ابهام در پایبندی ترکیه به آتش بس سوریه
اکنون که حدود 3 روز از عملیاتی شدن آتش بس سراسری در سوریه سپری می شود شاهد آن هستیم که برخی تعهدات دولت آنکارا در مذاکرات سه جانبه مسکو به صورت آشکار نقض شده اند و گروه های مسلح همچنان از مرزهای ترکیه به خاک سوریه روانه می شوند.
فرآوری: آزاده مرنی -بخش سیاست تبیان
قریب به 6 سال از آغاز بحران سوریه می گذرد و بنا به دلایل فراوانی؛ همچنان این کشور راه مناسبی را برای بازگشت به ثبات و امنیت پیدا نکرده است. یکی از عمده دلایل عدم دسترسی این کشور به امنیت و پایان بحران، دخالت های کشورهای مختلفی از جمله آمریکا و عربستان می باشد که روند خروج از بحران را با اختلالات وافری مواجه ساخته اند.
باید توجه داشت که هر مسیر سیاسی و گفت وگویی که منجر به تضعیف حاکمیت دولت فراگیر و قانونی این کشور بر تمام سرزمین سوریه شود و یا بخواهد بخشی از سرزمین سوریه را در اختیار گروه های تروریستی و یا اشغال نظامی خارجی قرار دهد برخلاف منافع مردم و تهدیدی برای کشورهای منطقه و محکوم به شکست خواهد بود.
بنابر این اصل مهم؛ کشورهایی مانند ایران و روسیه تمام تلاش خود را به کار بسته اند تا با هماهنگی و اجازه دولت این کشور به مبارزه با تروریست ها پرداخته و بار دیگر امنیت و آرامش را به سوریه بازگردانند.
قطعنامه پیشنهادی روسیه
4 روز پیش روسیه از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواسته بود در حمایت از طرح آتش بس در سوریه و مذاکرات آتی صلح بین دولت سوریه و مخالفان آن ، قطعنامه ای را تصویب کند. "ویتالی چورکین" (نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد) پیش تر اعلام کرده بود که قطعنامه پیشنهادی کشورش را در حمایت از برقراری آتش بس در سوریه به شورای امنیت ارائه کرده است. این نماینده روسی ابراز امیدواری کرده بود که با رایزنی های فراوان، قطعنامه پیشنهادی به تصویب اکثریت آرا برسد که خوشبختانه شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه پیشنهادی روسیه درباره آتش بس در سوریه را تصویب کرد.
نماینده دائم روسیه در شورای امنیت گفته بود، آتش بس در سوریه از روز جمعه آغاز شده و بر اساس آخرین گزارش ها، در وضعیت خوب و قابل قبولی برقرار است.
قطعنامه پیشنهادی روسیه با مضمون کلی آتش بس در سوریه مطرح شد اما جزئیاتی هم داشت. پیش نویس قطعنامه مذکور در جریان رایزنی های اعضای شورای امنیت بررسی و مورد تصویب قرار گرفت. بر اساس این پیش نویس، قطعنامه آتش بس سراسر خاک سوریه را به استثتنای دو گروه تروریستی جبهه النصره و داعش شامل می شود. این قطعنامه همچنین پیشنهاد می دهد که مذاکرات آینده بر اساس بیانیه ژنو انجام شود، گروه های مسلح هیأت مستقلی معرفی کنند و در نهایت دولت سوریه نیز تا پایان ماه جاری هیأت خود را تشکیل خواهد داد.
بر اساس این قطعنامه، کمیته مشترک روسیه و ترکیه در مسکو و آنکارا برگزار خواهد شد که مأموریت آن ارائه پیشنهاد به همه طرف ها درباره مسئولیت نقض آتش بس در سوریه و مجازات ناقضان آتش بس است.
نقض آتش بس در سوریه
فرماندهی کل ارتش سوریه با صدور بیانیه ای ضمن اعلام پایبندی کامل ارتش به توافق آتش بس، رسما تصریح کرد که نیروهای نظامی سوری در مقابل هرگونه نقض عهد گروه های مسلح، حق پاسخگویی را برای خود محفوظ می دانند.
همانگونه که گفته شد توافق آتش بس سراسری در سوریه محصول مذاکرات سه جانبه میان ایران، ترکیه و روسیه در سطح وزرای خارجه طی حدود 10 روز پیش است. اما در این میان، سوال جدی که به ذهن متبادر می شود و بیش از هر چیز دیگری باید مورد توجه قرار گیرد، این است که هیچگونه تضمین اجرایی از سوی آنکارا جهت پایبند بودن به تعهداتش در جریان مذاکرات صلح سوریه وجود ندارد.
اکنون که حدود 3 روزاز عملیاتی شدن آتش بس سراسری در سوریه سپری می شود شاهد آن هستیم که دو تعهد اصلی دولت آنکارا در مذاکرات سه جانبه مسکو به صورت آشکار نقض شده اند. طبق آخرین اخبار، گروه های مسلح همچنان از مرزهای ترکیه به خاک سوریه روانه می شوند و هیچ سازوکار مستحکمی برای متوقف کردن آمد و شد آنها از طریق مرزهای ترکیه به سوریه، توسط دولت آنکارا اندیشیده نشده است.
از سوی دیگر، شاهد آن هستیم که آتش بس سراسری با وجود ورود به مرحله اجرا همچنان از سوی گروه های مسلح تحت الحمایه ترکیه نقض می شود. در همین ارتباء مرکز روسی نظارت بر آتش بس سوریه موسوم به «حمیمیم» با صدور بیانیه ای اعلام کرده است که گروه های مسلح مستقر در سوریه طی 24 ساعت گذشته 12 مرتبه آتش بس در این کشور را نقض کرده اند. طبق اعلام این مرکز، نقض آتش بس در سوریه عمدتا در استان های دمشق، حماه و حلب رخ داده است.
طبق توافق صورت گرفته در مذاکرات سه جانبه مسکو، پس از گذشت یک ماه از برقراری آتش بس در سوریه، مذاکرات سیاسی برای برون رفت از بحران این کشور کلید خواهد خورد. حال سوال اینجاست؛ چه ضمانتی وجود دارد که کشوری که تنها در طول چند ساعت و یا چند روز نتوانسته به تعهداتش پایبند باشد، در طول یک ماه آینده به تمامی آنچه که وعده داده است، عمل کند.
منابع : خبرگزاری ایسنا / خبرگزاری مهر / خبرگزاری ایرنا
