مهریه زن پس از فوت به ورثه اش می رسد

مهریه از جمله حقوق قانونی زوجه است که زوج همواره در مقابل آن تکلیف به پرداخت برایش وجود دارد. طبق قانون، اگر زن در زمان حیات مهریه خود را از شوهر نگرفته باشد، این حق به ورثه اش می رسد.

فرآوری: فاطمه نوری_ بخش حقوق تبیان

مطابق قانون هر چیزی که مالیت داشته باشد و قابل تملک نیز باشد می توان به عنوان مِهر قرار داد. از طرفی دیگر همین که عقد نکاح واقع شد زن مالک مهر می شود و این اجازه را خواهد داشت تا مهریه خود را از همسرش مطالبه نماید و یا آنکه هر تصرفی که بخواهد در آن بنماید. به عبارتی دیگر باید بیان داشت که مهریه از جمله حقوق قانونی زوجه می باشد که زوج را در مقابل زوجه مشغول الذمه (مدیون) می گرداند. لذا دینی است بر دوش زوج که همواره در مقابل آن تکلیف به پرداخت برایش وجود خواهد داشت.

اما آنچه را که باید بدان توجه داشت این مطلب می باشد که درست است مهریه از جمله حقوق قانونی زوجه می باشد؛ اما این امر به معنای عدم امکان صرفنظر کردن از مطالبه مهریه یا بخشش مهریه نخواهد بود، چه اینکه اصولاً هر حقی قابل اسقاط یا گذشت کردن می باشد. مهریه هم از جمله حقوقی است که زوجه خواهد توانست از اخذ آن خودداری یا صرفنظر نماید. مانند زنی که مهریه خود را به همسرش می بخشد، که باید گفت این امر صحیح است.

از طرفی دیگر باید بیان داشت که برای زوجه همواره امکان مطالبه مهریه از زوج وجود خواهد داشت، البته این مطالبه و تشریفات آن و تادیه مهریه، مطابق قانون جدید نحوه اجرای محکومیت های مالی دستخوش تغییرات خاصی گردیده است که بعداً به طور مفصل بدان خواهیم پرداخت.

طبق ماده 940 قانون مدنی، هر یك از زن و شوهر پس از فوت دیگری از همدیگر ارث می برند؛ توارث بین زن و شوهر هنگامی برقرار می شود كه رابطه زوجیت آنان دائمی باشد و در ازدواج موقت رابطه توارث برقرار نمی شود. اگر شوهر در زمان فوت دارای فرزند یا نوه باشد سهم زن یك هشتم و اگر فرزند یا نوه نداشته باشد، سهم زن یك چهارم از اموال شوهر است و اگر زن فرزند یا نوه داشته باشد شوهر یك چهارم و اگر فرزند یا نوه نداشته باشد یك دوم اموال زن را به ارث می برد و بقیه اموال ما بین سایر وراث تقسیم می شود.

علی ای حال حق مطالبه مهریه همواره برای ذی نفع آن وجود خواهد داشت، ولو آنکه زوجه در قید حیات نباشد. به عبارتی دیگر با فوت زوجه حق مطالبه مهریه مانند هر حق مالی دیگر به وراث وی منتقل خواهد شد. از همین روی وراث زوجه می توانند بعد از فوت زوجه به قائم مقامی از وی مهریه زوجه متوفی را از زوج مطالبه نمایند.

این در حالی است که زوج نمی تواند از تادیه مهریه زوجه متوفای خود به ورثه وی به هر بهانه ای امتناع ورزد. مگر آنکه مهریه به سببی از اسباب قانونی مانند بخشش آن توسط زوجه یا دریافت آن پیش از فوت، وجود نداشته باشد. بنابراین باید گفت که دین ناشی از مهریه از جمله دیون ممتازه می باشد و حتی در صورت وجود دیون متعدد زوج یا حتی فوت وی، باز هم تادیه مهریه زوجه بر سایر دیون مقدم می باشد. . اگر زن ورثه ای جز شوهر نداشته باشد، تمام اموال به او خواهد رسید اما اگر شوهر غیر از زن ورثه دیگری نداشته باشد، در صورت نبودن هیچ وارث دیگری زن فقط یك چهارم از اموال به جا مانده از شوهر را به ارث خواهد برد و بقیه اموال در حكم اموال بلا وارث است و به ولی امر مسلمین رسیده تا برابر مقررات شرع با آن رفتار شود. اگر متوفی دارای چند زن باشد، یك چهارم یا یك هشتم اموال به جا مانده از متوفی به همسران او می رسد كه به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود. اگر شوهر زن خود را با طلاق رجعی مطلقه كند هر یك از آنها كه قبل از انقضای عده بمیرد، دیگری از او ارث می برد لیكن اگر فوت یكی از آنها بعد از پایان عده باشد یا طلاق بائن باشد، رابطه توارث برقرار نمی شود. اگر شوهر در زمان بیماری همسرش را با هرنوع طلاقی مطلقه كند و ظرف یكسال از تاریخ طلاق به علت بیماری فوت كند، زن از وی ارث خواهد برد البته به شرط اینكه زن در این مدت ازدواج دیگری نكرده باشد. اگر شوهر در حال بیماری زنی را عقد كند و قبل از رابطه زناشویی در همان مرض بمیرد زن از او ارث نمی برد ولی اگر پس از رابطه زناشویی یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد زن از او ارث می برد. با فوت زن كلیه حقوق و مطالبات او به ورثه وی میرسد از جمله حقوق زن مهریه اوست كه اگر در زمان حیات او از شوهر نگرفته باشد این حق به ورثه اش می رسد از این رو پدر و مادر زن از مهریه وی ارث برده و برای محاسبه مهریه سهم شوهر از مبلغ مهریه كسر و مطابق سهم الارث پدر و مادر به آنها داده خواهد شد.

پس همانطور که گفته شد حقوق اشخاص همواره مورد توجه و حمایت قانونگذار بوده است ولو آنکه آنها در قید حیات نباشند، از همین روی وراث زوجه با تنظیم دادخواست مطالبه طلب(مهریه زوجه متوفی)، به نسبت سهم الارث خود به طرفیت زوج، حقوق قانونی زوجه متوفی را مطالبه می نمایند. گفتنی است که ورثه زوجه می بایست مدارکی همچون گواهی حصر وراثت و عقدنامه زوجه را نیز به پیوست دادخواست خود، تقدیم دادگاه نمایند.

منابع: میزان
خبرگزاری فارس
قانون مدنی