رهاوردهای منشور حقوق شهروندی از نگاه صاحب نظران فارس

یکی از وعده های انتخاباتی دولت تدبیر و امید، تدوین و تبیین حقوق شهروندی بود که این وعده بیست و نهم آذر 95 تحقق یافت و با امضای آن از منشور حقوق شهروندی رونمایی شد.

منشور حقوق شهروندی مشتمل بر 120 ماده است که دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری در همایش قانون اساسی و حقوق ملت از آن رونمایی و در بیانیه ای دستگاه های اجرایی را مکلف به اجرای آن کرد.
صدور این منشور دیدگاه های گوناگونی را در پی داشت که عصاره این دیدگاه ها بیانگر لزوم توجه به حقوق شهروندی و همچنین تبیین آن با هدف خنثی سازی تبلیغات ناپسند علیه کشور در جهان است. پس از صدور این منشور، استادان دانشگاه و فعلالان سیاسی دیدگاه های خود را با ایرنا در میان گذاشتند.

ارتقای جایگاه ایران در جهان

از دیدگاه عضو هیات علمی و رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز، اجرا و رعایت منشور حقوق شهروندی، جایگاه ایران را در دنیا ارتقا می دهد.
سید مجتبی واعظی افزود: رعایت مفاد این منشور می تواند ایران را به عنوان یک کشور دارای اراده جدی برای ارتقای حقوق شهروندی معرفی کند.
منشور حقوق شهروندی به لحاظ محتوا در بردارنده مواد مختلفی است که به نوعی در قانون اساسی و در اسناد حقوق بشری موجود است.
واعظی بیان داشت:منشور دستوری است از سوی رئیس قوه مجریه به ماموران این قوه مبنی بر رعایت حقوق شهروندی و به تعبیری می توان این منشور را به عنوان یک آیین نامه دید که به موجب اصل 134 قانون اساسی وضع شده است.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز، اظهار داشت: به لحاظ سیاسی نیز به نظر می رسد که در همین حد که این منشور صادر شده دارای آثار مثبتی باشد چرا که رئیس جمهوری به طور یک جانبه پایبندی خود را به رعایت حقوق شهروندی و تکلیف ویژه قوه تحت امر خود در این زمینه اعلام کرده است.
واعظی افزود: همچنین ازمنظر سیاسی، این منشورحرکتی ازجانب رئیس قوه مجریه برای ارتقای حساسیت افکار عمومی نسبت به حقوق و آزادی های شهروندان و تاکید بر وظایف سایر قوا و سایر مراجع کشوری مبنی بر احترام به حقوق شهروندی است و در واقع یک تکلیف متقابلی بین کل حاکمیت و مردم مبنی بر رعایت حقوق شهروندی ایجاد می کند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: به نظر می رسد ارزش سیاسی این منشور در آینده موثرتر و قوی تر متجلی شود و انتظار می رود که تاثیر گذاری سیاسی آن از تاثیر گذاری حقوقی بیشتر باشد اما به هر حال در عمل باید منتظر باشیم و ببینیم تا چه حد مقام های اجرایی کشور و سایر قوا در اجرای این منشور جدی هستند و مفاد آن در عمل اجرا خواهد شد.
وی در مورد برخی از واکنش های جریان های منتقد دولت در مورد این منشور اظهار داشت: حساسیت نشان دادن به حقوق مردم باعث نگرانی عده ای خاص می شود و به نظر می رسد شخص رئیس جمهوری هم متوحه این نگرانی ها بوده از این رو مقدمه این منشور را با استناد به سیره پیامبر اکرم (ص)، ائمه اطهار (ع)، اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی امام خمینی (ره) و تاکیدهای رهبر معظم انقلاب آغاز کرده است.

پیش درآمد ورود به آرمان های متعالی حقوق شهروندی

رئیس شورای حزب اعتدال و توسعه فارس هم گفت: منشور حقوق شهروندی تبیین کننده حقوق آحاد جامعه است.
دکترناصر بهمنی با استقبال از اقدام رئیس جمهوری در رونمایی از منشور حقوق شهروندی اظهار داشت: مشاهده می شود بعضی افراد هم نوا با مغرضان،اعلام منشور حقوق شهروندی را فاقد تضمین اجرایی دانسته اند و آن را مانور تبلیغاتی موسمی می دانند در حالی که این منشور تبیین کننده حقوق شهروندی است.

