سخنان قابل تامل چاوش اوغلو درباره ایران

در حالی که چندی بیشتر از توافق سه جانبه ایران-روسیه-ترکیه بر سر بدست دادن یک راه حل سیاسی در سوریه نمی گذرد اخیرا مولود چاوش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در اظهاراتی که نشان از سیاست قبلی ترکیه در قبال منطقه دارد، از ایران درخواست کرده است تا فورا و قبل از برگزاری نشست مشترک سه کشور در قراقستان، نیروهای نظامی مورد حمایت خود را از سوریه خارج کند.

بخش سیاست تبیان

وزیر امور خارجه ترکیه در نشست کمیته اجرایی فوق العاده سازمان همکاری های اسلامی بیان کرده است که در نشست سه جانبه در مسکو ایران، روسیه و ترکیه بر سر یک آتش بس در سطح ملی در سوریه توافق کرده اند و همچنین قرار شده است که ارسال کمک های انسان دوستانه به شهروندان در مناطق تحت محاصره شروع شود.

وی همچنین اظهار کرده است: رژیم (بشار اسد) باید به میز مذاکره باز گردد و تا بر سر یک انتقال قدرت سیاسی واقعی مذاکره صورت بگیرد. ما باید در خصوص لزوم خروج نیروهای خارجی از سوریه در سریع ترین زمان ممکن و فورا یک پیام جدی بدهیم.

چاوش اوغلو با تصریح و تاکید بر این نکته که بهترین راه حل برای سوریه یک راه حل سیاسی است گفته است: در نشست سه جانبه در مسکو توافقی بر سر اصول در راستای تسهیل گفتگو و مذاکره مستقیم میان دولت و مخالفان به دست آمده است. بر همین اساس وزیر خارجه ترکیه از همه کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی درخواست کرده است که به دعوت این نشست پاسخ داده و در همین مسیر از آن حمایت کنند و تاکید کرده است که این اقدام به معنی یک پیام مهم برای قدرت مجدد دادن به راه حل سیاسی برای پایان جنگ و بحران در سوریه است.

گفته های چاوش اوغلو در کمیته فوق العاده اجرایی سازمان همکاری های اسلامی در حالی است که وی بلافاصله بعد از نشست سه جانبه در مسکو در یک کنفرانس خبری نیز بیان کرده بود یک بر سر یک موضوع در مورد ایجاد آتش بس ملی در سوریه اختلاف نظر اساسی وجود داشته است و آن نقش گروه مورد حمایت ایران در سوریه یعنی حزب الله در این آتش بس و در این کشور است که همچنین در موفقیت های اخیر دولت سوریه نقش به سزایی داشته است.

چاوش اوغلو با بیان این که هر سه کشور به مبارزه بر علیه تروریست های جبهه النصره و داعش در سوریه ادامه خواهند داد، بیان کرده است: اما در عین حال گروه های مبارز دیگری نیز در سوریه هستند که از جمله آنها باید به حزب الله و سایر گروه های دیگر اشاره کرد. در نتیجه باید به همه حمایت ها از این گروه ها پایان داد.

اظهارات چاوش اوغلو در مورد نقش ایران و گروه های مورد حمایت ایران در سوریه نظیر حزب الله در حالی است که مقامات ارشد ایرانی بارها تاکید کرده اند که در سوریه تنها نقش مشاوره ای داشته و اشاره مستقیم وزیر خارجه ترکیه به گروه حزب الله در حالی صورت میگیرد که اکنون ترکیه خود حمایت های اساسی از گروه های شورشی که در سوریه بر علیه بشار اسد در حال مبارزه هستند، صورت میدهد.

در واقع ترکیه از گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه حمایت های مالی و تسلیحاتی اساسی صورت میدهد که در اصل یک گروه نظامی سکولار تشکیل شده از نظامیان اخراج شده از ارتش دولتی سوریه است. این گروه ترکیبی از عرب ها و ترکمن های سنی است که به شکلی اساسی از سوی ترکیه مورد حمایت هستند و در زیر چتر این گروه، سایر گروه های شورشی از جمله احرار الشام، جبهه شام، گروه نورالدین زنکی، جیش التحریر و سپاه شام قرار دارند.

در واقع ترکیه با حمایت مستقیم از ارتش آزاد سوریه در حال حمایت غیر مستقیم از سایر گروه هایی است که در سوریه بر علیه بشار اسد اسلحه به دست گرفته اند و از سال 2011 تا کنون بخش های مهمی از سوریه را به آشوب کشیده اند.

البته ترکیه در حمایت از این گروه ها دو هدف را به شکل همزمان دنبال میکرد که تقریبا هر دو هدف ترکیه در حال حاضر ناکام مانده است و شاید یکی از دلایل ورود ترکیه به دستور کار تعیین شده از سوی روسیه و ایران نیز شکست در تعقیب این دو هدف است.

هدف اول ترکیه از حمایت از ارتش آزاد سوریه سقوط نظام بشار اسد در این کشور و جایگزین کردن گروهی سکولار و پیرو سیاست های دولت ترکیه در سوریه بود. هدف دوم اما که سیاست مداران ترک کمتر به آن اشاره کرده اما وقایع و تحولات میدانی اخیر به خوبی از آن حکایت دارد، جلوگیری از قدرت گرفتن کردها در مرزهای سوریه و ترکیه است.

اما ورود روسیه به جنگ سوریه و ائتلاف با ایران و بشار اسد در این کشور منجر به آن شد که هدف اول ترکیه در این کشور به شکلی اساسی ناکام بماند و این امر ترکیه را مجبور به آن ساخت تا با رها کردن دستور کار قبلی و استراتژی سقوط بشار اسد، تن به راه حل سیاسی و مذاکره با دولت را بدهد.

همچنین حمایت آمریکا از گروه ها کرد در راستای مبارزه با داعش نیز منجر به آن شده است که ترکیه به شدت در تنگنای امنیتی در مرزهای خود قرار گرفته و تلاش های این کشور برای مقابله با کردها محدود به سیاست دربرگیری و مراقبه باشد.

در یک چنین شرایطی که ترکیه در پی شکست های استراتژیک و اساسی خود در سوریه تن به همراهی با ایران و روسیه داده است، و در حالی که هنوز گروه های مورد حمایت این کشور در سوریه اسلحه به دست داشته و علیرغم شکست در حلب هنوز بر بخش هایی از سوریه تسلط دارند، سخنان چاوش اوغلو در مورد ایران و حرب الله لبنان جای تامل بسیار دارد.

به عبارت دیگر چاوش اوغلو در پی آن است که با یک بازی سیاسی قبل از برگزاری نشست سه جانبه در فوریه 2017 در قزاقستان از شکست های احتمالی دیگر ارتش آزاد سوریه و گروه های مورد حمایت خود در آینده جلوگیری کند. ترکیه در تلاش است تا بیش از این عقب نشینی های گرو های معارض مورد حمایت خود در سوریه تداوم نداشته باشد و همچنین در پی آن است که تا قبل از این نشست سه جانبه که احتمالا دستور کارهای عملیاتی نهایی برای سوریه در آن تدوین خواهد شد حداقل به لحاظ سیاسی جبران شکست های عملیاتی شورشیان را کرده و برگی برای بازی کردن و گرفتن امتیاز به نفع خود و گروه های تحت حمایت خود در اختیار داشته باشد.