تبیان، دستیار زندگی
انسان مومن باید سعی كند با شخصی كه كینه و دشمنی او را در دل دارد رفتار دوستانه و گفتار مشفقانه داشته باشد. در قضای حوائج او تلاش نماید. در مجامع و محافل، نیكی های او را اظهار کند، و این كار را پیوسته انجام دهد تا نفسش رام شود و آثار عداوت از دل او برطرف ش
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تصویر یک رذیله ی اخلاقی!

انسان مومن باید سعی كند با شخصی كه كینه و دشمنی او را در دل دارد رفتار دوستانه و گفتار مشفقانه داشته باشد. در قضای حوائج او تلاش نماید. در مجامع و محافل، نیكی های او را اظهار کند، و این كار را پیوسته انجام دهد تا نفسش رام شود و آثار عداوت از دل او برطرف شود.

فرآوری: آمنه اسفندیاری ـ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
کینه

یکی از گناهان بزرگ که قلب مومن را تیره و تار می کند کینه توزی است. که البته چون این رذیله اخلاقی بستر خوبی برای شرک به خداوند و دشمنی با دیگران برای فرد فراهم می کند به شدت باید از آن پرهیز کرد.
در واقع کینه توزی یعنی اینکه بین دونفر برخورد و درگیری رخ دهد و فکر و ذهن آنها نسبت به هم کدر شود و در دلشان نسبت به یکدیگر کدورت و بدبینی به وجود بیاید. و دقیقا همین جا جولانگاه شیطان شود که هر کدام را به انتقامجویی دعوت کند.
پس باید کینه توزی را خوب بشناسیم، راههای پیشگیری از آن را بدانیم و در صورت بروز آن به سرعت به دنبال درمان آن باشیم تا خدای ناکرده یک کدورت جزیی تبدیل به دشمنی نشود.

علل كینه توزی

یكی از علل اصلی پیدایش كینه توزی، جدال و خصومت است. در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده است كه فرمودند: «از جدال و خصومت بپرهیز؛ زیرا دشمنی و عداوت در درجه اول قلب آدمی را مشغول می دارد و در درجه دوم موجب نفاق و دو رویی می گردد و در درجه سوم كینه ها و دشمنی ها را در دل مشتعل می سازد» (محمدی ری شهری، میزان الحكمة، ج1، ص747)

اگر خود را در دایره مومنین می بینیم باید بدانیم که یکی از ویژگی های مردان و زنان خداجو، پرهیز از کینه توزی است. آنان آرزومندند که دل های شان همچون دل های بهشتیان، تهی از کینه و دشمنی مومنان شود.

از این روایت دانسته می شود كه علت اصلی كینه توزی جنگ و جدال و بدبینی نسبت به یكدیگر است كه به طور طبیعی موجب تنافر و جدایی بین مومنین شده و در دلهایشان حقد و كینه ریشه می گیرد.
لعن و نفرین كردن دیگران، فحش، مسخره كردن، طمع، توقع بیش از اندازه، خرده گیری، غیبت كردن و ضعف شخصیتی از جمله دیگر عوامل مهم ایجاد كینه اند.

راهكارهای درمان كینه توزی

1. اگر كسی بداند كه كینه توزی یعنی عداوت و دشمنی دیگران را به دل گرفتن ثمری نداشته، تنها این شخص كینه توز است كه دائماً در آتش سوزانی كه خود مشتمل ساخته گرفتار درد و رنج می باشد و باز بداند كه كمترین زیانی عاید شخصی كه مورد عداوت باطنی وی قرار گرفته است، نمی گردد بطور یقین از كینه توزی دست بر خواهد داشت.
2 . بعد از درك این حقیقت كه كینه توزی كار نا پسندی است و پیامد خوبی ندارد، باید تلاش نمود كه خود را متخلق به اخلاق حسنه و نیكو نموده از درگیری وبرخورد با دیگران اجتناب ورزد.
در واقع انسان باید سعی كند كه با آن شخص كه عداوت و كینه دارد رفتار دوستانه و گفتار مشفقانه به عمل آورد. در قضای حوائج او دو چندان تلاش نماید. در مجامع و محافل، نیكی های او را اظهار نماید. این كار را پیوسته انجام دهد تا نفس اش رام شود و آثار عداوت از دل او برطرف شود. (نراقی، احمد، معراج السعادة، ص201)
3. ایجاد روحیة عفو و گذشت یكی از بارزترین مصداق های اخلاق اجتماعی است كه در درمان و پیشگیری از كینه توزی نیز موثر است، اگر فرد دیگری شما را مورد اذیّت و آزار و توهین قرار داده به جای آن كه نسبت به او خشمگین شده و خصومت وی را در دل خود جای دهید، بهتر است با عفو و گذشت برخورد نمایید.

امام صادق علیه السلام فرمودند: «از جدال و خصومت بپرهیز؛ زیرا دشمنی و عداوت در درجه اول قلب آدمی را مشغول می دارد و در درجه دوم موجب نفاق و دو رویی می گردد و در درجه سوم كینه ها و دشمنی ها را در دل مشتعل می سازد»

رسول اكرم صلّی الله علیه و آله فرمود: «ببخشید، كه بخشش جز عزّت بر بنده نمی افزاید، پس همدیگر را ببخشید تا خدا عزتتان دهد.» (عبدالله شبر، اخلاق شبرّ، ناشر هجرت، چاپ دوم، 1377، ص253-254)

کلام آخر

بیاییم تا هر زمان که کدورتی بین ما و مومنین دیگر به و جود آمد اول خوب فکر کنیم که این تیرگی چیزی جز غم و اندوه حاصلی برای ما ندارد و غیر از غصه و خودخوری چیزی عاید ما نمی شود و از این آتش به وجود آمده در قلب ما فقط دود کدورت و دشمنی بلند می شود. و در واقع اولین ثمره اش بهم خوردن آرامش ماست.
امام صادق علیه السّلام به نقل از حضرت علی علیه السّلام می فرماید: «ایاكم و المراء و الخصومة فإنهما یمرضان القلوب علی الاخوان و ینبت علیهما النفاق.»؛ از مراء و دشمنی بپرهیزید. همانا این دو، دل های برادران دینی را بیمار می كند و نفاق بر آن دو می رویاند. (تهرانی، مجتبی، اخلاق الهی، ج4، ص 173-174)
پس اگر خود را در دایره مومنین می بینیم باید بدانیم که یکی از ویژگی های مردان و زنان خداجو، پرهیز از کینه توزی است. آنان آرزومندند که دل های شان همچون دل های بهشتیان، تهی از کینه و دشمنی مومنان شود.


منابع:
سایت اندیشه قم
سایت حوزه

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.