باعث فشردگی خاک و خرابی وضع فیزیکی خاک می‌شود. به این ترتیب آب باران به جای آنکه در خاک فرو رود در سطح زمین جریان پیدا می‌کند. در چنین اراضی رویش دانه‌هایی که بر روی زمین ریخته شده دشوار و در بعضی حالات غیر ممکن می‌شود..

آیا قانون تنفس جنگل، نفسی دوباره به جنگل ها خواهد داد؟

در پی آسیب هایی که طی سال های اخیر متوجه جنگل ها شده، مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست از اجرای طرح

تنفس جنگل به عنوان تنها راهکار باقی مانده جهت احیای جنگل‌ها خبر داده‌اند، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در جلسه کمیسیون کشاورزی بر پیگیری این طرح از کانال مجلس تاکید کرد. نمایندگان مجلس معتقدند تصویب طرح تنفس جنگل تنها راه احیای جنگل های کشور است.

یکی از فعالیت های مهم در این راستا، مخالفت با انتقال آب دریای خزر به استان سمنان و مناطق خشک مرکزی بود. کارشناسان محیط زیست و اهل فن، نسبت به این موضوع، احساس خطر کردند و عنوان کردند علاوه بر نمک هایی که در مسیر باقی می ماند، حدود ۵۰ کیلومتر جنگل پهن برگ نیز دچار نابودی می شوند.

نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس شورای اسلامی با اشاره به قانون تنفس جنگل نیز می گوید: یکی دیگر از اقدامات قابل تقدیر در مجلس، بحث تنفس جنگل بود. در این زمینه اعلام شد با شروع سال سوم برنامه، قراردادهای جدید بسته نشود و به گونه ای طراحی شود که صرفاً درختان آفت زده و خشک که می توانند زمینه ساز آتش سوزی باشند، قطع شوند.

وی با بیان اینکه امروزه یکی از دلایل اصلی سیل های ناگهانی، بهره برداری بی ضابطه از درختان است، می گوید: ایجاد جاده های خصوصی و ویلاسازی های گسترده، جنگل ها را نابود کرده که یکی از نتایج آن بروز سیل های ناگهانی است. شمال کشور فقط برای مردم مازندران و گیلان نیست، بلکه برای همه کشور و حتی همه جهان است. تاکید ما بر حفظ این طبیعت فوق العاده است. علی رغم تخریب های بسیار، تاکید می کنم در برنامه پنج ساله ششم، مباحث خوبی در حفظ جنگل دیده شده است.

اوضاع در جنگل های کشور بسیار نگران کننده است. نمی توان آمارها را نادیده گرفت؛ آمارهایی که بسیار بسیار هشدار دهنده هستند.

به نظر میرسد، عدم درک صحیح ما از توسعه ما را به بیراهه برده است و فقط اکوسیستم را نابود کرده است که یکی از دلایل نابودی جنگل های شمال است؛ تکه تکه کردن باعث نابودی اکوسیستم شده است. بزرگراه می زنیم اما زمینه های دیگر را فراهم نکردیم، همه مسافران می آیند و حاصل آن آسیب به طبیعت است. این موارد برای طبیعت به صورت یک فشار غیرطبیعی نمود پیدا می کند. بهتر است قدری بیشتر به فکر طبیعت باشیم و برای نفس کشیدنش، با او یاری کنیم.

پی نوشت: 1- "۳۰سال دیگر جنگل از ایران حذف می شود." الف، 1395

منابع: خبرگزاری الف، شبکه رشد