عضو هیات اندیشه ورز مسائل اجتماعی استان فارس ادامه داد: بنابراین اقدام دولت در تدوین حقوق شهروندی را به فال نیک می گیریم و آن را پیش درآمد مناسبی برای ورود به شاهراه رسیدن به آرمان های متعالی حقوق شهروندی قلمداد می کنیم .

ضرورت همراهی مجلس و قوه قضاییه در اجرای منشور

دبیر کمیسیون حقوق بشر اسلامی منطقه 2 کشور نیز گفت: مجلس شورای اسلامی و قوه قضائیه می توانند نقش پررنگی در تحکیم و حتی اجرای منشور حقوق شهروندی ایفا کنند.
مهدی حسینی افزود: مقدمه منشور حقوق شهروندی به صراحت اعلام کرده که این منشور برنامه و خط مشی دولت است و از سایر قوا برای اجرای آن فقط درخواست همکاری شده و آن را وسیله ای برای پیشبرد حقوق اساسی ملت ایران بیان کرده است.
او ادامه داد: مبنای اصلی تدوین این منشور، کلیات حقوقی بود که بدون ورود به جزئیات و مصادیق بر اموری تاکید داشت که اکثر موارد آن در سابق تحت عناوین قانونی چه در قانون اساسی و یا قانون عادی به چشم می خورد و به شکل پراکنده از آنها سخن گفته می شد.
حسینی بیان کرد: اگر این منشور تحت لوای قانونی بروز و ظهور نکرده به این معنا نیست که ملزم به رعایت آن نیستیم چرا که آنچه در این مجموعه گرد آورری شده است حق و حقوق الزاماتی است که حتی اگر به عنوان این منشور هم بیان نشده باشد اما کرامت انسانی و حقوق فردی و اجتماعی ایجاب می کند چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی به آن احترام گذاشته شود.
وی گفت: هرچند نقدهایی به این موضوع می توان وارد کرد اما بیان اینکه منشور خلاف قانون است بیشتر به نوعی عدم آگاهی به قوانینی که در گذشته و صراحتا در متون حقوقی، قانونی و قضایی ما موجود بوده بر می گردد.
او افزود: حتی بدون این منشور نیز رعایت آنها چه از نظر حاکمیتی و چه از لحاظ اجتماعی الزامی قانونی و واقعیتی غیر قابل انکار است.
دبیر کمیسیون حقوق بشر اسلامی منطقه 2 کشور گفت: لازمه ایجاد زمینه اجتماعی این منشور آزادی های مدنی و قانونی است که اهل قلم و منتقدان دلسوز بزرگترین طیف آن را تشکیل می دهند و اعتماد به آنها و نشر دیدگاههایشان می تواند زمینه را برای تکمیل آنچه از آن به عنوان حقوق شهروندی یاد می کنیم فراهم کند.

نشانه عزم دولت در تحقق حقوق ملت

عضو شورای منطقه ای حزب اتحاد ملت ایران و دبیر جمعیت زنان مسلمان نواندیش منطقه فارس رونمایی از منشورحقوق شهروندی را مسیر جدیدی برای توسعه حقوق اساسی مردم دانست و گفت: این رخداد گامی مهم در یادآوری و احیای حقوق شهروندی مندرج در قانون اساسی است و نشانه عزم جدی دولت تدبیر و امید در تحقق حقوق ملت است .
جمیله کریمی رونمایی از منشور حقوق شهروندی توسط رییس جمهوری را حرکتی دانست که می تواند این منشورزیربنای برنامه ها و خط مشی دولت قرار گیرد.
او گفت: دولت، زیر مجموعه خود را مکلف به عملیاتی شدن آن کند و به مرور زمان در بخشی از حاکمیت وقتی تحقق حقوق شهروند به یک الزام دست اندرکاران تبدیل شد می تواند قوا یا دستگاه های دیگر را هم تحت تاثیر خود قرار بدهد.
وی ادامه داد : همچنین دولت باید ساز و کاری را تعریف کند تا شهروندان در صورت تضییع حقوقشان بتوانند آن را منعکس و پیگیری کنند و درعین عملیاتی شدن منشور، دولت باید افکار سنجی مداوم از نحوه و کیفیت اجرایی شدن آن را مد نظر داشته باشد.
فعال حوزه زنان در استان فارس در ادامه به تاثیر منشور حقوق شهروندی در اصلاح نگاه بین الملل به کشور و جامعه اشاره کرد و گفت : جمهوری اسلامی در حوزه حقوق شهروندی در متن خود ظرفیت های زیادی دارد که با فراهم شدن زمینه تجلی آن ها ، نه تنها این نگاه ها تغییر خواهد کرد بلکه با تجلی این ظرفیت ها می توان جلو قدرت های جهانی که امروز در گوشه گوشه جهان با شعله ور کردن آتش جنگ و خونریزی بنام اسلام ، چهره ای ضد بشری و ظالمانه از اسلام مطرح می کنند عاملان آن را خلع سلاح کرد .

