میدان آزادی وجه مشترک انقلاب ها
اگر مروری کوتاه بر تمامی انقلاب ها و اعتراضات مردمی بر علیه دولت ها و حکومت ها داشته باشیم، در اکثریت این جریان ها منطقه ای را می بینیم که از آن جا به عنوان مکان آزادی نام برده می شود ، میدان شهیاد قبل از انقلاب می شود: میدان آزادی و میدان مقابل کاخ سفید گورباچوف هم آزادی نام می گیرد ....
فهیمه السادات آقامیری-بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
میدان آزادی ، تندیس آزادی و خیابان های آزادی تمام این نام ها از وقتی شکل می گیرد که مردمان کشورها و سرزمین ها برای به دست آوردن آزادی، که گاه فقط از آن یک مجسمه می ماند ، بهای سنگین داده باشند.
هیچ بهایی برای آزادی زیاد نیست
«شب‌هنگام بود که صدای گلوله شنیدیم، با خود فکر کردیم که شروع شد؛ آنها حمله را آغاز کردند. میدان مقابل کاخ سفید پر از جمعیت بود. واضح بود که اگر تانک‌ها و مسلسل‌ها پیشروی کنند، پناهگاهی برای مردم وجود نخواهد داشت. من می‌ترسیدم، بدنم می‌لرزید اما... با خودم فکر کردم که برای نخستین بار در زندگی‌ام احساس آزادی می‌کنم، احساس می‌کنم که به همراه دیگر شهروندان می‌توانیم تاریخ کشورمان را بسازیم و هیچ بهایی برای این احساسم زیاد نبود.»(١)
محوطه روبه‌روی کاخ سفید روسیه، جایی که دسنیتسکی و دیگران در آنجا ایستادگی کرده بودند، بی‌درنگ «میدان آزادی روسیه» نام گرفت.
میدان تحریر قاهره
مردم مصر در اعتراض به حکومت حسنی مبارک دست به اعتراض زدند و خواستار برکناری او بودند ، یکی از جوانان معترض در آن زمان می گفت : " ما خواهان تغییر نظام هستیم. ما می خواهیم اوضاع تغییر کند. ما می خواهیم وضعیت جدیدی شکل بگیرد. ارتش باید با ما باشد نه برضد ما. " (٢) آنها محل اعتراض خود را میدان تحریر قرار دادند ، یعنی میدان آزادی
انتخاب این میدان از سوی مردم ، برای تجمع بزرگ سیاسی ، بدون برنامه نبوده ، این میدان به تعداد شعاع هایی که در هندسه خود دارد ، از راه های ورودی و خروجی برخوردار است . از این رو کنترل آن از سوی دستگاههای امنیتی بسیار سخت یا ناممکن است و نمی توان به آسانی مردم را محاصره و یا بیرون راند . راه های فرعی و اصلی منتهی به آن ، کمک رسانی و امداد رسانی را ساده می کند و مسجد موجود در آن امکان ، اسکان بیست و چهار ساعته را در آن محیط فراهم می آورد .هتل های اطراف ، بویژه هتل هیلتون ، امکان استقرار خبر نگاران و ارسال اخبار در اولین فرصت را فراهم می آورد .
خواستار آزادی یک شرط لازم برای انقلاب هاست!
در دیگر کشورها از لیبی گرفته تا سوریه و عراق و فرانسه و آمریکا همه ی آن ها هم میدان آزادی یا تندیس آزادی دارند ، اما این مردم کشور هستند که درک می کنند که آیا آزادی هست یا خیر .
میدان آزادی تهران
میدان آزادی که پیش از انقلاب اسلامی میدان شهیاد نام داشته است ، بزرگ‌ترین میدان شهر تهران است که در بخش غربی آن جای گرفته است. این میدان به همراه برج آزادی در سال ۱۳۴۹ خورشیدی برای یادبود جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران طراحی و ساخته شد و پس از انقلاب اسلامی درسال ۱۳۵۷ به نام «میدان آزادی» نام گرفت.
راهپیمایی های مردمی قبل از انقلاب به روایت کیهان آن روزها :«از ساعت ۷ صبح مردم دسته دسته از نقاط مختلف شهر گردهم جمع شدند و به تدریج متشکل شدند و به راه افتادند. در این ساعت عده‌ای زن و مرد در حالی که بعضی از آنها کودکان خود را به همراه داشتند در خیابان شهباز جنوبی گردهم آمدند و در حالی که این گروه عکس‌هایی از حضرت آیت‌الله العظمی خمینی و پلاکاردهایی را حمل می‌کردند، به سمت خیابان‌های شمالی شهر رفتند.
انقلابیون مقصد را آزادی قرار داده بودند ، آنها میخواستن به آزادی برسند و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مسیرشان خیابان آزادی شد و مقصدشان برج آزادی
حرکت راهپیمایان از ساعت ۸ صبح به صورت گروه‌های ۵۰۰ تا یک هزار نفری به طرف میدان آزادی (میدان شهیاد) آغاز شد و پس از ساعتی تراکم گروه‌های راهپیمایان به حدی زیاد شد که تمام سطح خیابان و حتی پیاده‌رو‌ها به اشغال راهپیمایان درآمد و صد‌ها هزار نفر با قدم‌های تند ولی منظم به طرف میدان به حرکت پرداختند. در ساعت ۱۲ ظهر در حالی که میدان آزادی و قسمتی از جاده مخصوص کرج و جاده‌های شمال و جنوب میدان آزادی مملو از مردم شده بود حرکت در خیابان آیزنهاور متوقف شد و به تدریج توقف جمعیت تا خیابان شاهرضا سرایت کرد. به دستور روحانیون گروه‌های مختلف مردم در خیابان نشستند و سپس مؤذنین از بلندگو‌ها شروع به گفتن اذان کردند و سرانجام در حالی که از کثرت جمعیت در میدان آزادی و خیابان آیزنهاور راهی برای پیشروی نبود، قطعنامه راهپیمایی توسط روحانیون گروه‌ها قرائت شد و از ساعت ۲ بعدازظهر مردم شروع به بازگشت کردند.»(٣)
در تمام اعتراضات و واکنش های مردمی بر علیه حکومت ها و سران کشورها ، افراد مهم ترین اصل را حقوق فردی و اجتماعی شان می دانند که مهمترین آنها آزادی عمل و گفتارشان است . مردم در سده های گذشته چه در ایران و چه در خارج از مرز های ایران به دنبال آزادی بیشتر بودند . ایرانیان، مشروطه را به پا کردند که کمی استبداد و پادشاهی را محدود کنند و ملت و روشنفکران را آزاد تر، اما مشروطه ناتمام ماند ، رضاخان ابتدا با شعار آزادی آمد و مردم را به دنبال خود جمع کرد اما بعد آزادی زنان و مردان را زیر پای خود و دربارش له کرد و مردم بار دگر از هر جایی جمع شدند که دوباره از آزادی بگویند . این بار نام میدان های شهر و روستای خود را آزادی گذاشتند به این امید که این ققنوس به سر منزل بام های خانه شان بنشیند.
پی نوشت:
(١) : تاریخ ایرانی(نیویورکر)
(٢) : سایت انتخاب
(٣) : روزنامه کیهان، یکشنبه ۸ بهمن ۱۳۵۷