کریمی گفت: اجرای حقوق شهروندی همانطوری که رئیس جمهوری تاکید داشت پایه خوبی برای امنیت کشور و انسجام وحدت ملی و توسعه کشور خواهد شد .

کشور به چنین منشوری نیاز داشت

رئیس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت نیز گفت: منشور حقوق شهروندی که با هدف استیفا و ارتقای حقوق شهروندی تدوین شده است، به نقش و حقوق مردم در نظام اسلامی تاکید دارد و بیانگر نقش مستمر مردم در مسایل مختلف کشورماست.
دکتر رضا زارعی افزود: منشور حقوق شهروندی قانون حقوق مردم نسبت به دولت، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به یکدیگر است که این منشور حق و حقوق شهروندان در زمینه های مختلف را به طور شفاف مشخص کرده است.
وی با بیان اینکه کمبود چنین منشور و قانونی در کشور محسوس بود بیان کرد: کشور و مردم ما به چنین منشوری نیاز داشتند و مردم ما به مفاد این منشور آگاهی کامل داشته باشند می توانند خواسته ها و مطالبات به حق و مناسبی از دولت داشته و از حقوق خود دفاع کنند.
او ادامه داد: همچنین منشور حقوق بشر بیانگر پایبندی ایران به حقوق بشر است که یکی از بهترین راه های نشان دادن فرهنگ و تمدن مردم ایران و مقابله با هجمه های دشمنان علیه کشور ماست.
زارعی با اشاره به ضمانت اجرای این منشور عنوان داشت: منشور حقوق شهروندی قانونگذاری جدیدی نیست بنابراین همه دستگاه های نظارتی در قوه مجریه، قضائیه و مقتنه باید با مسئولان قوه مجریه همکاری کنند تا زمینه تحقق عملی این حقوق در کشور فراهم شود.

بهبود نگاه جهانیان به ایران

یک کارشناس ارشد روابط بین الملل نیز در این باره گفت: دیده شدن مفاد منشور حقوق شهروندی دررسانه های بین المللی ، نگاه جامعه جهانی به ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد .
محمد مومنی مدرس دانشگاه در اقلید افزود:امروزه جوامع غربی دیدگاه منصفانه ای درباره رعایت حق شهروندی در ایران ندارند و معمولا در بیانیه های سازمان ملل شاهد بی عدالتی درتصویب قوانینی ضد کشورمان هستیم .
این کارشناس روابط بین الملل با اشاره به گزارش های ناعادلانه گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران گفت: متاسفانه او در تهیه گزارش های خود از منابع معارضین جمهوری اسلامی ، لابی های صهیونیستی و سلطنت طلب ها استفاده کرد.
مومنی گفت: این گزارشگر سیاست های متناقضی را اتخاذ کرد از یک سو حقوق خانواده های شهدای هسته ای را نادیده گرفت و از سویی دیگر حقوق هم جنس گرایان را محترم شمرد و این درحالی است که خود مسلمان است .
مومنی بیان کرد: یقینا این منشور و دیده شدن مفاد آن دررسانه های بین المللی ، نگاه جامعه جهانی را به سیاست های جمهوری اسلامی به سمت مطلوب تری سوق خواهد داد .
وی ادامه داد:مواد مطرح شده دراین منشور از استانداردهای لازم در حق شهروندی برخوردار است و اگر در جامعه قابلیت اجرایی شدن پیدا کند در پیشبرد حقوق مدنی در نظام مقدس جمهوری اسلامی تاثیر بسزایی دارد.